مصاحبه با مهندس مجتبی شیرین پاسخ رستمی مدیر جوان بخش خصوصی و مدیرعامل مجموعه آجر کلت
⸻
با گذشت چند سال از بحران تأمین انرژی، آیا تغییری در همکاری شرکت‌های خدماتی مانند توزیع برق و گاز مشاهده کرده‌اید؟
متأسفانه، با وجود گذشت چند سال، همکاری شرکت‌های خدماتی در حوزه‌های برق، گاز و سوخت‌های جایگزین بهبود چندانی نداشته است. نه‌تنها مشکلات برطرف نشده، بلکه به دلیل افزایش تقاضا و عدم سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های تأمین انرژی، وضعیت بحرانی‌تر شده است.
براساس گزارش‌های رسمی، صنایع کشور در تابستان ۱۴۰۲ به دلیل قطعی برق بیش از ۱۸۳ هزار میلیارد تومان خسارت دیدند. در شهرک‌های صنعتی، که واحدهای تولیدی کوچک و متوسط فعالیت دارند، میزان زیان ناشی از قطعی برق تا ۴۴.۷ همت (هزار میلیارد تومان) برآورد شده است. همچنین، در زمستان ۱۴۰۲ محدودیت‌های گاز صنایع به حدی شدید شد که برخی کارخانجات تولید آجر تا ۷۰ درصد کاهش تولید را تجربه کردند. متاسفانه با سوء مدیریت در سال ۱۴۰۳ خسارت ناشی از ناترازی انرژی افزایش بیش از دو برابری را داشته است.
این در حالی است که طبق برنامه‌های توسعه‌ای کشور، قرار بود تا سال ۱۴۰۴ حداقل ۳۰ درصد نیاز برق صنایع از طریق نیروگاه‌های خصوصی تأمین شود که هنوز چنین اتفاقی رخ نداده و همچنان صنایع به شبکه برق دولتی وابسته‌اند.
دولت در سال‌های اخیر وعده‌های متعددی برای حمایت از تولید و کارآفرینی داده است. آیا این وعده‌ها عملی شده‌اند؟
:
دولت در هر دوره وعده‌هایی برای رفع موانع تولید می‌دهد، اما در عمل اتفاق خاصی رخ نمی‌دهد. برای مثال، یکی از وعده‌های کلیدی دولت، اختصاص تسهیلات ویژه برای تأمین برق پایدار صنایع بود، اما این تسهیلات یا به مرحله اجرا نرسید یا بسیار محدود و ناکارآمد بود.
در حوزه تأمین گاز نیز، نه‌تنها حمایت‌ها افزایش نیافت، بلکه قیمت گاز صنایع بیش از ۱۰۰ درصد افزایش یافت، در حالی که بسیاری از کارخانجات در نوبت دریافت گاز باقی ماندند. همچنین، دولت وعده داده بود که بخشی از محدودیت گاز مصرفی صنایع آجر از طریق سهمیه گازوئیل جبران شود، اما این سهمیه به طور ناعادلانه و ناکافی توزیع شد و بسیاری از واحدها مجبور شدند سوخت را با قیمت آزاد و چند برابر نرخ دولتی تهیه کنند.
بحران‌های اقتصادی و تورم چه تأثیری بر تولید و اشتغال‌زایی مجموعه شما داشته است؟
تورم فزاینده، نوسانات نرخ ارز، افزایش هزینه‌های مواد اولیه و کاهش قدرت خرید مردم، همگی عواملی بوده‌اند که تولید را با مشکلات جدی مواجه کرده‌اند.
در سال ۱۴۰۳ ، تورم در بخش مواد اولیه و قطعات یدکی بشدت بالا بوده که این امر باعث افزایش هزینه تولید آجر شد.
هزینه دستمزدها طی سه سال گذشته بیش از ۲۰۰ درصد افزایش یافته است، اما قدرت خرید مردم به همان نسبت رشد نکرده، بنابراین تقاضا برای ساخت‌وساز و خرید مصالح ساختمانی کاهش یافته است.
آمارها نشان می‌دهند که در دو سال گذشته، بیش از ۴۰ درصد واحدهای تولیدی کوچک در حوزه آجر تعطیل شده‌اند، که این موضوع منجر به بیکاری هزاران کارگر شده است.
تداوم این وضعیت، نه‌تنها به تعطیلی کارخانجات می‌انجامد، بلکه منجر به افزایش بیکاری، کاهش تولید مسکن و رکود در صنعت ساختمان نیز می‌شود.
آیا برای حل مشکل تأمین برق و انرژی مجموعه آجر کلت راهکاری مستقل مانند استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر را بررسی کرده‌اید؟
استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر مانند نیروگاه‌های خورشیدی می‌تواند راه‌حلی مناسب باشد، اما موانع متعددی وجود دارد:
هزینه نصب نیروگاه خورشیدی متناسب با مصرف صنعتی، بیش از ۳۰۰ درصد افزایش یافته است و بازگشت سرمایه در شرایط فعلی حداقل ۵ تا ۷ سال طول می‌کشد.
تسهیلات بانکی برای این حوزه بسیار محدود بوده و نرخ سود آنها بیش از ۲۵ درصد است که برای صنعت‌گران به‌صرفه نیست.
برخی تجهیزات مورد نیاز برای این نیروگاهها وابسته به واردات است و با محدودیت‌های ارزی و تحریمی روبرو هستیم.
با این حال، مجموعه آجر کلت بعنوان اولی شرکت صنعتی در شمال کشور اقدام به نصب نیروگاه خورشیدی نمود که بعد از گذشت ۶ ماه از تولید برق در این نیروگاه ، همچنان درگیر صدور پروانه بهره برداری می‌باشد.
در شرایطی که مشکلات زیرساختی همچنان پابرجاست، چه انتظاری از مسئولان و سیاست‌گذاران دارید؟
اصلاح نظام توزیع انرژی: برق و گاز باید به‌صورت عادلانه و بر اساس میزان اشتغال‌زایی و تأثیر اقتصادی هر صنعت تخصیص داده شود.
افزایش سهم انرژی‌های تجدیدپذیر: دولت باید سرمایه‌گذاری جدی در احداث نیروگاه‌های خورشیدی و بادی داشته باشد تا صنایع کمتر وابسته به شبکه دولتی باشند. همچنین سیاستهایی باید اتخاذ گردد تا بدنه دولت خود مانعی بزرگ در مسیر احداث این نیروگاهها توسط بخش خصوصی نباشد.
کاهش هزینه‌های تأمین انرژی: نرخ گاز صنایع آجر در سال‌های اخیر تا ۱۰ برابر افزایش یافته است، در حالی که این صنعت با حاشیه سود پایینی فعالیت می‌کند. ضروری است دولت نرخ گاز این صنایع را تعدیل کند.
آیا در تأمین قطعات و ماشین‌آلات تولیدی چالشی داشته‌اید؟
بله، وابستگی صنعت به ماشین‌آلات خارجی در شرکت آجر سفال کلت و محدودیت‌های ارزی باعث شده تأمین قطعات یدکی و تجهیزات مورد نیاز دشوار شود.
بیش از ۶۰ درصد تجهیزات مورد استفاده در صنعت آجر وابسته به واردات است.
افزایش نرخ ارز، باعث ۳ تا ۵ برابر شدن هزینه تأمین قطعات یدکی شده است.
تحریم‌ها، نقل‌وانتقالات مالی را با مشکل مواجه کرده و تأمین قطعات از کشورهای اروپایی و حتی چین دشوارتر شده است.
آیا راهکارهای نوآورانه‌ای برای کاهش وابستگی به تکنولوژی‌های خارجی و توسعه داخلی در نظر گرفته‌اید؟
همکاری با شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی و همچنین دانشگاه ها و مراکز علمی برای طراحی و تولید برخی قطعات حساس در حال انجام است.
تلاش شده برخی تجهیزات قدیمی با مدل‌های بهینه‌تری که تولید داخلی دارند جایگزین شوند، اما همچنان در برخی بخش‌ها نیاز به واردات داریم.
شرکت آجر کلت همچنین اقدام به خرید جدید ترین تکنولوژی ها بصورت قرارداد طراحی و نظارت با طرف های اروپایی نموده است.
برنامه‌های آینده شما برای توسعه کسب‌وکار در سال ۱۴۰۴ چیست و چه چشم‌اندازی برای صنعت آجر متصور هستید؟
با توجه به وضعیت فعلی، ما چند استراتژی را در دستور کار قرار داده‌ایم:
افزایش بهره‌وری تولید و کاهش هزینه‌های انرژی با استفاده از فناوری‌های جدید.
توسعه بازارهای صادراتی، به‌ویژه در کشورهای همسایه مانند عراق و افغانستان و حاشیه دریای خزر، به‌منظور کاهش وابستگی به بازار داخلی.
مشارکت با شرکت‌های دانش‌بنیان برای بومی‌سازی برخی تجهیزات.
اما اگر بحران انرژی حل نشود، بسیاری از این برنامه‌ها قابل اجرا نخواهند بود. صنعت آجر یکی از پایه‌های صنعت ساختمان است و ادامه این روند می‌تواند تبعات جدی برای کل اقتصاد کشور داشته باشد.
علی
تاریخ : 15 - مارس - 2025این واقعاً نگران‌کننده است که صنایع ما با چنین مشکلاتی مواجه هستند. آیا هیچ راه حل کوتاه مدتی برای کاهش این خسارات وجود دارد؟
کارشناس روابط عمومی
تاریخ : 15 - مارس - 2025سلام دوست عزیز، متأسفانه راه حل کوتاه مدت و جامعی برای این معضل وجود ندارد. اما اقداماتی مانند مدیریت مصرف انرژی، تعمیر و نگهداری منظم تجهیزات و استفاده از مولدهای برق اضطراری می‌تواند به کاهش خسارات کمک کند.