شب یلدا، شب سنت‌ها و جشن‌های ایرانی، معمولاً با خوراکی‌های خوشمزه و متنوع همراه است. اما در میان لذت بردن از این مهمانی‌ها، حفظ تعادل تغذیه‌ای اهمیت ویژه‌ای دارد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از ساری، شب یلدا، یکی از قدیمی‌ترین و پرشکوه‌ترین سنت‌های ایرانی است که با برگزاری دورهمی‌های خانوادگی و شب‌نشینی‌های طولانی به همراه خوراکی‌ها و میوه‌های متنوع، یادآور مهر و محبت میان افراد خانواده و عزیزان است.
این شب به عنوان بلندترین شب سال، فرصتی برای تجدید دیدارها و ایجاد خاطرات خوش با عزیزان به شمار می‌آید. اما این شب پر از شادمانی، چنان‌که در هر جشن و مراسمی نیازمند رعایت اصولی است، برای حفظ سلامت بدن و جلوگیری از مشکلات گوارشی و دیگر عوارض ناشی از پرخوری و تغذیه نادرست، به دقت و توجه ویژه نیاز دارد.
در گفت‌وگو با دکتر آتنا رمضانی، متخصص تغذیه، نکات کلیدی برای داشتن یک شب یلدای سالم و خوشمزه را بررسی کرده‌ایم تا از خطرات احتمالی پرخوری و اختلالات گوارشی جلوگیری کنیم و این شب زیبا را با سلامت کامل سپری کنیم.
در این راستا، دکتر رمضانی، متخصص تغذیه و یکی از مشاوران برجسته حوزه سلامت، به منظور آگاهی‌بخشی در مورد اهمیت تغذیه صحیح در شب یلدا و ارائه راهکارهای علمی و کاربردی برای حفظ سلامت نکات مهمی را مطرح کردند. او با اشاره به اصول تغذیه‌ای صحیح، توصیه‌هایی برای انتخاب میوه‌ها، آجیل‌ها، غذاها و نوشیدنی‌های مناسب این شب ارائه داد و بر ضرورت رعایت اعتدال در مصرف مواد غذایی تأکید کرد تا هم از لحظات این شب لذت ببریم و هم سلامت خود را حفظ کنیم.
گفت‌وگوی پیش رو، فرصتی است برای بهره‌مندی از تجربیات دکتر رمضانی در زمینه تغذیه سالم و مناسب در شب یلدا و آگاهی از راهکارهای مفید برای افرادی که مشکلات خاص سلامتی دارند.
تسنیم: خانم دکتر، ابتدا درباره اهمیت تغذیه مناسب در شب یلدا توضیح دهید. چرا رعایت اصول تغذیه‌ای در این شب اهمیت دارد؟
دکتر رمضانی: شب یلدا یکی از قدیمی‌ترین سنت‌های ایرانی است که اغلب با دورهمی‌های خانوادگی و مصرف خوراکی‌های متنوع برگزار می‌شود. این شب بلند و خاطره‌انگیز، فرصتی عالی برای تقویت پیوندهای خانوادگی است، اما در عین حال، مصرف بی‌رویه غذاها و تنقلات می‌تواند مشکلات گوارشی و حتی عوارض جدی برای سلامتی به همراه داشته باشد. تغذیه صحیح در این شب به ما کمک می‌کند تا هم از لحظات لذت ببریم و هم سلامت خود را حفظ کنیم.
تسنیم: چه نکاتی را درباره شام شب یلدا توصیه می‌کنید؟
دکتر رمضانی: توصیه می‌کنم که شام شب یلدا سبک و زود هضم باشد و در ساعات اولیه شب صرف شود. غذاهایی مانند سوپ سبزیجات یا خوراک‌های ساده گزینه‌های مناسبی هستند. همچنین از مصرف غذاهای سنگین، پرچرب و دیر هضم پرهیز کنید، چرا که این غذاها می‌توانند باعث احساس سنگینی و ناراحتی گوارشی شوند.
تسنیم: در مورد مصرف میوه‌ها، چه میوه‌هایی را برای شب یلدا مناسب می‌دانید؟
دکتر رمضانی: میوه‌های شب یلدا باید با دقت انتخاب شوند. انار شیرین، خرمالو، لبو و کدو حلوایی از جمله میوه‌هایی هستند که طبع گرمی دارند و برای شب یلدا بسیار مناسبند. این میوه‌ها علاوه بر تامین انرژی، حاوی ویتامین C هستند که به تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کنند. اما مصرف میوه‌های سرد مانند هندوانه و انار ترش بهتر است محدود شود، چرا که ممکن است باعث سردی بدن شوند.
تسنیم: آیا مصرف آجیل هم توصیه می‌شود؟
دکتر رمضانی: بله، اما باید در انتخاب نوع آجیل‌ها دقت کرد. آجیل‌های گرم و خام مانند گندم، پسته، بادام و مویز انتخاب‌های بهتری هستند. این مواد علاوه بر تامین انرژی، سرشار از مواد مغذی مفید برای بدن هستند. اما از مصرف آجیل‌های شور و تفت داده شده به مقدار زیاد پرهیز کنید، چرا که می‌توانند باعث افزایش فشار خون شوند.
تسنیم: خانم دکتر، شب یلدا اغلب با مصرف خوراکی‌های شیرین و پرکالری همراه است. آیا این خوراکی‌ها می‌توانند تأثیر منفی بر روی سلامت دندان‌ها داشته باشند؟ برای محافظت از دندان‌ها چه نکاتی را توصیه می‌کنید؟
دکتر رمضانی: بله، مصرف خوراکی‌های شیرین و چسبناک در شب یلدا می‌تواند تأثیر منفی زیادی بر دندان‌ها داشته باشد. قند موجود در این خوراکی‌ها باکتری‌های دهان را تغذیه کرده و باعث تولید اسیدهایی می‌شود که به مینای دندان آسیب می‌زند و موجب پوسیدگی دندان‌ها می‌شود. همچنین، خوراکی‌های چسبناک مانند برخی شیرینی‌ها و میوه‌های خشک به راحتی در دندان‌ها گیر کرده و در صورت عدم شستشوی صحیح، باعث ایجاد پلاک و جرم دندانی می‌شوند.
برای محافظت از دندان‌ها، توصیه می‌کنم بعد از مصرف خوراکی‌های شیرین، دهان را با آب شستشو دهید و از مسواک زدن فوری خودداری کنید، زیرا مسواک زدن بلافاصله بعد از خوردن شیرینی می‌تواند به مینای دندان آسیب برساند. استفاده از خلال دندان یا نخ دندان نیز به از بین بردن باقی‌مانده‌های غذا کمک می‌کند.
همچنین، مصرف آب به مقدار زیاد در این شب می‌تواند به شستشوی طبیعی دهان و کاهش اثرات قندهای اضافی کمک کند.
تسنیم: آیا مصرف غذاهای سرخ‌شده یا پرچرب مانند فست‌فودها در شب یلدا توصیه می‌شود یا بهتر است این نوع غذاها در این شب اجتناب شوند؟
دکتر رمضانی: مصرف غذاهای سرخ‌شده و پرچرب مانند فست‌فودها در شب یلدا توصیه نمی‌شود، زیرا این غذاها نه تنها به سیستم گوارش فشار می‌آورند بلکه می‌توانند باعث احساس سنگینی و ناراحتی‌های گوارشی شوند. این نوع غذاها همچنین حاوی چربی‌های اشباع و ترانس هستند که می‌توانند منجر به افزایش کلسترول خون و بروز مشکلات قلبی شوند. پیشنهاد می‌کنم به جای این غذاها، از غذاهای سبک‌تر و سالم‌تری مانند خوراک‌های سبزیجات یا کباب‌های کم‌چرب استفاده کنید.
تسنیم: برای نوشیدنی‌ها چه پیشنهادی دارید؟
دکتر رمضانی: نوشیدنی‌های گرم زمستانی مانند چای با هل، دارچین، زعفران یا دمنوش‌های گیاهی بهترین انتخاب برای شب یلدا هستند. این نوشیدنی‌ها علاوه بر گرم کردن بدن، خاصیت آرام‌بخش دارند و هضم غذا را آسان‌تر می‌کنند. در مقابل، نوشیدنی‌های سرد یا گازدار را به طور کامل حذف کنید، زیرا می‌توانند باعث اختلال در تعادل گرمای بدن شوند.
تسنیم: افرادی که مشکلات خاصی مانند بیماری‌های کلیوی دارند، باید به چه نکاتی توجه کنند؟
دکتر رمضانی: بیماران کلیوی و افرادی که مشکلات مجاری ادراری دارند باید از مصرف موادی مانند لبو پرهیز کنند، زیرا ممکن است وضعیت آنها را تشدید کند. همچنین این افراد باید میزان مصرف مایعات خود را تحت کنترل داشته باشند و از نوشیدنی‌ها یا غذاهای شور دوری کنند.
تسنیم: خانم دکتر، پرخوری در این شب یکی از معضلات رایج است. برای جلوگیری از آن چه راهکاری دارید؟
دکتر رمضانی: بهترین راهکار، کنترل مقدار و تنوع غذاها و تنقلاتی است که مصرف می‌کنید. پرخوری، درهم خوری و روهم خوری از عواملی هستند که باعث اختلالات گوارشی می‌شوند. توصیه می‌کنم وعده شام را سبک میل کنید و بین مصرف غذا، میوه و آجیل فاصله زمانی بگذارید.
تسنیم: شب یلدا ممکن است برای افرادی که رژیم غذایی خاصی دارند، کمی چالش‌برانگیز باشد. برای افرادی که رژیم گیاهی دارند، چه غذاها و خوراکی‌هایی را پیشنهاد می‌کنید که در این شب از آنها استفاده کنند؟
دکتر رمضانی: افرادی که رژیم گیاهی دارند، می‌توانند شب یلدا را با مصرف غذاهای طبیعی، سالم و بدون محصولات حیوانی لذت ببرند. برای شام شب یلدا، پیشنهاد می‌کنم از خوراک‌های سبزیجات و حبوبات استفاده کنند، مانند خوراک عدس، سوپ سبزیجات یا کباب‌های گیاهی که از ترکیب حبوبات و سبزیجات ساخته شده‌اند. همچنین، سالادهای متنوع با میوه‌ها و سبزیجات تازه، علاوه بر طعم دلپذیر، سرشار از ویتامین‌ها و فیبر هستند.
در مورد تنقلات، آجیل‌های خام مانند بادام، پسته و فندق می‌توانند گزینه‌های مناسبی باشند. برای دسر، می‌توانید از میوه‌های تازه و دسرهای گیاهی مانند پودینگ چیا با میوه‌های خشک یا اسموتی‌های طبیعی استفاده کنید که هم خوشمزه هستند و هم از نظر تغذیه‌ای مفید.
تسنیم: شب یلدا، نوشیدنی‌های گرم معمولاً محبوب هستند. آیا مصرف نوشیدنی‌هایی مانند چای یا قهوه می‌تواند تأثیر منفی بر سیستم گوارش در این شب طولانی داشته باشد؟
دکتر رمضانی: نوشیدنی‌های گرم مانند چای و قهوه در شب یلدا می‌توانند مزایای زیادی داشته باشند، اما مصرف زیاد این نوشیدنی‌ها به ویژه قهوه، ممکن است برای برخی افراد مشکلات گوارشی ایجاد کند. قهوه به دلیل داشتن کافئین می‌تواند باعث تحریک معده، افزایش اسید معده و ایجاد ناراحتی‌های گوارشی مانند سوزش سر دل یا رفلاکس شود.
چای معمولی نیز در صورتی که به مقدار زیاد مصرف شود، ممکن است باعث نفخ یا ناراحتی‌های گوارشی شود. توصیه می‌کنم برای شب یلدا از چای‌های گیاهی مانند چای بابونه، نعناع یا دمنوش‌های آرام‌بخش استفاده کنید. این نوشیدنی‌ها نه تنها سیستم گوارش را تحریک نمی‌کنند، بلکه می‌توانند به هضم غذا کمک کرده و احساس راحتی بیشتری ایجاد کنند.
تسنیم: برای کسانی که قصد دارند شب یلدا را با فعالیت‌های مختلف مانند بازی‌های خانوادگی یا گفت‌وگوهای طولانی سپری کنند، چه نوع تغذیه‌ای می‌تواند انرژی لازم را تأمین کرده و از خستگی جلوگیری کند؟
دکتر رمضانی: برای حفظ انرژی در طول شب یلدا، توصیه می‌کنم که در کنار غذاهای اصلی و تنقلات، از خوراکی‌هایی استفاده شود که انرژی پایدار و طولانی‌مدت تأمین کنند. آجیل‌های خام مانند بادام، پسته و فندق، که حاوی چربی‌های سالم و پروتئین هستند، می‌توانند گزینه‌های مناسبی باشند. همچنین، میوه‌هایی مانند سیب و خرمالو که سرشار از فیبر و ویتامین‌ها هستند، می‌توانند به حفظ انرژی کمک کنند.
برای جلوگیری از خستگی، بهتر است از مصرف غذاهای سنگین و چرب پرهیز کنید، زیرا این غذاها ممکن است باعث خواب‌آلودگی و کاهش انرژی شوند. غذاهایی مانند سوپ سبزیجات یا سالادهای غنی از ویتامین می‌توانند به افزایش انرژی بدون ایجاد احساس سنگینی کمک کنند.
تسنیم: آیا توصیه‌ای برای سالمندان یا کودکان در شب یلدا دارید؟
دکتر رمضانی: سالمندان باید از مصرف مواد غذایی سنگین و پرچرب خودداری کنند و بیشتر به سراغ غذاها و میوه‌های زود هضم بروند. کودکان هم باید در مصرف تنقلات، آجیل و شیرینی‌ها محدودیت داشته باشند. بهتر است تنوع غذایی برای آنها ایجاد شود تا از هر گروه غذایی به مقدار مناسب مصرف کنند.
تسنیم: چه توصیه کلی برای مردم در این شب دارید؟
دکتر رمضانی: شب یلدا فرصتی برای لذت بردن از کنار هم بودن و حفظ سنت‌های زیبای ایرانی است. توصیه می‌کنم با رعایت اعتدال در تغذیه و انتخاب غذاهای سالم، این شب را به شبی خاطره‌انگیز و سرشار از سلامتی تبدیل کنید. مراقبت از سلامت بدن در کنار شادی‌های خانوادگی اهمیت ویژه‌ای دارد. امیدوارم همه مردم ایران شبی خوش و پر از مهر و محبت را تجربه کنند.
انتهای پیام/
- نویسنده: تسنیم tasnimnews
