حتی با تزریق ۳٫۵ میلیارد مترمکعب آب، احیای کامل دریاچه ارومیه دستکم ۱۴ سال زمان خواهد برد.
بهگزارش خبرگزاری تسنیم از تبریز، دریاچه ارومیه سالهاست که به یکی از ملموسترین نشانههای بحران آب و محیطزیست در کشور تبدیل شده؛ بحرانی که پیامدهای آن تنها به کاهش سطح آب یا از بین رفتن یک زیستبوم محدود نمیشود، بلکه بهتدریج ابعاد گستردهتری از زندگی اجتماعی، اقتصادی و سلامت عمومی را دربر میگیرد.
این پهنه آبی که زمانی از مهمترین تکیهگاههای تعادل اقلیمی شمالغرب کشور بهشمار میرفت، اکنون در شرایطی قرار دارد که آینده آن به یکی از دغدغههای اصلی افکار عمومی و محافل علمی بدل شده است.
خشکی بستر دریاچه و افزایش سطوح نمکی، زمینهساز بروز پدیدههایی است که میتواند آثار بلندمدت و جبرانناپذیری بر مناطق پیرامونی بر جای بگذارد. گردوغبارهای نمکی، تهدیدی است که نهتنها کشاورزی، منابع آب و سکونتگاههای انسانی را تحت تأثیر قرار میدهد، بلکه میتواند سلامت میلیونها نفر را با مخاطرات جدی مواجه کند.
در سالهای اخیر، تلاشهای متعددی برای مهار روند خشکی و بازگرداندن حیات به دریاچه انجام شده است؛ از اجرای طرحهای انتقال و مدیریت آب گرفته تا اصلاح الگوی مصرف و محدودسازی برداشتهای بیرویه. با این حال، شواهد علمی نشان میدهد که احیای یک اکوسیستم آسیبدیده، فرایندی پیچیده، زمانبر و نیازمند نگاه واقعبینانه و پایدار است؛ نگاهی که تصمیمگیریهای مقطعی و کوتاهمدت در آن جایگاهی ندارد.
حفظ حداقل تراز اکولوژیک دریاچه، شرط لازم برای جلوگیری از تشدید بحران است و هرگونه تعلل در تأمین منابع آبی پایدار میتواند هزینههای سنگینتری را در آینده تحمیل کند. به اعتقاد آنان، دریاچه ارومیه تنها یک پهنه آبی نیست، بلکه سرمایهای طبیعی و بیننسلی است که سرنوشت آن با امنیت زیستمحیطی منطقه گره خورده است.
در چنین شرایطی، توجه به دادههای علمی، برنامهریزی بلندمدت و اجماع میان نهادهای اجرایی و پژوهشی بیش از هر زمان دیگری اهمیت دارد.
آینده دریاچه ارومیه، آزمونی جدی برای مدیریت منابع آب کشور است؛ آزمونی که نتایج آن میتواند مسیر توسعه پایدار شمالغرب ایران و حتی فراتر از آن را رقم بزند.
احمد فاخریفرد، عضو هیئت علمی دانشکده مهندسی آب دانشگاه تبریز، با اشاره به ابعاد گسترده بحران دریاچه ارومیه اظهار کرد: این دریاچه دیگر صرفاً یک مسئله زیستمحیطی محلی یا ملی نیست، بلکه به یک دغدغه عمومی و حتی بینالمللی تبدیل شده است.
به گفته وی، تداوم روند خشکی دریاچه و افزایش سطوح نمکی میتواند زمینهساز بروز طوفانهای نمک شود؛ پدیدهای مخرب که پیامدهای آن محدود به مرزهای ایران نخواهد بود و کشورهای همجوار از جمله ترکیه، عراق، گرجستان و جمهوری آذربایجان را نیز تحت تأثیر قرار میدهد.
وی با تأکید بر ضرورت نگاه علمی و واقعبینانه به موضوع احیای دریاچه ارومیه افزود: بر اساس مطالعات انجامشده، برای حفظ حداقل پایداری اکولوژیک دریاچه، تأمین دستکم ۲٫۳ میلیارد مترمکعب آب امری ضروری است.
فاخریفرد تصریح کرد که این میزان آب تنها برای جلوگیری از تشدید وضعیت موجود و تثبیت شرایط فعلی کفایت میکند و بهمعنای احیای کامل دریاچه نیست.
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: حتی در خوشبینانهترین حالت و با فرض ورود حدود ۳٫۵ میلیارد مترمکعب آب به دریاچه، روند احیای کامل آن فرآیندی زمانبر خواهد بود و طبق برآوردهای کارشناسی، دستکم ۱۴ سال به طول میانجامد.
وی با اشاره به آسیبهای انباشتهشده در طول سالهای گذشته تأکید کرد که بازگرداندن یک اکوسیستم شکننده به شرایط مطلوب، نیازمند صبر، استمرار و پایبندی به برنامههای بلندمدت است.
انتهای پیام/
- نویسنده: تسنیم tasnimnews
