دولت مسعود پزشکیان ۶ ماه اول فعالیت خود را با امیدواری‌های بسیاری گذراند، اما در دو هفته اخیر پس از منع مذاکره با آمریکا و هر گونه توافق برای کاهش و کمرنگ شدن تحریم‌ها، استیضاح وزیر اقتصاد و بحث و نظر‌های متعددی که در خصوص اجرای سیاست‌های اقتصادی دولت شکل گرفته است، عملا با موانع سختی رو‌به‌رو شده است. به نحوی که بسیاری میزان تاب آوری اقتصادی کشور را در شرایط فعلی سخت و ناممکن می‌دانند.
بسیاری از کارشناسان اقتصادی به چالش‌های موجود در اقتصاد ایران از جمله ناترازی، کسری بودجه و تورم و مسایل دیگر تاکید می‌کنند که به نظر می‌رسد با موانع داخلی و خارجی موجود، دولت نتواند کاری از پیش ببرد.
میثم هاشم‌خانی، اقتصاددان در گفت‌و‌گو با اقتصادآنلاین ضمن تاکید بر چالش‌های دولت، تحریم‌های خارجی و موانع و انسداد‌های داخلی را عاملی بر بن بست دولت در اجرای برنامه‌های اقتصادی خود می‌داند و اینکه با این وضعیت اقتصاد ایران تا کجا تاب خواهد آورد؟
اقتصادآنلاین- فرشته رضایی، میثم هاشم‌خانی، اقتصاددان در گفت‌و‌گو با اقتصادآنلاین گفت: استیضاح آقای همتی اگرچه حق قانونی مجلس بوده و مجلس از حق خودش استفاده کرده، اما به نظر من تاثیرات منفی زیادی بر عملکرد وزارت اقتصاد در دوره وزیر آینده خواهد داشت. علتش هم به دلایلی است که مجلس برای این استیضاح آورده برمی‌گردد و آن دلایل، دلایلی است که باعث می‌شود هر فردی که که سِمت وزارت اقتصاد را بر عهده بگیرد نتواند به سمت اصلاحات کلیدی برود که اقتصاد کشور به آن نیاز دارد.
هاشم‌خانی بیان کرد: اولین دلیلی که مجلس برای استیضاح آقای همتی مطرح کرد، تصمیم ایشان برای کاهش رانت موجود در دلار دولتی و حذف قیمت‌های متعدد دلار و تک نرخی کردن آن و تلاش برای کاهش فاصله بین قیمت‌های مختلف دلار و حرکت به سمت بازار شفاف بود. دومین دلیل که به نظر می‌آید در استیضاح مجلس موثر بوده است، تاکید اکثریت مجلس بر این که تحریم‌های ظالمانه علیه ایران نباید هیچ تاثیری بر روی قیمت دلار داشته باشد و باید به زور و با مداخلات دولتی، اثر تحریم‌ها بر روی قیمت دلار خنثی شود. موضوع سومی که به نظر می‌آید در این استیضاح از سمت مجلس موثر بوده، بحث موافقت آقای همتی با واگذاری ایران خودرو به بخش خصوصی بود.
وی افزود: هر سه مسئله، مسائلی هستند که باعث می‌شوند اولاً افراد قوی و توانمند و افرادی که اشراف به مسائل اقتصادی کشور دارند، خیلی سخت‌تر در شرایط فعلی مسئولیت وزارت اقتصاد را بپذیرند و اگر هم بپذیرند برای انجام اصلاحات اقتصادی ضروری در کشور بسیار محافظه‌کار باشند. این قطعاً باعث می‌شود شرایط حاد و بسیار نامساعد اقتصادی که ما در آن هستیم بدتر و بدتر شود.
این اقتصاددان در ادامه با بیان اینکه در شرایط فعلی و بعد از استیضاح آقای همتی و برکناری ایشان، دولت به لحاظ اقتصادی چه کار‌هایی باید انجام بدهد، هم گفت: مهمترین نکته این است که دولت باید بداند که بدون رفع تحریم‌ها، در میان مدت یعنی دوره دو الی سه ساله، کشور با بحران‌های بسیار سنگین‌تری نسبت به بحران‌های فعلی مواجه خواهد شد. بحران‌هایی که پررنگ‌ترینشان بحران انرژی و آنچه که به آن ناترازی انرژی می‌گوییم دیده خواهد شد. همچنین بحران در ناترازی شدید بودجه دولت و در منقبض شدن و روز به روز کوچکتر شدن واحدهای تولیدی و صنعتی بخش خصوصی و کاهش اشتغال در این بخش دیده خواهد شد.
میثم هاشم‌خانی تاکید کرد: پس در نتیجه اولین نکته‌ای که دولت باید متوجهش باشد این است که در میان‌مدت اگر مسئله تحریم‌ها حل نشود، به نظر نمی‌رسد که اقتصاد کشور با این وضعیت بیش از دو تا سه سال تاب و توان مقاومت داشته باشد. همچنین از آنجا که ترامپ برخورد‌های خیلی سنگین، ناگهانی و خشن با کشور‌های مختلف داشته و دارد، در دوره او اگر هر کشوری در یک دوراهی ارتباط خوب با ایران یا ارتباط خوب با ایالات متحده قرار بگیرد، بسیار بعید است که در این دو راهی، ایران را ترجیح بدهد. اما در کوتاه مدت که به هر حال ما با تحریم‌ها مواجه هستیم، اگر من بخواهم فقط یک نکته را برای سیاست‌های اقتصادی دولت تاکید کنم، بحث بازار ارز است. ما در دنیا به عدد انگشتان یک دست هم کشور‌هایی نداریم که در آنها پول‌های خارجی به ویژه دلار به طور همزمان قیمت‌های متنوعی داشته باشد. قطعاً ادامه این وضعیت رانت و فساد را بسیار زیاد تشویق می‌کند و علاوه بر آن به نوعی ذخایر ارزی بسیار محدود کشور را که تحت فشار تحریم‌ها نیز قرار دارد، بیشتر تحت فشار قرار می‌دهد.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه در چند سال اخیر بخش بزرگی از ذخایر دلاری کشور به قیمت‌های خیلی ارزان‌تر از قیمت بازار فروخته شده در صورت تداوم این وضعیت، مانند این است که در شرایط تحریمی، ما آخرین فشنگ‌های محدودی که در اختیار داریم (ذخایر ارزی) را همینطور بی درنگ دور بریزیم. اگر دولت بخواهد در کوتاه مدت در شرایط تحریمی فقط یک سیاست را انجام دهد، حتماً آن راهکار حرکت به سمت بازار شفاف و تک نرخی شدن ارز و دوری از رانت و فساد در حوزه دلار، یورو و درهم است. ما حتی اگر بخواهیم قوی‌ترین برندگان نوبل اقتصادی را هم به ایران بیاوریم و تمام اختیار اقتصاد کشور را هم به آنها بدیم، در صورتی که تحریم‌ها در میان‌مدت و بلندمدت ادامه پیدا کند، آن جمع برندگان نوبل اقتصاد هم حتماً نمی‌توانند بحران‌های اقتصادی کشور را کنترل کنند و در بلند مدت حتماً ما باید تمرکزمان نجات از این تحریم‌های ظالمانه باشد که علیه کشورمان وجود دارد.
- نویسنده: اقتصاد آنلاین
