هرچند در ابتدا، ۱۰۰ درصد سهم بازار در اختیار تنها رمزارز بازار بود، با ظهور آلتکوینها در اوایل دهه ۲۰۱۰، این سهم شروع به کاهش کرد. این تغییر نه تنها تنوع روبه‌رشد دارایی‌ها در فضای کریپتو را برجسته می‌کند، بلکه به‌عنوان معیاری برای سنجش احساسات سرمایه‌گذاران و روند بازار نیز درنظر گرفته می‌شود.
در این مقاله سعی داریم با بررسی تغییرات دامیننس بیت کوین از سال ۲۰۱۰ تاکنون، عوامل موثر بر این نوسانات را بشناسیم و به درک بهتری از روندهای بازار برسیم.
تغییرات دامیننس بیت کوین در سال‌های ابتدایی (۲۰۱۰-۲۰۱۵)
در سال‌های ابتدایی عرضه بیت کوین، این دارایی به‌عنوان اولین ارز رمزنگاری‌شده جهان معرفی شد و به‌سرعت مورد توجه قرار گرفت. در سال ۲۰۱۰، قیمت بیت کوین بسیار ناچیز بود، اما کم‌کم روند افزایش را در پیش گرفت و در جولای همان سال به ۰٫۰۸ دلار رسید. بعد از آغاز به کار صرافی‌هایی مانند مت‌گوکس (Mt. Gox) در سال ۲۰۱۰، معاملات بیت کوین تسهیل شد و پذیرش آن گسترش یافت. تا پایان سال ۲۰۱۳، بیت کوین به قیمتی در حدود ۱۱۵۰ دلار رسیده بود که نقطه عطف قابل‌توجهی به‌شمار می‌رفت. این جهش قیمت، موقعیت آن به‌عنوان ارز دیجیتال غالب با دامیننسی در حدود ۹۴ درصد را تثبیت کرد.
با وجود اینکه بیت کوین سال ۲۰۱۳ را با موفقیتی چشمگیر به پایان رساند، در فوریه ۲۰۱۴ به دنبال فروپاشی بزرگ‌ترین پلتفرم معاملاتی آن زمان، یعنی مت‌گوکس، اعتماد سرمایه‌گذاران را به‌شدت از دست داد و در سراشیبی سقوط قرار گرفت. در پی این رویداد، حدود ۷۵۰ هزار واحد بیت کوین به دست هکرها سرقت شد. در نتیجه این کاهش قیمت، ارزش بازار بیت کوین نیز در این دوره به میزان قابل‌توجهی کاهش یافت. با ظهور آلتکوین‌های جدید، سلطه بیت کوین شروع به کاهش کرد، به‌طوری‌که تا پایان سال ۲۰۱۴، سهم این دارایی در بازار به حدود ۸۰ درصد رسید که نشان‌دهنده رقابت فزاینده سایر ارزهای دیجیتال بود.
هرچند بیت کوین در سال ۲۰۱۵ شروع خوبی نداشت، با آغاز روند صعودی بازار، در طول این سال، به ثبات بیشتری رسید و در نهایت تا مرز ۴۳۰ دلار افزایش یافت. علی‌رغم چالش‌هایی مانند هک صرافی بیت‌استمپ (Bitstamp) در ماه ژانویه که منجر به کاهش موقت قیمت تا ۱۷۷ دلار شد، تغییرات دامیننس بیت کوین تا اواسط سال ۲۰۱۵، در همان محدوده ۷۸ تا ۹۰ درصد حفظ شد.
با ورود اتریوم به بازار کریپتو در جولای ۲۰۱۵، هیجان بار دیگر به بازار برگشت و علاقه مردم به فناوری بلاک‌چین و برنامه‌های غیرمتمرکز بیشتر شد. به این ترتیب، زمینه برای تحولات آینده در چشم‌انداز کلی ارزهای دیجیتال و تغییرات دامیننس بیت کوین و سایر رمزارزها فراهم گردید.
دوره رشد آلتکوینها (۲۰۱۶-۲۰۱۸)
از سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۸، روند بلوغ بازار ارزهای دیجیتال، با افزایش شمار آلتکوینها به‌طرز چشمگیری تغییر کرد. درحالی‌که بازار بیت کوین در ابتدای این دوره رونق خوبی داشت، معرفی پروژه‌های جدید به‌تدریج توجه و سرمایه سرمایه‌گذاران را به‌سمت خود جذب کرد و در نتیجه، تغییرات دامیننس بیت کوین شدت بیشتری گرفت، به‌طوری‌که اوایل سال ۲۰۱۶ این معیار تا ۷۶٫۴ درصد کاهش یافت.
در سال ۲۰۱۶، بازار ارزهای دیجیتال شاهد افزایش تعداد رویدادهای عرضه اولیه سکه (ICO) بود. این استراتژی، به‌عنوان مکانیزم اصلی جمع‌آوری سرمایه برای پروژه‌های جدید بلاک‌چین، به فروش توکن‌های جدیدی که اغلب بر بستر اتریوم ساخته‌می‌شدند کمک کرد. در این دوران، رمزارز اول بازار با قیمتی در بازه ۳۷۵ تا ۹۳۴ دلار در نوسان بود.
سال ۲۰۱۷، شاهد رونق بی‌سابقه‌ای در بازار ارزهای دیجیتال بود. تقریباً ۷ میلیارد دلار از طریق ICOها جمع‌آوری شد و این رقم در اوایل سال ۲۰۱۸ تا دو برابر افزایش یافت. شور و شوق پیرامون این پروژه‌ها منجر به هجوم سیل عظیم سرمایه‌گذاران جدید به‌سمت این بازار شد. قیمت بیت کوین تا دسامبر ۲۰۱۷، تا نزدیک ۲۰۰۰۰ دلار افزایش یافت، ولی در عین حال، سلطه آن بر بازار به‌شدت شروع به کاهش کرد و درنهایت، در ژوئن ۲۰۱۷ به کمترین میزان خود تا آن زمان، یعنی ۳۷٫۸ درصد رسید. در این موقع، ۳۱٫۲ درصد از سهم بازار در اختیار اتریوم و ۳۱ درصد باقی، در اختیار سایر رمزارزها قرار داشت.
هیجانات کم‌نظیر سال ۲۰۱۷ منجر به پدیدآمدن رویدادی شد که بسیاری از آن با عنوان «حباب ICO» یاد می‌کنند. پروژه‌های بسیاری در این زمان با اتکا به وایت پیپرهای ضعیف راه‌اندازی شدند و نتوانستند به وعده‌های خود عمل کنند. در نتیجه، تا اوایل سال ۲۰۱۸، بازار ارزهای دیجیتال با یک اصلاح عمیق مواجه شد. در نتیجه، قیمت بیت کوین همراه با بسیاری از آلتکوینها، به‌شدت کاهش یافت و «زمستان رمزارزها» را رقم زد. در همین دوران پایین‌ترین سطح تاریخی چیرگی بیت کوین بر بازار، با رقمی در حدود ۳۲٫۸ درصد، به ثبت رسید.
هرچند در این دوره هم تغییرات دامیننس بیت کوین زیاد بود، اما در مقایسه با سایر ارزهای رمزپایه، وضعیت پایدارتری داشت. تا اواسط سال ۲۰۱۸، تسلط بیت کوین بر بازار به حدود ۵۰ درصد بازگشت، اما همچنان با فشار آلتکوین‌های نوظهوری مواجه بود که سال گذشته سهم قابل‌توجهی از بازار را از آن خود کرده بودند.
تغییرات دامیننس بیت کوین در دوران نوسانات و بحران‌هایی همچون کرونا (۲۰۱۹-۲۰۲۰)
در بازه زمانی سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۰، تغییرات دامیننس بیت کوین بیشتر تحت تاثیر بهبود بازار نزولی، فشارهای اقتصادی خارجی ناشی از همه‌گیری کرونا (COVID-19) و رویدادهای مهمی مانند هاوینگ شکل گرفت.
پس از بازار نزولی سال ۲۰۱۸، قیمت بیت کوین در سال ۲۰۱۹ شروع به بهبود کرد. در ابتدای این سال، تسلط بیت کوین بر بازار در حدود ۵۲ درصد بود. اما با افزایش قیمت بیت کوین، که از حدود ۳۸۰۰ دلار در ژانویه به مرز ۱۳۹۰۰ دلار در اواسط سال رسید، این معیار نیز بهبود یافت. اواسط سال ۲۰۱۹، تغییرات دامیننس بیت کوین بین ۵۵ تا ۶۵ درصد در نوسان بود، زیرا سرمایه‌گذاران پس از یک سال پرفراز و نشیب، اعتماد خود به ارز دیجیتال پیشرو بازار را دوباره به‌دست آورده بودند.
با شروع همه‌گیری کرونا در اوایل سال ۲۰۲۰، نوسانات بی‌سابقه‌ای در تمام بازارهای مالی ایجاد شد. در مارس ۲۰۲۰، قیمت بیت کوین به دلیل یک موج فروش وحشتناک، به‌شدت کاهش یافت و به مرز ۶۰۰۰ دلار رسید. در این دوره، دامیننس بیت کوین نیز در ابتدا کاهش یافت، زیرا سرمایه‌گذاران دارایی خود را به سمت پول نقد و استیبل‌کوین‌ها کشاندند. با این حال، با تثبیت وضعیت و اجرای سیاست‌های پولی تهاجمی بانک‌های مرکزی، سرمایه‌گذاران به سمت دارایی‌های ریسکی مانند بیت‌کوین برگشتند.
پس از هاوینگ ۲۰۲۰، سیر صعودی بیت کوین شدت بیشتری گرفت و تا پایان سال ۲۰۲۰، تسلط آن بر بازار در حدود ۷۰ درصد تثبیت شد. این شرایط، هم نشان‌دهنده بهبود نوسانات قبلی و هم تثبیت وضعیت آن به‌عنوان یک دارایی اصلی در بازار ارزهای دیجیتال بود.
دامیننس بیت کوین از ۲۰۲۱ تا کنون
از سال ۲۰۲۱ تا اوایل سال ۲۰۲۵، تغییرات دامیننس بیت کوین تحت تأثیر چرخه‌های بازار، پیشرفت‌های تکنولوژیکی و شرایط اقتصادی کلان قرار داشت. ماه نوامبر ۲۰۲۱، بیت کوین برای اولین بار به سقف تاریخی ۶۹۰۰۰ دلار رسید.
نکته جالب توجه اینجاست که علی‌رغم این افزایش قیمت چشمگیر، تسلط آن بر بازار به‌شدت شروع به کاهش کرد. در پایان سال، تسلط بیت کوین به حدود ۴۰ درصد کاهش یافته بود. تحلیل‌گران، این کاهش را تا حد زیادی به رشد انفجاری آلتکوینها و پروژه‌های امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) در این دوره نسبت می‌دهند.
سال ۲۰۲۲ با یک اصلاح بزرگ در بازار ارزهای دیجیتال همراه شد. در این سال، قیمت بیت کوین به‌میزان قابل توجهی کاهش یافت. در اواسط همان سال، دامیننس بیت کوین به رقمی در حدود ۴۵ درصد رسید. احساسات کلی بازار بار دیگر نزولی شد و تاثیر عمیقی بر عملکرد بیت کوین و آلتکوینها گذاشت.
با آغاز سال ۲۰۲۳ و شروع روند بهبود بازار، عواملی مانند افزایش علاقه سازمان‌ها به بیت‌کوین، به افزایش مجدد قیمت و دامیننس آن کمک کرد. در اواخر سال ۲۰۲۳، قیمت بیت کوین به حدود ۴۱۰۰۰ دلار رسید و تسلط آن در حدود ۵۰ درصد تثبیت شد. پس از تایید صندوق‌های قابل معامله در بورس (ETF) بیت کوین، خوش‌بینی به بازار برگشت و پس از هاوینگ ۲۰۲۴، این روند تا به امروز با قدرت ادامه پیدا کرده‌است.
اواخر سال ۲۰۲۴، همزمان با ثبت رکورد تاریخی قیمت در محدوده بالای ۱۰۰ هزار دلار، دامیننس بیت کوین دوباره به حدود ۶۰ درصد رسید که بالاترین سطح ثبت‌شده از مارس ۲۰۲۱ تاکنون بود. در زمان نگارش این مطلب، نوسانات و تغییرات دامیننس بیت کوین کاهش یافته و این معیار در حدود ۵۳ تا ۵۷ درصد متغیر است.
البته با آغاز سال جدید میلادی، تحلیل‌گران معتقدند که شروع آلت‌سیزن بعدی می‌تواند این ثبات را دستخوش تغییر کند و سهم بیشتری از بازار نصیب آلتکوینها شود. به‌خصوص اینکه، تمایل سرمایه‌گذاران به ارزهای دیجیتال جایگزین مثل میم کوین‌ها، فرصت‌های بیشتری را فراتر از بیت کوین، در اختیار آنها قرار می‌دهد و می‌تواند نقدینگی را از بازار بیت کوین خارج کند. این شرایط بار دیگر تغییرات دامیننس بیت کوین را تقویت خواهد کرد.
تغییرات دامیننس بیت کوین و اهمیت آن در تحلیل بازار
دامیننس بیت کوین که به‌صورت نسبت ارزش بازار بیت کوین به کل سرمایه بازار ارزهای دیجیتال تعریف می‌شود، به‌عنوان یک معیار مهم در تحلیل بازار عمل می‌کند. بررسی نوسانات و تغییرات دامیننس بیت کوین، بینشی در مورد احساسات سرمایه‌گذار و سلامت کلی اکوسیستم ارزهای دیجیتال ارائه می‌دهد. ولی دلیل اهمیت دامیننس بیت کوین چیست؟
دامیننس بیت کوین به چند دلیل از اهمیت زیادی در تحلیل بازار برخوردار است:
شاخص احساسات بازار: تغییرات دامیننس بیت کوین اغلب منعکس‌کننده تغییرات در احساسات سرمایه‌گذاران است. افزایش این معیار معمولاً نشان‌دهنده ترجیح ثبات و ریسک‌گریزی در طول بازارهای نزولی است، درحالی‌که کاهش آن، حاکی از افزایش ریسک‌پذیری و علاقه به آلتکوینها در طی مراحل صعودی بازار است.
راهنمای استراتژی سرمایه‌گذاری: معامله‌گران از دامیننس بیت کوین برای گرفتن تصمیمات آگاهانه‌تر استفاده می‌کنند. افزایش دامیننس ممکن است سرمایه‌گذاران را وادار کند که با پیش‌بینی عملکرد بهتر آن نسبت به آلتکوینها، سرمایه بیشتری را به بیت کوین اختصاص دهند. برعکس، کاهش دامیننس می‌تواند باعث شود سرمایه‌گذاران آلتکوینها را برای کسب سود بیشتر بررسی کنند.
نشانه‌ای از بلوغ بازار: روند نزولی تغییرات دامیننس بیت کوین را می‌توان نشانه بلوغ بازار دانست؛ چراکه تایید می‌کند که سرمایه‌گذاران ارزهای دیجیتال مختلف با ویژگی‌ها و موارد استفاده منحصربه‌فرد دیگر را نیز در سبد دارایی خود جای می‌دهند..
دامیننس بیت کوین : از تسلط مطلق تا رقابتی تنگاتنگ
تغییرات دامیننس بیت کوین از سال ۲۰۱۰ تاکنون، نمایانگر تحولاتی عمیق در کل بازار ارزهای دیجیتال و رفتار سرمایه‌گذاران آن است. در سال‌های ابتدایی، بیت کوین با چیرگی ۱۰۰ درصدی خود، به‌عنوان تنها ارز دیجیتال شناخته می‌شد، اما با ظهور آلتکوینها و پروژه‌های جدید، این تسلط به‌تدریج کاهش یافت. این تغییرات در طول ۱۴ سال گذشته، نشان می‌دهد که دامیننس بیت کوین نه‌تنها یک معیار برای تحلیل بازار است، بلکه به‌عنوان یک شاخص کلیدی برای ارزیابی اعتماد سرمایه‌گذاران و وضعیت کلی بازار ارزهای دیجیتال عمل می‌کند.
