اکوایران : رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به وضعیت بنفش کیفیت هوای تهران در چهارشنبه شب گفت : دلیل اصلی این رخداد گرد و غبار ناشی از کانونهای محلی اطراف تهران بود. توده گرد و غباری از سمت غرب به تهران وارد شد و به مرور به مناطق مرکزی شهر رسید. «تالاب صالحیه» و منطقه «ملارد» از مهمترین کانونهای گرد و غبار در غرب شهر تهران هستند که در سال‌های اخیر نیز سابقه ایجاد توده‌های گرد و غباری را داشته‌اند.
به گزارش اکوایران ،چهارشنبه شب ساعاتی کیفیت هوای پایتخت بنفش شد . شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، اعلام کرد که شاخص آلودگی هوای تهران با میانگین عدد ۳۳۶ در وضعیت خطرناک قرار داردو شاخص آلودگی هوا در برخی از مناطق مرکزی و جنوب غربی تهران به عدد ۵۰۰ رسیده شهروندان باید از فعالیت های خارج از منزل خودداری کنند.
شینا انصاری، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در کانال تلگرامی اش به این اتفاق اشاره کرد و نوشت : عصر چهارشنبه چهارم مهر ماه به یکباره شاخص کیفیت هوا در غرب شهر تهران و در ایستگاههای واقع در مناطق ۲۲، ۲۱، ۱۸ و ۱۹ افزایش قابل ملاحظه‌ای پیدا کرد. به طوری که شاخص تمامی این ایستگاه‌ها در وضعیت خطرناک (بالاتر از ۳۰۰) قرار داشت. این افزایش شاخص کیفیت هوا در ساعات بعدی به مناطق میانی شهر گسترش پیدا کرد، به طوری که در ساعت ۲۳ به حداکثر مقدار خود رسید و شاخص کیفیت هوای شهر را به ۳۵۱ (خطرناک) با آلاینده شاخص ذرات معلق کمتر از ۱۰ میکرون رساند (گزارش اپیزود آلودگی هوا در پیوست ارائه شده است).
انصاری ادامه داد: بر اساس بررسی‌هایی که در سازمان حفاظت محیط زیست با استفاده از داده‌های سنجش زمینی و ماهواره‌ای انجام پذیرفت، دلیل اصلی این رخداد گرد و غبار ناشی از کانونهای محلی اطراف تهران بود. توده گرد و غباری از سمت غرب به تهران وارد شد و به مرور به مناطق مرکزی شهر رسید. «تالاب صالحیه» و منطقه «ملارد» از مهمترین کانونهای گرد و غبار در غرب شهر تهران هستند که در سال‌های اخیر نیز سابقه ایجاد توده‌های گرد و غباری را داشته‌اند.
او اضافه کرد: اقدامات برای مدیریت کانونهای محلی گرد و غبار پیرامون تهران حتما باید از سوی ستاد ملی سیاست‌گذاری و هماهنگی مدیریت پدیده گرد و غبار انجام شود. با جدیت پیگیر این موضوع هستیم.
در کانال تلگرامی معاون رییس جمهور همچنین گزارش اپیزود آلودگی هوای شهر تهران در روزهای ۴ و ۵ مهر ماه هم منتشر شده است: بر اساس داده‌های سنجش کیفیت هوا در شهر تهران از ساعت ۲۰ روز چهارشنبه مورخ ۱۴۰۳/۷/۴، شاخص کیفیت هوا از حاشیه غربی شهر تهران و در ایستگاههای واقع در مناطق ۱۸،۱۹،۲۱،۲۲ افزایش قابل ملاحظه‌ای پیدا کرد. به طوریکه شاخص تمامی ایستگاههای مذکور را در وضعیت خطرناک بالاتر از (۳۰۰) قرار داد. افزایش شاخص مذکور توانست شاخص شهر را که بر اساس میانگین غلظت آلاینده های در تمامی ایستگاه های سنجش کیفیت هوا محاسبه می‌شود، به عدد ۱۷۱ و در محدوده ناسالم و با آلاینده شاخص ذرات معلق کوچکتر از ۱۰ میکرون برساند.
وضعیت فوق و افزایش شاخص کیفیت هوا به مرور به مناطق میانی شهر نیز گسترش پیدا کرد به طوریکه در ساعت ۲۳ به حداکثر مقدار خود رسید و شاخص کیفیت هوای شهر را به ۳۵۱ (خطرناک) با آلاینده شاخص ذرات معلق کوچکتر از ۱۰ میکرون رساند بر اساس شکل ۲ که نقشه شاخص کیفیت هوا را در ساعت ۲۳ نشان می‌دهد، شاخص مذکور تقریباً در تمامی مناطق غربی و مرکزی شهر حداکثر مقدار خود را تجربه کرده و حتی شاخص ایستگاه پیروزی واقع در منطقه ۱۳ در شرق تهران نیز در وضعیت خطرناک قرار گرفت.
اپیزود فوق تا ساعت ۳:۰۰ بامداد روز پنج شنبه مورخ ۱۴۰۳/۷/۵ ادامه پیدا کرد و با کاهش شاخص در بسیاری از ایستگاه ها شاخص شهر به ۱۲۴ رسید که آن را میتوان خاتمه اپیزود فوق الذکر قلمداد نمود. با توجه به اینکه در اپیزود ذکر شده ذرات معلق کوچکتر از ۱۰ میکرون آلاینده شاخص بوده، لذا بر اساس ارتباط ماهیت ذرات با اندازه آنها گسیل ذرات گرد و غبار را میتوان عامل اصلی افزایش شاخص کیفیت هوا دانست.
با توجه به اینکه ذرات گرد و غبار عمدتا از کانونهای گرد و غبار که در خارج از مناطق شهری واقع شده‌اند، منتشر می‌شوند حرکت آنها در مسافت‌های طولانی را میتوان در تصاویر ماهواره‌ای مشاهده و ردیابی کرد.
در بازه زمانی ایجاد اپیزود در شهر تهران با استفاده از تصاویر ماهواره ای شکل (۳) نمی‌توان توده گرد و غبار تولیدی از کانونهای شاخص داخلی و خارجی شناسایی کرد، در نتیجه میتوان ریزگردهای تولید شده را به کانونهای محلی نسبت داد.
همچنین مدل‌های شاخص گرد و غبار از جمله Copernicus نیز با توجه به محلی بودن توده گرد و غبار فوق الذکر قادر به شناسایی آن نبودند.
بررسی مدل‌های هواشناسی در بازه مذکور ایجاد یک جبهه هوا در جنوب غربی تهران را نشان می‌دهد که در مناطقی سرعت بالای ۷ متر بر ثانیه را نیز به ثبت رسانده است (شکل ۵). وزش این باد پتانسیل فعال سازی کانونهای محلی گرد و غبار در غرب تهران و در نتیجه گسیل گرد و غبار از آنها به محدوده شهر را دارد. همچنین توده هوایی شکل گرفته که در شکل ۵ نشان داده شده است، تطابق بالایی با داده‌های شاخص کیفیت هوای شهر تهران که در شکل ۱ نشان داده شده است را دارد؛ به طوری که با وزش باد با سرعت بیش از ۵ متر بر ثانیه و گسیل گرد و غبار از منطقه نشان داده شده در شکل ۵ انتظار می‌رود ابتدا شاخص در محدوده جنوب غربی شهر افزایش پیدا کند و سپس مناطق مرکزی را در برگیرد.
لذا با بررسی تمامی مستندات موجود از جمله داده‌های کیفیت هوا تصاویر ماهواره ای ذرات معلق مدل‌های کیفیت هوا و هواشناسی میتوان نتیجه گرفت که اپیزود ایجاد شده در شهر تهران در بازه زمانی ۴ و ۵ مهرماه ۱۴۰۳، در اثر وزش باد با سرعت نسبتاً بالا بیش از ۵ متر بر ثانیه در محدوده جنوب غربی شهر بوده که فعال شدن کانونهای محلی گرد و غبار و گسیل ذرات معلق به شهر را به همراه داشته است.
- نویسنده: اکوایران
