ایران درگیر بحران عمیق آب، برق و گاز است و به گفته رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی، این وضعیت نتیجه سوءمدیریت‌های چندین دهه گذشته است. از حفر چاه‌های عمیق تا عدم لایروبی سدها و اصرار بر خودکفایی نادرست، کشور را به نقطه‌ای رسانده که جز صرفه‌جویی، راه‌حل فوری دیگری برای خروج از این بحران وجود ندارد.
آرش نجفی، رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران، در نشست بررسی بحران آب و برق اظهار داشت که وضعیت بحرانی امروز در حوزه آب، برق و پیش‌بینی قطعی گاز در ماه‌های آینده، نتیجه مستقیم سوءمدیریت‌های گذشته است. وی اشاره کرد که در سال ۱۳۸۲، کمبود آب محدود به شهریورماه بود و دولت وقت با پرهیز از حفر چاه‌های عمیق، مدیریت مبتنی بر صرفه‌جویی را در پیش گرفت. اما دولت‌های بعدی با حفر بی‌رویه چاه‌های عمیق، سطح آب‌های زیرزمینی را کاهش دادند و عدم نفوذپذیری خاک، ذخایر آبی را به خطر انداخت.
سدها ناکارآمد و تبخیر آب؛ نتیجه سیاست‌های نادرست
نجفی با انتقاد از عدم لایروبی سدها و فقدان برنامه‌ریزی برای آبخیزداری و مدیریت رودخانه‌ها، گفت: «سدها به دلیل رسوب‌گذاری، کارایی خود را از دست داده‌اند.» وی افزود که کشورهای پیشرفته سال‌هاست از ساخت سدهای بزرگ به دلیل تبخیر بالای آب صرف‌نظر کرده و به ذخیره‌سازی در لایه‌های زیرزمینی روی آوردهاند. این در حالی است که ایران با مدیریت نادرست، ذخایر آب زیرزمینی را به سطح آورده و فرصت بازسازی این منابع را از دست داده است.
فقدان درک درست از ارزش آب و انرژی
رئیس کمیسیون انرژی اتاق ایران با تأکید بر نبود درک صحیح از اهمیت آب در کشور اظهار داشت: «دولت‌ها برای تولید آب، که فرایندی پیچیده و پرهزینه است، ارزش کافی قائل نشده‌اند.» وی به مصرف بی‌رویه آب در مصارف خانگی، مانند استفاده ۲۰ تا ۳۰ لیتری از فلاش‌تانک، اشاره کرد و پیشنهاد داد که با بازچرخانی آب‌های خاکستری می‌توان این هدررفت را کاهش داد.
فساد سیستماتیک و خودکفایی نادرست؛ موانع توسعه
نجفی فساد سیستماتیک در حوزه انرژی، از آب تا بنزین، را یکی از عوامل اصلی تداوم بحران دانست. وی همچنین اصرار بر خودکفایی بدون توجه به اقتصاد جهانی را استراتژی نادرستی خواند و گفت: «ما باید خود را در چارچوب اقتصاد جهانی تعریف کنیم و مشخص کنیم کدام محصولات را در داخل تولید کنیم و کدام را از طریق کشت فراسرزمینی یا واردات تأمین کنیم.»
نبود داده‌های دقیق برای مدیریت کشاورزی
به گفته نجفی، فقدان یک مرکز داده جامع برای مدیریت کاشت و برداشت محصولات کشاورزی، برنامه‌ریزی در این حوزه را غیرممکن کرده است. وی افزود: «ما حتی نمی‌دانیم کدام محصولات مانند هندوانه، گندم، یونجه یا پسته بیشترین آب را مصرف می‌کنند. بدون داده و نقشه راه، مدیریت اقتصاد کلان آب ممکن نیست.»
صرفه‌جویی؛ تنها راه‌حل کنونی
نجفی با تأکید بر ضرورت تدوین نقشه راه و تعهد به اجرای دستورالعمل‌ها، اظهار داشت: «در شرایط کنونی، صرفه‌جویی تنها راه‌حل فوری برای مدیریت بحران انرژی و آب است.» وی خواستار پاسخگویی سیاست‌گذاران و ایجاد مرکز داده‌ای برای برنامه‌ریزی دقیق در حوزه آب و انرژی شد.
منبع:
اکوایران
امیر خیرخواهان
- نویسنده: گسترش نیوز
