سیاست‌های اقتصادی ترامپ پایه‌های اعتماد جهانی به دلار را لرزان کرده و به نوعی آتش زیر دلار گرفته است؛ حال پرسش اصلی این است: آیا رقبای نوظهور می‌توانند سلطه دلار را به چالش بکشند؟
مریم غدیر پور؛ بازار: ستون‌های اصلی دستور کار اقتصادی ترامپ، اعتماد به دلار آمریکا را متزلزل کرده، سرمایه‌گذاران را از دلار دور کرده و جایگاه آن را به عنوان پرکاربردترین ارز در تجارت جهانی تهدید کرده است. این امر سوالاتی را در مورد وضعیت دلار به عنوان ارز ذخیره اصلی جهانی مطرح کرده است. آیا این امر راه را برای ارزهای جایگزین باز می‌کند؟
روند نزولی ارزش دلار
شاخص دلار در روز تحلیف ترامپ در ۲۰ ژانویه به ۱۰۹.۳۵ رسید. تا «روز رهایی»، روز اعمال تعرفه‌ها، در ۲ آوریل، به ۱۰۳.۸۱ رسید. سپس به کاهش خود ادامه داد و در زمان نگارش این مطلب در ۳۰ ژوئن، بالای ۹۷.۷ واحد معامله شد و ضررهای سالانه خود را به بیش از ۱۰ درصد رساند.
سیاست‌های آرزوی معکوس
ترامپ به روشنی اعلام کرده است که می‌خواهد نقش بین‌المللی دلار را حفظ کند، اما به عنوان رئیس جمهور، مجموعه‌ای از تعرفه‌های وارداتی را وضع کرده است که به بسیاری از شرکای تجاری این کشور آسیب رسانده است.
عوامل همراه
عوامل متعددی دست به دست هم داده‌اند تا اعتماد سرمایه‌گذاران به دلار را تضعیف کنند، از جمله نگرانی‌ها در مورد کند شدن رشد اقتصادی و افزایش تورم به دلیل تعرفه‌ها، نگرانی‌های فزاینده در مورد سیاست مالی ایالات متحده، به ویژه پس از کاهش رتبه اعتباری این کشور توسط موسسه مودیز، و ترس از اینکه لایحه مالیاتی ترامپ نیازهای مالی را افزایش دهد.
استقلال فدرال
با توجه به نگرانی‌ها در مورد استقلال فدرال رزرو در بحبوحه انتقادات مکرر ترامپ از پاول، رئیس فدرال رزرو، کپیتال اکونومیکس معتقد است که دلار در یک دوراهی قرار دارد و اگر به زودی بهبود نیابد، سرمایه‌گذاران باید برای ضعف بیشتر آماده شوند، و از همین رو است که بخش قابل تاملی به بازار رمز ارز روی اورده و بیت کوین رکورده ای تاریخی می زند.
دارایی‌های ذخیره
در بحبوحه عدم قطعیت و تنش‌های ژئوپلیتیکی، طلا از یورو به عنوان دومین دارایی ذخیره بزرگ برای بانک‌های مرکزی در سراسر جهان پیشی گرفته است. طبق داده‌های بانک مرکزی اروپا، این فلز زرد در سال ۲۰۲۴، ۲۰ درصد از ذخایر رسمی جهانی را تشکیل می‌داد و از سهم ۱۶ درصدی یورو پیشی گرفت، در حالی که دلار با ۴۶ درصد سهم، همچنان بزرگترین ارز ذخیره است.
جا برای ارزهای دیگر باز کنید
دلار ضعیف‌تر ممکن است به نفع ارزهای دیگر مانند یورو و یوان چین باشد، رئیس‌جمهور ترامپ اعلام کرده که تعرفه ۲۵ درصدی روی کالاهای وارداتی از ژاپن و کره جنوبی از اول آگوست اجرایی خواهد شد، البته در صورت ارائه پیشنهادهای جایگزین، امکان تمدید نیز وجود دارد.
همچنین تعرفه جدیدی معادل ۵۰ درصد بر واردات مس اعلام شده که از همان تاریخ اجرایی می‌شود. ترامپ هدف از این اقدام را حمایت از تولید داخلی در حوزه‌های دفاعی، الکترونیک و خودروسازی اعلام کرده است. اما اقتصاددانان هشدار می‌دهند که این تعرفه‌ها می‌تواند باعث افزایش تورم و فشار بر هزینه‌های مصرف‌کننده شود.
در همین حال، ترامپ از احتمال اعمال تعرفه بر نیمه‌هادی‌ها و داروها نیز سخن گفته، هرچند جزئیات بیشتری ارائه نکرده است. همچنین احتمال می‌رود اتحادیه اروپا نیز هدف تعرفه‌های جدید قرار گیرد که می‌تواند مذاکرات تجاری آمریکا و اروپا را با چالش مواجه کند. حتی در صورت کاهش برخی تعرفه‌ها، موانع بلندمدت تجاری می‌توانند رشد اقتصادی را کند کنند، باعث افزایش قیمت‌ها شوند و فشار بیشتری بر مصرف‌کننده وارد کنند. در چنین شرایطی، شاید فدرال رزرو مجبور شود رویکرد محتاطانه فعلی خود را تغییر دهد.
نگاه به آینده
درروزهای پیش رو، تمرکز اصلی بازار بر گزارش تورم ماه ژوئن آمریکا خواهد بود. داده‌های خرده‌فروشی و شاخص احساسات مصرف‌کننده دانشگاه میشیگان نیز از اهمیت بالایی برخوردار هستند. همچنین پیش از ورود به دوره سکوت خبری فدرال رزرو در آستانه جلسه ۳۰ ژوئیه، انتظار می‌رود مقامات فدرال نظرات خود را درباره مسیر آینده نرخ بهره مطرح کنند.
جایگاه جهانی یورو پس از بحران مالی و شوک‌های سیاسی و اقتصادی در سراسر اروپا کاهش یافته است. ژاپن مشکلات خاص خود، از جمله کاهش جمعیت را دارد و با توجه به کنترل‌های سختگیرانه سرمایه‌ای دولت بر استفاده از واحد پول خود، بعید است که یوان به این زودی‌ها به ارز ذخیره تبدیل شود.
آیا سیاست‌های ترامپ راه را برای سایر ارزها هموار می‌کند تا سلطه دلار آمریکا را به چالش بکشند؟
بانک مورگان استنلیدر اوایل ماه ژوئن، پیش‌بینی کرد که ارزش دلار تا اواسط سال آینده به سطوحی سقوط خواهد کرد که از زمان همه‌گیری کووید-۱۹ تاکنون دیده نشده است
پیش بینی روند نزولی دلار با ترامپ
بانک مورگان استنلی در اوایل ماه ژوئن، پیش‌بینی کرد که ارزش دلار تا اواسط سال آینده به سطوحی سقوط خواهد کرد که از زمان همه‌گیری کووید-۱۹ تاکنون دیده نشده است. یورو و ین در کنار فرانک سوئیس از بزرگترین برندگان کاهش ارزش دلار بودند.
ساموئل زیف، رئیس استراتژی جهانی ارز خارجی در جی‌پی‌مورگان معتقد است که هیچ ارز یا دارایی دیگری از نظر نقش دلار در ذخایر ارزی، تسویه حساب تجارت بین‌المللی و معاملات بازار مالی با آن برابری نمی‌کند.
لاگارد، رئیس بانک مرکزی اروپا اما خواستار تقویت جایگاه جهانی یورو و استفاده از این فرصت شد، زیرا سیاست‌های ترامپ اعتماد به دلار را تضعیف می‌کند.
فیلیپ لگرین، عضو موسسه اروپایی مدرسه اقتصاد لندن توضیح داد که اقدامات ترامپ با ترغیب سرمایه‌گذاران به جستجوی جایگزین‌های امن برای اوراق قرضه آمریکا، فرصتی بی‌سابقه برای اتحادیه اروپا ایجاد کرده است و انتشار اوراق قرضه اروپایی به ارزش یورو، اقتصاد، امنیت و استقلال سیاست‌گذاری منطقه را به طور قابل توجهی تقویت می‌کند.
هلن ری از مدرسه بازرگانی لندن نیز معتقد است که منطقه یورو باید از فرصت فعلی برای ارتقای جایگاه بین‌المللی یورو استفاده کند و برخی از امتیازاتی را که ایالات متحده مدت‌ها از آن برخوردار بوده و اکنون به نظر می‌رسد ترامپ در حال از دست دادن آن است، پس بگیرد.
دیانا چویلوا، محقق اقتصاد چین در موسسه سیاست آسیا تعرفه‌های متقابل ترامپ بر متحدان و دشمنان را گامی دیگر در جهت کاهش نقش دلار به عنوان ارز ذخیره جهانی می داند.
جایگاه دلار به دلیل عدم تمایل سایر کشورها، از جمله چین، برای تکیه کامل بر واحد پول آمریکا، نقش رو به رشد ارزهای دیجیتال، استیبل کوین‌ها، سیستم‌های پرداخت جهانی جایگزین و سوء مدیریت اقتصادی در واشنگتن، تهدید می‌شود.
جایگاه دلار به دلیل عدم تمایل سایر کشورها، از جمله چین، برای تکیه کامل بر واحد پول آمریکا، نقش رو به رشد ارزهای دیجیتال، استیبل کوین‌ها، سیستم‌های پرداخت جهانی جایگزین و سوء مدیریت اقتصادی در واشنگتن، تهدید می‌شود
حرف، نه عمل
علیرغم ادعاهای ترامپ و تیمش مبنی بر حمایت از دلار قوی، آنها هیچ تلاشی برای جلوگیری از کاهش ارزش آن انجام نمی‌دهند و این تصور را تقویت می‌کنند که دولت می‌خواهد ارزش پول محلی به منظور حمایت از بخش تولید، همچنان کاهش یابد.
بازی با آتش
این موضوع باعث شد میلر، مشاور GSFM در استرالیا، بگوید که ترامپ با آتش بازی می‌کند. او توضیح داد که کاهش تدریجی و بدون درد ارزش پول ملی می‌تواند به سرعت به یک شکست ویرانگر برای کشوری که به اندازه ایالات متحده به تأمین مالی خارجی وابسته است، تبدیل شود و افزود: «شما به شدت به سرمایه‌گذاران خارجی وابسته هستید.»
نتیجه‌گیری
علیرغم تعهد ترامپ به حفظ سلطه جهانی دلار و تهدیدهای او برای مجازات کشورهایی که به دنبال جایگزینی برای ارز ایالات متحده هستند، سیاست‌های او در جهت مخالف عمل می‌کند و ارزش و اعتماد به این ارز را تضعیف می‌کند. به نظر شما، آیا این راه را برای ارزهای جایگزین دیگر باز می‌کند؟
- نویسنده: تحلیل بازار
