مرکز آمار درحالی نرخ تورم سالیانه منتهی به فروردین امسال را با روندی کاهشی ۳۸.۸ درصد اعلام کرده است که این کاهش نه تنها در سفره و زندگی مردم دیده نمی شود بلکه هزینه های زندگی آنها افزایش یافته است.
بازار؛ گروه بانک و بیمه: تازه ترین گزارش شاخص نرخ تورم از سوی مرکز آمار ایران منتشر شد، گزارشی که حکایت از سیر نزولی نرخ این شاخص دارد، به طوری که در متن گزارش اخیر آمده است، تورم سالانه ماه گذشته به کانال ۳۰ درصد افت کرده همچنین تورم نقطه ای نیز به ۳۰.۹ درصد کاهش یافته است. اعلام گزارشی که هرچند امیدوار کننده است ولی خیلی ها معتقدند؛ وقتی نرخ تورم کاهشی می شود آثار آن باید حداقل در زندگی مردم ملموس باشد و گرنه اعداد و ارقام روی کاغذ و محاسبات برای تعیین نرخ تورم یا سایر شاخص های اقتصادی که صد البته واقعی، درست و اصولی انجام می شود، وقتی هیچ تغییری بر معیشت و ایجاد رفاه نسبی در جامعه همچنین کاهش قیمت ها ایجاد نکند حتی اگر نزدیک به صفر هم اعلام شود بی معنی خواهد شد و فقط باعث بی اعتمادی مردم به دولت و یا مراجع آماری می شود.
هر چند کاهش نرخ تورم به معنای کاهش قیمت ها نیست بلکه افت این شاخص، سرعت رشد قیمت ها را در بازار کُند می کند ولی انتظار این است که خروجی سیاست گذاریها و برنامه ریزیها به گونه ای باشد که حداقل منجر به ایجاد رفاه نسبی در جامعه کند.
وقتی مسئولان و مراجع آماری از کاهش نرخ تورم صحبت می کنند و یا آمار کاهش نرخ تورم در رسانه ها منتشر می شود، خیلی ها چنین آمار و ارقامی را قبول ندارند، زیرا هر روز شاهد رشد قیمت ها در بازار و مواجهه با فشارهای مضاعف اقتصادی و مالی در پی افزایش هزینه های زندگی هستند
افزایش قیمت ها و هزینه های زندگی در شرایط کاهش نرخ تورم!
تورمی که اعلام می شود کاهشی شده است، اما قیمت ها در بازار سربه فلک کشیده اند و هر روز با شیبی رو به بالا در حال تغییر هستند. ، کرایه خانه دو برابر شده، گوشت هر کیلو ۶۰۰ هزار تومان و نرخ حمل ونقل عمومی به طور رسمی ۴۵ درصد افزایش یافته است، در مقابل اما حقوق کارمندان برای سالجاری ۲۰ درصد بالا رفته است، این موارد، نمونه ای از رشد قیمت ها در بازار است، هزینه های زندگی مردم هم اکنون به قدری بالارفته است که فقر مطلق قشر متوسط جامعه را بشدت تهدید می‌کند و فقر نسبی نیز بیش از دو سوم از جامعه را درگیر کرده است.
در چنین شرایطی وقتی مسئولان و مراجع آماری از کاهش نرخ تورم در کشور صحبت می کنند و یا آمار شاخص های اقتصادی بخصوص کاهش نرخ تورم در رسانه ها منتشر می شود، خیلی ها چنین آمار و ارقامی را قبول ندارند، زیرا هر روز شاهد رشد قیمت ها در بازار و مواجهه با فشارهای مضاعف اقتصادی و مالی در پی افزایش هزینه های زندگی هستند. برخی کارشناسان می گویند؛ برای محاسبه تعیین نرخ تورم معمولا از شاخص ها و فرمولهایی استفاده می شود که در سنجش ها نرخی واقعی استخراخ خواهد شد، ولی این نرخ حاصل میانگین نرخ کالاهایی است که برای تعیین نرخ تورم در نظر گرفته می شود به طوری که معلوم نیست در محاسبات آماری آیا از همه کالاهای اساسی، ضروری و مورد نیاز روز مره مردم استفاده می شود، یا کالاهایی که مردم خیلی با آن سر و کار ندارند و قیمت آنها تا حدودی در بازار ثابت است.
اثبات عددسازی نسبت به تعیین نرخ شاخص های اقتصادی سخت است، البته ممکن است روش و شیوه هایی که برای محاسبه شاخص ها مورد استفاده قرار می گیرد به لحاظ فنی و تخصصی به آن ایراد گرفته شود، مثلا در چگونگی محاسبات تعیین نرخ شاخص ها از فرمولی استفاده شود که نرخ ها کاهشی استخراج شود
آمارهایی که درست محاسبه می شود و خروجی مثبت آنچنانی برای مردم ندارد
کامران ندری، اقتصاددان در گفتگو با خبرگزاری «بازار» گفت: شکی نیست که مرکز آمار ایران اعتبار و شهرت خود را در تعیین نرخ تورم و یا سایر شاخص های اقتصادی به گونه ای که به مذاق دولت خوش آید، خدشه دار نمی کند، به همین منظور همیشه در مظان اتهام قرار می گیرد. بنابراین اثبات عددسازی نسبت به تعیین نرخ شاخص های اقتصادی سخت است. البته ممکن است روش و شیوه هایی که برای محاسبه شاخص ها مورد استفاده قرار می گیرد به لحاظ فنی و تخصصی به آن ایراد گرفته شود، مثلا در چگونگی محاسبات تعیین نرخ شاخص ها از فرمولی استفاده شود که نرخ ها کاهشی استخراج شود.
وی به وجود چند مرجع آماری در تعیین شاخص های اقتصادی در کشور اشاره کرد و اظهارداشت: وجود مرکز آمار ایران به عنوان شاخص ترین مرجع در کنار آمارهایی که از سوی بانک مرکزی همچنین بعضا توسط مرکز پژوهشها اعلام می شود، اختلاف نظرهای تاریخی وجود دارد. به طور مثال بانک مرکزی معتقد است در بحث شاخص ها تخصصی عمل می کند از طرفی مرکز آماربه عنوان رسمی ترین مرجع منتشرکننده آمارهاست. ولی در موضوع بحث چگونگی رسیدن نرخ تورم به اعداد پایین و یا افزایش بودن آن چنانچه بانک مرکزی تائیدکننده باشد مشخص می شود اما چون این بانک اجازه انتشار عمومی آمارها را ندارد، شبهه هایی نسبت به این موضوع پیش خواهد آمد.
نرخ تورم میانگین قیمت چندین کالای مصرفی از سبد خانوار که بیش از ۲۰۰ قلم می باشد فقط چندین قلم را د نظر می گیرند، میانگی نرخ را مشخص و اعلام می کنند در حالی که کشورهای خارجی همه کالاها و خدمات و هزینه های زندگی را برای محاسبات آمار نرخ تورم در نظر می گیرند
وجود چند مرجع آماری در کشور
این کارشناس اقتصادی خاطرنشان کرد: در چنین شرایطی بهتر است بانک مرکزی نیز آمارها را پس از اعلام مرکز آمار اعلام و یا آنها را تائید کند چرا که شاید بانک مرکزی شاخص های دیگری را در محاسبات قرار دهد، بنابراین چون این ۲ مرجع برای محاسبات آماری از بیت المال هزینه می کنند و اندازه گیری شاخص های قیمت کار تخصصی و هزینه بری است در این میان بایستی یک مرجع رسمی شاخص ها را اعلام کند. به طور مثال اگر بانک مرکزی پس از انتشار شاخص ها از سوی مرکزی آمار آن را تائید کند اطمینان خاطر بیشتری برای مردم ایجاد خواهد شد.
ندری در ادامه به بحث چگونگی اندازه گیری برای تعیین شاخص های اقتصادی چون نرخ تورم در مراجع آماری اشاره کرد و اظهارداشت: تعیین نرخ تورم و یا سایر شاخص های اقتصادی از حیث سنجش و محاسباتی که انجام می دهند درست است اما معلوم نیست با چه شیوه ای صورت می گیر حال از آنجایی که در محاسبه مثلا نرخ تورم میانگین قیمت چندین کالای مصرفی از سبد خانوار که بیش از ۲۰۰ قلم می باشد فقط چندین قلم را د نظر می گیرند، میانگی نرخ را مشخص و اعلام می کنند در حالی که کشورهای خارجی همه کالاها و خدمات و هزینه های زندگی را برای محاسبات آمار نرخ تورم در نظر می گیرند.
وقتی مردم اعلام کاهش شاخص نرخ تورم را در شرایطی که هزینه های آنها بشدت بالارفته است و روزانه رشد قیمت ها را احساس می کنند، اعتماد عمومی نسبت به مراجع آماری در اعلام کاهش نرخ تورم تا حدی از دولت و استخراج کنندگان آمار سلب می شود
جلب اعتماد عمومی با انتشار آمارهای دقیق و واقعی نه میانگینی
وی افزود: وقتی مردم اعلام کاهش شاخص نرخ تورم را در شرایطی که هزینه های آنها بشدت بالارفته است و روزانه رشد قیمت ها را احساس می کنند، به همین دلیل اعتماد عمومی نسبت به مراجع آماری در اعلام کاهش نرخ تورم تا حدی از دولت و استخراج کنندگان آمار سلب می شود. در حالی که محاسبات آماری آنگونه که گفته شد با فرمولهای خاص نیز درست درنظر گرفته می شود. به هر حال دولت باید با موشکافی و نظرسنجی و مصاحبه با مردم در کف بازار همچنین طی گفتگویی با اقتصاددانان و فعالان اقتصادی ببیند کجای کار اشکال دارد که هزینه های مردم بالارفته است، اما نرخ تورم کاهشی اعلام می شود. اقدامی که بی تردید مردم همه از رشد قیمت ها و افزایش هزینه های زندگی صحبت خواهند کرد در حالی که آمارها حکایت از کاهش نرخ تورم دارد.
بنا به این گزارش، به گفته کارشناسان؛ اعلام کاهش نرخ تورم در حالی مورد قبول مردم و فعالان اقتصادی است که برای آنها توجیه کننده باشد زیرا هم مردم و هم فعالان حوزه کسب و کار و بنگاههای اقتصادی به خوبی می دانند که هزینه ها افزایشی است و قیمت ها روز به روز در حال رشد است، البته طبق علم اقتصاد؛ کاهش نرخ تورم به معنای کاهش قیمت ها نیست بلکه کاهش این نرخ شدت رشد قیمت ها را کاهش می کند، در حالی که مردم رشد قیمت ها را هر روز لمس می کنند و در مدیریت حقوقی که می گیرند یا درآمدی که دارند به خوبی آکاه هستند که این ماه نسبت به ماه گذشته یا سال گذشته هزینه های زندگی یشان چقدر رشد کرده یا کاهشی شده است.
- نویسنده: تحلیل بازار
