سرشماری عمومی کشاورزی در مازندران چند روز دیگر تمام می شود؛ طرحی که با ثبت دقیق داده‌ها، قرار است نقشه راه آینده کشاورزی را ترسیم کند، از باغ‌ها و شالیزارها تا دامداری‌ها و زنبورداری‌ها، همه زیر ذره‌بین مأمورانی که امید را برای کشاورزان زنده می‌کنند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از ساری، مازندران، استانی که هر گوشه‌اش نمادی از طبیعت پربرکت است، امروز میزبان طرحی است که نه‌تنها برای کشاورزی این دیار، بلکه برای آینده‌ی کشاورزی کشور حیاتی است؛ سرشماری عمومی کشاورزی، طرحی که از دل شالیزارها، باغ‌ها و دامداری‌های این سرزمین آمار و ارقام را جمع‌آوری می‌کند، پنجره‌ای است برای نگاه دقیق‌تر به وضعیت کشاورزی و ارائه راهکارهای موثر.
این طرح، فراتر از ثبت اعداد است؛ داستان مردمی را روایت می‌کند که زندگی‌شان در گروی زمین‌هایشان است. در میان این تلاش گسترده، کشاورزان و مأموران سرشماری، هر یک نقش ویژه‌ای ایفا می‌کنند؛ یکی به‌دنبال زنده نگه داشتن امید به آینده‌ی زمین‌هایش، و دیگری در تلاش برای ثبت داده‌هایی که قرار است چراغ راه سیاست‌گذاری‌ها شود. این گزارش، سفری است به دل این رویداد؛ با کشاورزان، مأموران و زمین‌هایی که از آنها سخن می‌گوییم.
این سرشماری در ۹ بخش شامل زراعت، باغبانی، کشت گلخانه‌ای، پرورش دام، طیور سنتی، زنبور عسل، کرم ابریشم و پرورش ماهی انجام می‌شود و با بیش از ۱۸۰ سؤال، تصویری دقیق از وضعیت کشاورزی استان ترسیم می‌کند. با توجه به جایگاه نخست مازندران در تولید محصولات کشاورزی کشور، همکاری کشاورزان و بهره‌برداران با مأموران سرشماری در این فرآیند از اهمیت بالایی برخوردار است.
صدای کشاورزان؛ امید به تغییر و پیشرفت
در روستای افراچال بخش کلیجارستاق ساری یکی از مأموران سرشماری، مشغول گفت‌وگو با کشاورزی سالخورده به نام حاج نصرالله بود. حاج نصرالله که زمین کوچکی برای کشت برنج و دامداری سنتی دارد، با لبخند و کنایه به کاغذها و فرم‌های مأمور گفت “خدا کند این آمارها فقط روی کاغذ نماند. ما کشاورزان هر چه داریم از همین زمین است. اگر قرار است کاری برایمان بکنند، اول از همه به فکر آب باشند.”
حاج نصرالله اشاره می‌کند که چند سالی است با کاهش منابع آبی در روستا، مشکلاتی جدی برای کاشت برنج و نگهداری دام‌هایش پیدا کرده است؛ او می‌گوید: “این سرشماری اگر بتواند مشکلات ما را به گوش مسئولان برساند و کاری برایمان بکنند، واقعاً به زحمتش می‌ارزد.”
در حالی که مأمور سرشماری دفترچه و قلمش را آماده می‌کرد، حاج نصرالله با لبخندی تلخ شروع به صحبت کرد:”این اولین بار نیست که کسی می‌آید و از ما سؤال می‌پرسد. ولی هر بار وقتی جواب‌هایمان را می‌برند، ما دیگر خبری از نتیجه‌اش نمی‌شنویم. این دفعه هم آمده‌اید، خدا کند گرهی از کار ما باز شود.”
مأمور سرشماری که جوانی خوش‌رو و صبور بود، توضیح داد: “حاج‌آقا، این آمارها برای برنامه‌ریزی دقیق‌تر کشاورزی و حمایت از شما جمع‌آوری می‌شود. اطلاعاتی که می‌دهید می‌تواند کمک کند تا مشکلاتی مثل کمبود آب یا موانع در کشت و کار محصولات بررسی شود.”
حاج نصرالله گفت: “خدا کند همین‌طور باشد. شما بنویسید، من چیزی پنهان ندارم. زمین‌های ما کوچک است، دو هکتار زمین زراعی دارم که بیشتر برای برنج‌کاری است. چند تا مرغ و خروس در حیاط داریم و یکی دو گاو هم نگه می‌دارم. اما این زمین‌ها دیگر جواب زندگی ما را نمی‌دهد. آب کانال‌ها کم شده و هزینه کود و سموم هم که سر به فلک کشیده است.”
او نفس عمیقی کشید و افزود: “زمان پدرم، این زمین‌ها برکت داشت. حالا نه باران درست می‌آید، نه قیمت محصول درست‌وحسابی است. پارسال وقتی برنج را برداشتیم، دلال‌ها کیلویی فروختند ۱۲۰هزار تومان، ولی به ما چیزی نرسید.”
مأمور سؤال دیگری پرسید:”حاج‌آقا، در طول سال از جهاد کشاورزی یا دیگر ارگان‌ها حمایتی دریافت می‌کنید؟”
حاج نصرالله ابروهایش را بالا انداخت و با خنده‌ای تلخ گفت: “اگر حمایتی بود، حتماً حال و روز ما بهتر از این بود. ما اینجا باید خودمان دست‌به‌زانو شویم. گاهی کود یارانه‌ای می‌دهند، اما به همه نمی‌رسد. یکی باید دل این زمین‌ها را بشکافد و ببیند چرا کشاورزی دیگر برکت ندارد.”مأمور تشکر کرد و گفت:”حاج‌آقا، ما این مشکلات را ثبت می‌کنیم و امیدواریم برنامه‌هایی تدوین شود که به حل مسائل کمک کند.”
حاج نصرالله که حالا با دقت بیشتری به حرف‌های مأمور گوش می‌داد، با لحن آرام‌تر و امیدوارانه‌تری گفت: “اگر این آمارها برای بهبود اوضاع ما باشد، من همه‌چیز را می‌گویم. اما شما جوان‌ها بدانید، کشاورزی فقط کاشت و برداشت نیست. زمین که زنده نباشد، زندگی ما هم مرده است. اگر می‌توانید، زمین‌های ما را زنده کنید.”
این جملات، سکوت کوتاهی ایجاد کرد. مأمور سرشماری با احترام از حاج نصرالله خداحافظی کرد و گفت:”حاج‌آقا، صدای شما ثبت شد و حتماً به گوش مسئولان خواهد رسید.”
در حالی که تیم سرشماری خانه را ترک می‌کرد، نگاه حاج نصرالله آنها را بدرقه می‌کرد؛ نگاهی که هنوز بین امید و تردید در نوسان بود.
داده‌ها، چراغ راه آینده
در حاشیه بازدید از یکی از روستاهای اطراف ساری، با یکی از مأموران جوان سرشماری کشاورزی برخورد کردم. خودش را “علی جعفری” معرفی کرد، مردی پرانرژی با کلاه لبه‌داری که آفتاب‌سوخته صورتش نشان از ساعت‌های طولانی کار در میدان داشت. علی، دفترچه و تبلتش را در دست داشت و در حال گفتگو با کشاورزی میانسال بود که زیر سایه درختی نشسته بود.
وقتی کارش تمام شد، با او همراه شدم تا بیشتر درباره تجربه‌اش از سرشماری کشاورزی بدانم. او گفت: “ما اینجا برای ثبت تاریخ ایستاده‌ایم. این اطلاعات که جمع می‌کنیم، فقط یک سری عدد و رقم نیستند؛ هر کدام از این خانه‌ها و زمین‌ها داستانی دارند و این سرشماری کمک می‌کند که این داستان‌ها گم نشوند.”
علی درباره روزهای کاری‌اش توضیح داد: “صبح زود از مرکز شهر حرکت می‌کنیم و تا غروب، خانه‌به‌خانه و زمین‌به‌زمین می‌رویم. هر جا که کشاورزی باشد، باید برویم. از شالیزارهای سبز گرفته تا باغ‌های پر از درختان مرکبات. گاهی باید کیلومترها در جاده‌های خاکی یا پای پیاده در میان زمین‌های کشاورزی برویم، اما این سختی‌ها برای من لذت‌بخش است، چون می‌دانم کاری که انجام می‌دهیم، به آینده این زمین‌ها و مردمی که رویشان کار می‌کنند، کمک می‌کند.”
از او می‌پرسم که بزرگ‌ترین چالش‌های این مأموریت چیست. علی سری تکان می‌دهد و می‌گوید: “یکی از مشکلات این است که برخی از کشاورزان اطلاعات لازم را ندارند. مثلاً نمی‌دانند که باید دقیقاً چه اطلاعاتی بدهند یا از اینکه داده‌هایشان جمع‌آوری می‌شود، کمی نگران هستند. ما همیشه باید توضیح بدهیم که این اطلاعات محرمانه است و فقط برای برنامه‌ریزی بهتر استفاده می‌شود.”
او ادامه داد: “یک مشکل دیگر هم پراکندگی زمین‌هاست. در بسیاری از مناطق، زمین‌ها کوچک و جدا از هم هستند. این نه فقط برای سرشماری، بلکه برای خود کشاورزان هم چالش ایجاد کرده است. یکپارچه‌سازی زمین‌ها و ارائه خدمات به شکل متمرکز می‌تواند خیلی به این مناطق کمک کند.”
وقتی از او درباره تأثیر این سرشماری می‌پرسم، چشمانش برق می‌زند: “این اطلاعات پایه‌ای برای تصمیم‌گیری‌های بزرگ است. مثلاً همین امروز فهمیدیم که در این روستا خیلی‌ها به پرورش طیور سنتی مشغول‌اند اما دسترسی به نهاده‌های دامی ندارند. یا مثلاً کشاورزان برای آبیاری باغ‌هایشان دچار مشکل‌اند. وقتی این داده‌ها در کنار هم قرار بگیرند، به مسئولان کمک می‌کند تا برای حل این مشکلات راهکارهای بهتری پیدا کنند.”
علی که انگار دلش می‌خواست بیشتر از مردم محلی بگوید، به خانه‌های کوچک کنار زمین‌های سبز اشاره کرد و افزود: “هر کشاورزی که می‌بینم، انگار یک دنیا صبر و امید را در وجودش حس می‌کنم. این مردم سختی می‌کشند اما همچنان با عشق کار می‌کنند. وقتی پای صحبت‌هایشان می‌نشینیم، تازه می‌فهمیم چقدر زندگی‌شان به این زمین‌ها گره خورده است.”
او در پایان گفت: “امیدوارم نتایج این سرشماری بتواند تغییری واقعی در زندگی این مردم ایجاد کند. ما که داریم تمام تلاشمان را می‌کنیم تا داده‌ها دقیق و به‌روز باشد. حالا نوبت تصمیم‌گیران است که از این داده‌ها بهترین استفاده را بکنند.”
صحبت‌های علی، یادآوری مهمی بود: کشاورزی فقط کاشت و برداشت نیست. این شغل، زندگی و هویت بسیاری از خانواده‌هاست. سرشماری کشاورزی فرصتی است تا این هویت حفظ و تقویت شود، فرصتی برای آینده‌ای روشن‌تر برای همه کسانی که زندگی‌شان را از دل خاک بیرون می‌آورند.
نقش سرشماری در توسعه استان مازندران
فرج الله فتح‌الله‌پور، رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی مازندران، در گفت‌وگو با تسنیم با تأکید بر اهمیت سرشماری عمومی کشاورزی، این طرح را یکی از اساسی‌ترین اقدامات برای برنامه‌ریزی دقیق و توسعه پایدار کشاورزی در استان دانست و گفت: “مازندران به‌عنوان قطب کشاورزی کشور با تنوع بی‌نظیر محصولات زراعی، باغی، و دامی، نقش برجسته‌ای در تأمین امنیت غذایی کشور دارد. سرشماری عمومی کشاورزی که از ۱۲ آبان آغاز شده و به مدت ۴۵ روز ادامه دارد، فرصتی است تا با جمع‌آوری دقیق داده‌ها، زمینه بهبود زیرساخت‌ها و توسعه زنجیره‌های ارزش فراهم شود.”
فتح‌الله‌پور به ساختار این سرشماری اشاره کرد و افزود: “این طرح در ۹ بخش مختلف شامل زراعت، باغبانی، کشت گلخانه‌ای، پرورش دام، طیور سنتی، زنبور عسل، کرم ابریشم و پرورش ماهی طراحی شده و بیش از ۱۸۰ سؤال تخصصی را پوشش می‌دهد. این پرسش‌ها به گونه‌ای تنظیم شده‌اند که بتوانند تصویری جامع از وضعیت کشاورزی در استان ارائه دهند و در عین حال از اطلاعات شخصی کشاورزان محافظت می‌شود. اطلاعات خام کاملاً محرمانه جمع‌آوری شده و هیچ ارتباطی با مباحث یارانه‌ای یا مالیاتی ندارد.”
وی با اشاره به نقش این آمار در برنامه‌ریزی‌های کلان گفت: “این سرشماری ذیل مرکز آمار ایران و با مشارکت سازمان جهاد کشاورزی انجام می‌شود. داده‌هایی که از این طرح به‌دست می‌آید، اساس برنامه‌ریزی در برنامه هفتم توسعه خواهد بود. با توجه به جایگاه مازندران در تولید محصولات کشاورزی و سهم بالای آن در صادرات کشور، داشتن اطلاعات دقیق می‌تواند خلأهای زنجیره تأمین و ارزش را شناسایی کرده و ارزش افزوده بیشتری برای استان به همراه داشته باشد. ما در سال گذشته در بخش صادرات، به عدد ۳۱۸ میلیون دلار دست یافتیم، اما با تکمیل زنجیره‌ها و توسعه زیرساخت‌ها، می‌توانیم این رقم را به‌طور قابل‌توجهی افزایش دهیم.”
رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی به نقش افراد فعال در این سرشماری پرداخت و گفت: “در مازندران، بیش از هزار و ۳۵ نفر در این طرح مشغول به فعالیت هستند که از این تعداد، ۳۲۸ نفر به‌عنوان مأموران سرشماری در مناطق مختلف حضور دارند. همکاری دهیاران، شوراها و بهره‌برداران کشاورزی در این طرح بسیار ضروری است. بدون تعامل و اعتماد کشاورزان، نمی‌توان به داده‌های دقیقی دست یافت که پایه توسعه استان است.”
فتح‌الله‌پور در پایان با تأکید بر اهمیت آمار درست برای آینده‌نگری استان گفت: “هزینه‌های کشاورزی مبنای این سرشماری نیست، بلکه هدف ما ایجاد یک بانک اطلاعاتی دقیق و کامل است که بتواند در بهبود زندگی کشاورزان و رونق اقتصادی استان تأثیرگذار باشد. تکمیل زنجیره‌های ارزش نه تنها شعار سال را محقق می‌کند، بلکه مازندران را به‌عنوان الگویی برای توسعه پایدار کشاورزی در کشور مطرح خواهد کرد.”
این گفت‌وگو نشان می‌دهد که سرشماری کشاورزی، تنها جمع‌آوری آمار نیست؛ بلکه گامی جدی برای توسعه، افزایش بهره‌وری و برنامه‌ریزی دقیق‌تر در یکی از حیاتی‌ترین بخش‌های اقتصادی استان است.
روایت خبرنگار تسنیم از طرح سرشماری کشاورزی
به گزارش تسنیم، سرشماری عمومی کشاورزی در مازندران، فراتر از یک پروژه آماری، فرصتی برای شنیدن صدای واقعی کشاورزان و زمین‌هایشان است. از حاج نصرالله که با دستان پینه‌بسته‌اش از سختی‌هایش می‌گوید، تا مأموران سرشماری که صبورانه کوچه‌پس‌کوچه‌های روستاها را می‌پیمایند، همگی نقشی در این طرح بزرگ ایفا می‌کنند.
این سرشماری، داده‌هایی ارزشمند فراهم می‌کند که می‌تواند مسیر کشاورزی آینده را روشن‌تر سازد؛ چه در حوزه بهبود زنجیره تأمین، چه در تقویت صادرات و توسعه فناوری‌های کشاورزی. اما آنچه بیشتر اهمیت دارد، امیدی است که در دل کشاورزان زنده می‌شود؛ امید به روزهایی که برنامه‌ریزی‌های دقیق، بار سنگین مشکلاتشان را سبک‌تر کند.
مازندران، این سرزمین سرسبز و پرنعمت، با تلاش‌های مردمانش می‌تواند بار دیگر پیشرو در کشاورزی ایران باشد. این سرشماری، نه فقط برای ثبت داده‌ها، بلکه برای ساخت آینده‌ای بهتر انجام می‌شود؛ آینده‌ای که در آن، زمین‌ها سخاوتمندتر و کشاورزان امیدوارتر خواهند بود.
انتهای پیام/
- نویسنده: تسنیم tasnimnews
