تفاوت سکه بانکی و غیربانکی به‌قدری زیاد است که نمی‌توان از آن گذشت. همان‌طور که از نامشان پیداست، سکه بانکی را بانک مرکزی ضرب می‌کند. اما سکه غیر بانکی، در کارگاه‌های غیردولتی و شخصی تولید می‌کنند. همین تغییر مکان تولید یا ضرب، علت اصلی فرق سکه بانکی و غیر بانکی است. برای‌آنکه تشخیص سکه بانکی و غیر بانکی برایتان راحت‌تر شود و تفاوت‌های مهم این دو را بدانید، ادامه مطلب را بادقت بخوانید.
سکه بانکی و غیر بانکی چه تفاوتی با هم دارند؟
چرا سکه‌های غیربانکی ضرب می‌شوند؟ سکه‌های بانکی اصولاً حباب قیمتی دارند و قیمت و ارزش واقعی آن، با هم متفاوت است. یعنی قیمت سکه، بیشتر از ارزش واقعی‌اش است و سکه را گران‌تر می‌خرید. همین موضوع باعث شده است که کارگاه‌های تولید طلا، شروع به ساخت سکه غیر بانکی کنند. متأسفانه کلاهبرداری در این نوع سکه نیز زیاد اتفاق می‌افتد. چطور می‌توان سکه بانکی را از غیر بانکی تشخیص داد؟ در ادامه ۶ تفاوت مهم آنها را می‌گوییم تا برای تشخیص سکه بانکی و غیر بانکی و حفظ سرمایه‌تان، آگاه باشید.
وزن سکه
برای تشخیص سکه بانکی و غیر بانکی، اولین معیار، وزن سکه است. با مقایسه وزن این دو سکه، به‌راحتی می‌توانید از یکدیگر تشخیصشان بدهید. وزن نوع بانکی، تا سه رقم اعشار دقیق و یکسان است. یعنی هر سکه بانکی را روی ترازوی زرگری بگذارید، وزن یکسانی دارند. مثلاً وزن همه ربع سکه‌های ضرب شده در بانک مرکزی، ۲٫۳۳ گرم است. وزن سکه غیر بانکی چطور؟ این موضوع برای سکه غیربانکی صدق نمی‌کند. اگر چند عدد از این سکه‌ها را روی ترازو بگذارید، متوجه می‌شوید که وزنشان دقیق نیست، با یکدیگر فرق می‌کنند و به‌اندازه نوع بانکی نیز، نیست.
عیار سکه
تشخیص عیار سکه کمی دشوار است و بیشتر متخصصین می‌توانند آن را مشخص کنند. اما در کل باید بگوییم که سکه‌های بانکی، ۹۰ درصد یا همان ۹۰۰ از ۱۰۰۰ است. در حالی که عیار سکه‌های تولید شده در کارگاه‌های خصوصی، عیار کمتری دارند و چندان میزان آنها دقیق نیست.
قیمت سکه
اگر قیمت سکه بانکی و غیربانکی را با هم مقایسه کنید، متوجه می‌شوید که نوع بانکی قیمت بیشتری نسبت به غیربانکی دارد. قبلاً هم گفتیم که سکه همیشه حباب دارد و قیمت آن از ارزش واقعی‌اش، بیشتر است. نوع غیربانکی این‌طور نیست و حباب ندارد. اما قیمتش از بانکی‌ها پایین‌تر است. علت دیگر این تفاوت قیمت، سال ضرب سکه‌هاست. در نوعی که بانک تولید کرده است، سال تولید نیز ضرب می‌شود و روی قیمت نهایی تأثیر می‌گذارد. اما در نوع غیربانکی، سال تولید معنایی ندارد و روی قیمت هم اثرگذار نیست.
بسته‌بندی سکه
به بسته‌بندی سکه می‌رسیم. بسته‌بندی نوع بانکی همیشه تمیز و باکیفیت است. روی آن هولوگرام قرار گرفته و کدی دارد تا با استفاده از آن بتوانید اصالت سکه را بررسی کنید. این موارد اصولاً برای غیربانکی‌ها رعایت نمی‌شود. البته! فراموش نکنید که کلاهبردارها باهوش و زیرک‌اند. بنابراین بعید نیست که بسته‌بندی سکه بانکی را هم جعل کنند و دقیقاً همان را برای سکه غیر بانکی و تقلبی به کار بگیرند.
شکل ظاهری سکه
به یکی از مهم‌ترین راه‌‌های تشخیص سکه بانکی و سکه غیر بانکی رسیدیم. نوع بانکی:
- کنگره‌های یکدست دارد؛
- سطحش صاف و تخت است؛
- ضخامتش یکسان است؛
- طرحش را با ظرافت و دقیق چاپ کرده‌اند؛
- بسته‌بندی منظم دارد؛
- روی آن هولوگرام اصلی قرار گرفته است؛
- عیارش ۹۰ درصد است؛
- وزن سکه کاملاً تا سه رقم اعشار دقیق است.
درحالی‌که در نوع غیر بانکی:
- کنگره‌های ناهمگون دارد؛
- سطح سکه برآمده است؛
- بعضی از نقاط ضخیم‌تر یا نازک‌تر از نقاط دیگر است؛
- وزن سکه بالاتر یا پایین‌تر از سکه استاندارد است؛
- بسته‌بندی اصولاً نامنظم نیست یا هولوگرام معتبر ندارد؛
- عیارش کمتر از ۹۰ درصد است.
انواع سکه غیر بانکی را بشناسید
سه نوع سکه غیربانکی در بازار موجود است؛ سکه با وزن و عیار استاندارد، با عیار پایین و سکه روکش شده. سکه‌های نوع اول از نظر وزن و عیار با سکه‌های بانکی فرقی نمی‌کنند. اما باز هم موقع فروش، حباب سکه از قیمت آن کسر می‌شود و با قیمت کمتری می‌توان آن را فروخت. در نوع دوم، ترکیب آلیاژ طلا استاندارد نیست. یعنی درصد طلای به‌کاررفته در سکه، کمتر از میزان استاندارد بانک مرکزی است. در آخر به نوع سوم می‌رسیم که اصلاً طلا نیست! بلکه از فلزهای دیگر ساخته شده و فقط یک روکش نازک از طلا روی آن، آبکاری می‌کنند. مواظب باشید که گرفتار نوع دوم و سوم نشوید.
نگاهی به تفاوت سکه بانکی و امامی
حالا که از فرق سکه بانکی و غیر بانکی گفتیم، فرصت خوبی است که نگاهی هم به تفاوت سکه بانکی و امامی بیندازیم. در واقع نام اصلی این دو سکه طرح قدیم و طرح جدید است. بعد از انقلاب اسلامی تا سال ۱۳۷۰، سکه تمام بهار آزادی را با طرحی از اسم حضرت علی و بارگاه مطهر امام رضا زیر نظر بانک مرکزی ضرب می‌کردند. روی سکه نیز عبارت بانک ملی ایران را می‌نوشتند.
در سال ۱۳۷۰، این طرح تغییر کرد. به‌جای اسم امام علی، چهره امام خمینی را به همراه حرم امام رضا روی سکه‌های حکاکی کردند. عبارت روی سکه هم به بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تغییر کرد. به خاطر چهره رهبر انقلاب اسلامی روی این سکه، با نام سکه امامی نیز معروف شده است.
تفاوت دیگر این دو سکه، قیمتشان است. سکه امامی به‌خاطر سال جدید ضربش، تقاضای بیشتری دارد و به همین دلیل، قیمتش نسبت به سکه طرح قدیم بالاتر است. درحالی‌که این دو سکه در عیار، وزن و قطر متفاوت نیستند. هر دو عیار ۲۲ یا ۹۰۰ هزار را دارند. قطرشان نیز ۲۲ میلی‌متری و وزن ۸٫۱۳۵۹۸ گرمی است.
برای سرمایه گذاری سکه بانکی بخریم یا غیر بانکی؟
سکه بانکی بخریم یا غیربانکی؟ اول از همه بگوییم که برای سرمایه‌گذاری، طلای آب شده گزینه بهتری است. چون اختلاف قیمت آن موقع خرید و فروش ناچیز است، حباب ندارد و مانند قطعات دیگر طلا، مالیات و اجرت نیز ندارد. می‌توانید از گلدیکا (goldika.ir)، طلای آب شده بخرید.
اگر همچنان قصد خرید سکه برای سرمایه گذاری را دارید، بهتر است سراغ سکه غیر بانکی نروید. همان‌طور که تا الان متوجه شدید، روش‌های کلاهبرداری در این سکه‌ها زیاد است. چون این سکه‌ها در بسته‌بندی پلمب قرار دارند، نمی‌توان از اصل بودنشان مطمئن بود و ممکن است تقلبی از کار در بیایند. طبق قوانین بانک مرکزی، سکه‌هایی که در بازار تولید می‌شوند نباید شبیه سکه‌هایی بانکی و رسمی باشند. به همین خاطر همه سکه‌های غیربانکی، غیرقانونی‌اند. به‌خاطر همین دو دلیل، نمی‌توان راحت این نوع سکه‌ها را خرید و فروش کرد.
بیشتر سکه‌های تولید شده در کارگاه‌های خصوصی، وزن و عیار پایین‌تری نسبت به سکه‌های بانکی دارند. اما فروشندگان قیمت نهایی آنها را با وزن و عیار سکه‌های بانکی می‌فروشند که به ضرر شما خواهد بود. در بخش‌های قبلی درباره حباب سکه هم صحبت کردیم و گفتیم قیمت سکه‌هایی که در بانک مرکزی ضرب می‌شوند نسبت به ارزش واقعی‌شان، بیشتر است. اما این موضوع برای سکه‌های غیر بانکی صدق نمی‌کند و موقع فروش، فقط به‌اندازه قیمت طلای به‌کاررفته، روی آن قیمت می‌گذارند. باز هم شما ضرر می‌کنید!
متوجه تفاوت سکه بانکی و غیربانکی شدید. راه تشخیص سکه بانکی و غیر بانکی را نیز گفتیم. اگر برای سرمایه‌گذاری دنبال خرید سکه‌اید، پیشنهاد می‌کنیم به‌جای سکه، طلای آب شده بخرید. همان‌طور که در مقاله گفتیم این نوع طلا، اجرت و مالیات ندارد. خرید طلای آب شده آنلاین در سایت گلدیکا با کارمزد ۱ درصد امکان‌پذیر است!
