معضل معتادان متجاهر و کارتنخوابها در زابل یک چالش جدی محسوب میشود که نیازمند توجه ویژه دولت، نهادهای اجتماعی و جامعه مدنی است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از زابل، زابل، شهری با تاریخچهای غنی و فرهنگی پربار، در سالهای اخیر با چالشی جدی مواجه شده است «معضل معتادان متجاهر و کارتنخوابها»؛ این مشکل نه تنها سلامت اجتماعی را تحت تأثیر قرار داده، بلکه به چالشهای اقتصادی و امنیتی نیز دامن زده است.
زابل با جمعیتی بالغ بر ۱۲۰ هزار نفر، در منطقه سیستان واقع در شمال استان سیستان و بلوچستان واقع شده است. بر اساس آمارهای غیررسمی، تعداد معتادان متجاهر در این شهر به چند هزار نفر میرسد. این افراد عمدتاً در نقاط مختلف شهر به ویژه در حاشیهها و مناطق کمبرخوردار زندگی میکنند. بسیاری از آنها به دلیل فقر، بیکاری و عدم دسترسی به خدمات درمانی به دام اعتیاد افتادهاند.
عوامل مؤثر بر افزایش معضل
از مهمترین عوامل مؤثر بر افزایش این معضل میتوان به فقر و بیکاری، عدم دسترسی به خدمات درمانی، نقص در سیاستگذاری و فرهنگ اجتماعی اشاره کرد.
وضعیت اقتصادی زابل به شدت تحت تأثیر فقر و بیکاری قرار دارد. بسیاری از جوانان به دلیل عدم وجود فرصتهای شغلی مناسب و ناتوانی در تأمین نیازهای اولیه زندگی، به سمت اعتیاد کشیده میشوند. این شرایط باعث میشود که خانوادهها نیز تحت فشار قرار گیرند و مشکلات اجتماعی بیشتری ایجاد شود.
بسیاری از معتادان متجاهر به خدمات درمانی و مشاوره دسترسی ندارند. مراکز درمانی موجود نیز به دلیل کمبود منابع مالی، تجهیزات و نیروی انسانی، قادر به ارائه خدمات مؤثر نیستند. این کمبودها باعث میشود که معتادان نتوانند درمان لازم را دریافت کنند و در چرخه اعتیاد باقی بمانند.
سیاستهای ناکارآمد در زمینه پیشگیری و درمان اعتیاد یکی دیگر از عوامل اصلی افزایش آمار معتادان متجاهر است. نبود برنامههای جامع و یکپارچه برای توانمندسازی این افراد، مشکلات را تشدید کرده است. علاوه بر این، عدم هماهنگی بین نهادهای دولتی و غیردولتی نیز مانع از اجرای مؤثر برنامهها شده است.
در برخی مناطق زابل، فرهنگ اجتماعی نسبت به اعتیاد و معتادان منفی است. این موضوع باعث میشود که معتادان از دریافت کمکهای اجتماعی و درمانی خودداری کنند و به انزوا کشیده شوند.
تأثیرات اجتماعی و اقتصادی
معضل معتادان متجاهر تأثیرات عمیقی به ویژه در حوزههای «افزایش جرم و جنایت، کاهش امنیت اجتماعی، مشکلات اقتصادی برای کسبوکارها و تأثیر بر خانوادهها» بر جامعه زابل دارد. حضور معتادان متجاهر در خیابانها و مناطق عمومی باعث افزایش جرم و جنایت میشود. سرقتهای کوچک، خشونتهای خیابانی و سایر رفتارهای ضد اجتماعی به دلیل وضعیت ناامن ایجاد شده توسط این افراد افزایش یافته است.
احساس ناامنی بین ساکنان زابل به دلیل حضور معتادان متجاهر افزایش یافته است. این موضوع باعث کاهش کیفیت زندگی ساکنان میشود و ممکن است به ترک شهر توسط برخی از افراد منجر شود. کسبوکارهای محلی نیز به دلیل حضور معتادان متجاهر با مشکلات جدی مواجه هستند. فروشگاهها و رستورانها معمولاً از مشتریانی که تحت تأثیر ناامنی هستند، آسیب میبینند. همچنین، برخی از کسبوکارها ممکن است مجبور شوند برای حفظ امنیت خود هزینههای اضافی صرف کنند.
خانوادههای معتادان نیز تحت تأثیر قرار میگیرند. بسیاری از این خانوادهها با مشکلات مالی، روانی و اجتماعی مواجه هستند که بر روی سلامت روان اعضای خانواده تأثیر منفی دارد.
تلاشهای صورتگرفته
در سالهای اخیر، برخی از نهادهای دولتی و غیردولتی تلاشهایی از جمله «برنامههای ترک اعتیاد، آموزش و توانمندسازی و کمکهای اجتماعی» برای کمک به حل این معضل در منطقه انجام دادهاند.
برخی مراکز درمانی اقدام به راهاندازی برنامههای ترک اعتیاد کردهاند؛ اما این برنامهها با چالشهایی نظیر کمبود منابع مالی و انسانی مواجه هستند. برخی سازمانهای مردمنهاد اقدام به برگزاری دورههای آموزشی برای معتادان متجاهر کردهاند تا آنها را برای ورود به بازار کار آماده کنند. توزیع بستههای غذایی و کمکهای مالی به خانوادههای آسیبدیده از اعتیاد نیز از دیگر اقدامات صورتگرفته است.
رئیس جمهور ۲۰ شهریورماه سال جاری در جلسه ستاد مبارزه با مواد مخدر تاکید کرد: «معضل اعتیاد مهمترین دغدغه جامعه است و این افراد برای نجات و رهایی از این شرایط نیازمند کمک ما هستند و دولت نیز در این زمینه خود را مسئول و موظف میداند و قطعاً اقدامات لازم را برای درمان، ایجاد اشتغال و تامین معیشت و زندگی آنها انجام خواهد داد».
حضور معتادان در گوشه و کنار شهر
احمد شهروند ۳۸ ساله زابلی در این رابطه در گفتگو با خبرنگار تسنیم اظهار داشت: وضعیت معتادان متجاهر و کارتنخوابها در زابل متأسفانه خیلی بد شده است. هر روز که از خیابانها عبور میکنم، با صحنههای ناراحتکنندهای مواجه میشوم. معتادان در گوشه و کنار شهر هستند و این باعث ایجاد احساس ناامنی میشود. به خصوص در شبها، خیلی از مردم از بیرون رفتن میترسند.
وی خاطرنشان کرد: شنیدهام برخی برنامهها برای ترک اعتیاد وجود دارد، اما به نظر من کافی نیست. ما نیاز به یک برنامه جامع داریم که شامل آموزش، ایجاد شغل و حمایت اجتماعی باشد. در غیر این صورت، این معضل ادامه خواهد داشت. خانوادهام همیشه سعی کردهاند به نیازمندان کمک کنند؛ اما وقتی میبینیم این افراد به خاطر اعتیاد خودشان در این وضعیت قرار گرفتهاند، گاهی احساس ناامیدی میکنیم. ما نمیدانیم چطور میتوانیم واقعاً به آنها کمک کنیم.
این شهروند زابلی گفت: فکر میکنم باید بیشتر روی آموزش و توانمندسازی کار کنیم. اگر جوانان شغل داشته باشند و درآمدی کسب کنند، دیگر به اعتیاد گرایش پیدا نمیکنند. همچنین، باید تلاش کنیم تا جامعه نسبت به این افراد دیدگاه مثبتتری داشته باشد.
فشارهای مالی و بیکاری عامل گرایش به سمت اعتیاد
یک معتاد متجاهر کارتنخواب در سطح شهر زابل نیز به خبرنگار تسنیم گفت: چند سالی است که به خاطر مشکلات مالی و اعتیاد در خیابانها زندگی میکنم. ابتدا به خاطر فشارهای مالی و بیکاری به سمت اعتیاد رفتم. بعد از آن، همه چیز از کنترل خارج شد. خانوادهام هم از من دور شدند و حالا تنها ماندهام.
وی ادامه داد: من واقعاً میخواهم ترک کنم. اما مشکل اینجاست که مراکز درمانی کافی نیستند و وقتی هم که میروم، احساس میکنم کسی به من اهمیت نمیدهد. باید جایی باشد که بتوانم حمایت بگیرم و دوباره شروع کنم.
این فرد معتاد عنوان کرد: چند بار به مراکز درمانی رفتم، اما توجه کافی به ما نمیشود. بعضی اوقات هم افراد دیگر در آنجا باعث میشوند که احساس راحتی نکنیم. من فقط نیاز دارم که کسی به من گوش دهد و کمک کند. اگر فرصت داشته باشم، اول از همه میخواهم یک شغل پیدا کنم. کار کردن برای من خیلی مهم است. همچنین دوست دارم با خانوادهام دوباره ارتباط برقرار کنم و از آنها عذرخواهی کنم. اما برای این کار نیاز دارم که اول اعتیادم را ترک کنم.
وی تصریح کرد: من فقط میخواهم مردم بدانند که ما هم انسان هستیم. ما اشتباه کردهایم، اما هنوز امید داریم. اگر کسی بتواند دست ما را بگیرد و ما را حمایت کند، شاید بتوانیم دوباره به زندگی عادی برگردیم.
تلاش برای راهاندازی ۲ مرکز ترک اعتیاد دولتی در زابل
فرماندار ویژه شهرستان زابل در این رابطه در گفتوگو با تسنیم اظهار داشت: مراکز خصوصی و دولتی شهرستان زابل از ابتدای سال تاکنون بالغ بر ۱۴۰ نفر از افراد بیمار به اعتیاد را جمعآوری کردهاند و برای آنان جلسات آگاهسازی برگزار شده است.
علی ولایتیپور خاطرنشان کرد: افرادی که در راستای انجمنهای مختلفی که در بحث مبارزه با مواد مخدر فعالیت دارند تقویت شدند و تمام سعی ما این است که مراکز ترک اعتیاد به خصوص «دهکده سلامت» که حوالی شهر زاهدان است سریعتر ساخته شود زیرا بزرگترین مشکل در بحث معتادان متجاهر عدم وجود مراکز ماده ۱۶ یعنی مراکز دولتی است.
وی افزود: در گذشته از مراکز خصوصی تحت عنوان تبصره ۲ ماده ۱۶ استفاده میشد به این معنا که افرادی که بیماری اعتیاد دارند توسط ارگانهای مربوطه جمعآوری میشدند و آنها را به این مراکز میبردند و هزینههای آن توسط ستاد مبارزه با مواد مخدر پرداخت میشد اما با توجه اتفاقاتی که در یکی از مراکز خصوصی افتاد این مراکز جمعآوری شدند و فقط مراکز دولتی فعالیت دارند.
فرماندار ویژه شهرستان زابل خاطرنشان کرد: در استان سیستان و بلوچستان دو مرکز ترک اعتیاد دولتی وجود دارد؛ یکی در ۴۵ کیلومتری زاهدان به سمت شهر نصرت آباد با نام «کمپ تل سیاه» و دیگری در ایرانشهر که کفاف معتادان را نمیدهد و در شهر زابل دو مرکز ترک اعتیاد غیرفعال وجود دارد که باید برای راهاندازی آنها مجوز مراکز دولتی را اخذ کنیم و به همین زودی اقدامات لازم آن توسط شهرداری انجام و واگذار میشود تا بتوانیم از این مشکل هم با موفقیت خارج شویم.
معضل معتادان متجاهر و کارتنخوابها در زابل یک چالش جدی محسوب میشود که نیازمند توجه ویژه دولت، نهادهای اجتماعی و جامعه مدنی است. برای حل این مشکل، لازم است که سیاستهای جامع و موثری تدوین شود که علاوه بر درمان اعتیاد، به فقرزدایی، ایجاد فرصتهای شغلی و ارتقاء سطح آموزش نیز توجه کند. تنها با همکاری همه جانبه میتوان امید داشت زابل بتواند از این بحران عبور کند و به سوی آیندهای روشنتر حرکت کند.
در نهایت، توجه به این معضل نه تنها مسئولیت دولت بلکه وظیفه تمامی اعضای جامعه است تا با همفکری و همکاری بتوانند شرایط بهتری را برای آینده زابل رقم بزنند.
.
انتهای پیام/
- نویسنده: تسنیم tasnimnews