یک کارشناس اقتصادی اظهار داشت: احتمالاً باید منتظر افزایش قیمت بنزین باشیم. ممکن است این افزایش شدید نباشد، اما قیمت بنزین در سال آینده قطعاً با وضعیت کنونی متفاوت خواهد بود. کلیات لایحه بودجه ۱۴۰۴ در حالی به تصویب مجلس رسید که کسری بودجه ۸۵۰ هزار میلیاردی دولت از نکات قابل توجه و مورد انتقاد کارشناسان و فعالان اقتصادی در این لایحه بوده است.
کامران ندری، استاد دانشگاه امام صادق(ع) در این خصوص گفت: قاعدتا بودجه نباید کسری داشته باشد. اگر مجموع درآمدهای مالیاتی و نفتی توان پوشش دهی هزینه‌ها را ندارد، دولت باید اعلام کند باقی هزینه‌ها را از چه طریقی تامین کند.
ندری با بیان اینکه تامین هزینه‌ها غالبا از طریق فروش اوراق است، گفت: دولت باید مجوز فروش اوراق را از مجلس بگیرد. بنابراین با فروش اوراق، درآمد نفتی و مالیاتی باید هزینه‌های دولت پوشش داده شود. منتهی کسری که در حال حاضر مطرح است بدین معنی است که دولت باید سال آینده نزدیک به ۸۵۰ هِمَت اوراق بفروشد. بنابراین سوال پیش می‌آید که فروش این اوراق چه تبعاتی برای اقتصاد ما دارد.
این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: طبیعتا انتشار این حجم از اوراق در سال آینده موجب بالا رفتن نرخ بهره در اقتصاد می‌شود و احتمالا به بازار سهام آسیب وارد کند. لذا برای اینکه نرخ بهره افزایش پیدا نکند، دولت مجبور می‌شود برای خریداری این اوراق از سوی بانک‌ها به بانک مرکزی فشار وارد کند که در نهایت نتیجه می‌شود خلق پول.
سال آینده باید با تورمی بالا بسوزیم و بسازیم
وی ادامه ادامه: برای جبران بخشی از کسری بودجه و جلوگیری از افزایش نرخ بهره ناچار می‌شویم از طریق پولی کردن آن اقدام کنیم. معمولا در همه سال‌ها بدین شکل عمل می‌شود. اگر اوراق هم فروخته نشود برخی از هزینه‌ها از طریق استقراض از شبکه بانکی تامین می‌شود. یک حساب تنخواه هم دولت در بانک مرکزی دارد که می‌تواند مستقیما بخشی از هزینه‌ها را از بانک مرکزی استقراض کند.
این استاد اقتصاد با اشاره به اینکه پایدار شدن تورم بالا در اقتصاد ما حاکی از این است که ما سال‌ها با مسئله کسری بودجه مواجه بوده‌ایم، هشدار داد: سال آینده هم مستثنی نیست و احتمالا وضعیت بدتر خواهد بود. اگر از بنده بپرسید در نهایت چه خواهد شد، باید عنوان کنم که نتیجه پایداری تورم در اقتصاد است و ما سال آینده باید با تورمی بالا بسازیم و بسوزیم.
هزینه‌های جنگ با کاهش قدرت خرید مردم تامین می‌شود
ندری در واکنش به تنش‌های سیاسی منطقه گفت: کسری بودجه به این خاطر به وجود می‌آید که گرفتار جنگ هستیم. اسرائیل اگر وارد جنگ شده از سوی کشورهای دیگر مورد حمایت قرار می‌کیرد و حتی بخشی از هزینه‌های این جنگ را آمریکا ، اروپا و متحدین اسرائیل پرداخت می‌کنند اما ایران در جنگی که درگیرش شده تنهاست و چاره‌ای وجود ندارد جزء اینکه به مردم فشار وارد شود. ایران نمی‌تواند از کمک‌های مالی متحدین برای پیشبرد درگیری‌ها استفاده کند، طبیعتا دچار کسری بودجه می‌شود و در نهایت هزینه‌های این جنگ با کاهش قدرت خرید مردم تامین می‌شود.
استاد دانشگاه امام صادق اضافه کرد: در واقع با فقیرتر شدن مردم البته نه همه مردم بلکه کارمندان، کارگران، مستمری بگیران و بازنشستگان ما هزینه جنگ را تامین می‌کنیم. چاره چیست؟ باید دید آیا این جنگ منفعتی دارد؟ آیا در آینده می‌توان این فداکاری و فشار اقتصادی که به مردم وارد شده را جبران کرد؟ این ها محاسباتی که مسئولین باید پیش خودشان انجام دهند، اگر چه نمی‌دانم حساب و کتابی می‌کنند یا خیر.
قیمت خدمات دولتی با رشد سرسام آوری افزایش می‌یابد
ندری با بیان اینکه افزیش قیمت سوخت در کشور اجتناب ناپذیر است، عنوان کرد: همانطور که اشاره شد دولت دچار کسری بودجه است و درآمد ندارد، یکی از راه‌های درآمدی دولت، نفت و فرآورده‌های نفتی مثل بنزین و گاز و … است. بنابراین یکی از راه‌های افزایش درآمد دولت، افزایش قیمت فروش این فرآورده های نفتی و سایر خدمات دولتی است، البته ما روی قیمت بنزین متمرکز شده‌ایم در حالی که قیمت سایر خدمات دولتی هم با رشد سرسام آوری افزایش می‌یابد. دولت هزینه جنگ و درگیری‌ها را به مردم منتقل می‌کند.
باید منتظر افزایش قیمت بنزین باشیم
این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: به احتمال زیاد باید منتظر افزایش قیمت بنزین باشیم. اگر چه بخاطر نگرانی که دولت از واکنش مردم دارد، ممکن است افزایش قیمت شدید نباشد، اما بنده فکر می‌کنم سال آینده قیمت بنزین چیزی که در حال حاضر مشاهده می کنیم، نخواهد بود. اینکه چقدر گران می‌شود الله اعلم ولی قطعا اجتناب پذیر است و چاره دیگری نداریم.
دولت اگر بخواهد سکه ضرب کند بدش نمی‌آید با قیمت جدید بفروشد
ندری با اشاره به افزایش چشمگیر قیمت ارز و طلا در هفته‌های اخیر گفـت: برای ضرب سکه از دارایی های بانک مرکزی استفاده می‌شود. در این شرایط که مردم نگران کاهش ارزش پول خود هستند و می دانند تورم قابل ملاحظه‌ای در آینده وجود دارد برای پوشش دهی این ریسک تورمی به سراغ دارایی‌هایی چون سکه و طلا می‌روند، به همین خاطر تقاضا برای سکه و طلا در اقتصاد ما افزایش پیدا کرده است. در مقابل دولت هم اگر بخواهد سکه جدیدی ضرب کند بدش نمی‌آید آن را با قیمت جدید به فروش برساند تا بتواند بخشی از هزینه‌هایش را از طریق فروش سکه تامین کند.
۱۴۰۴ سال سخت‌تری خواهیم داشت
ندری تاکید کرد: افزایش قیمت حامل‌های انرژی، افزایش قیمت ارز، افزایش قیمت طلا و در نهایت تورم، اجتناب پذیر است. این مسئله فقط مختص ایران است. البته در کشور ما می‌تواند برای مثال حادتر از روسیه باشد به این دلیل که روسیه بیشتر از ما می‌تواند نفت بفروشد و تحریم های ما هم بسیار بیشتر و قدیمی تر است. لذا شرایط ایران سخت تر است و با توجه به تنش‌های اخیر منطقه احتمالا سال جاری و سال آینده، سال سخت‌تری خواهیم داشت.
تنها را باقی مانده برای دولت، فشار به نظام پولی کشور است
او در ادامه گفت: دولت جز مالیات گرفتن، فروش نفت و اورق ، استقراض از شبکه بانکی راه حال دیگری ندارد و تمام این موارد شامل محدودیت‌هایی است؛ مالیات را نمی‌توان زیاد افزایش داد و همچنین بخاطر وجود تحریم ها، روی درآمد نفت نمی توان حساب باز کرد. تنها را باقی مانده برای دولت، فشار به نظام پولی کشور است که نتیجه آن تورم بالا و استمرار تورمی است که در ۵ سال گذشته تجربه کردیم.
ندری در پایان تاکید کرد: از آنجایی که حاکمیت توانایی جبران دستمزد حقوق بگیران با این میزان از تورم را ندارد، این به معنی فقیر تر شدن مردم است.
منبع:
اقتصاد ۱۰۰
- نویسنده: گسترش نیوز
