اگرچه با پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، سیاستمداران جمهوری‌خواه و چهره‌های نزدیک به رئیس‌جمهور منتخب آمریکا ساز احیای سیاست «فشار حداکثری» بر ایران را ساز کرده‌اند، اما «متخصصان تحریم» در آمریکا از ناکارآمدی این ابزار علیه ایران سخن می‌گویند.
به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از همشهری، «ریچارد نفیو» که از او به‌عنوان معمار تحریم‌های ایران یاد می‌شود، در تازه‌ترین یادداشت خود برای «اندیشکده واشنگتن برای خاور نزدیک»، با اشاره به مواضع اخیر چهره‌های نزدیک به ترامپ، تاکید می‌کند که رئیس‌جمهور منتخب آمریکا پیش از «فشار حداکثری»، به «استراتژی» مناسب در مواجهه با ایران نیاز دارد.
او، که نقش عمده‌ای در اعمال تحریم‌های هوشمند علیه ایران در دولت اوباما داشته، معتقد است دولت ترامپ پیش از اینکه درباره چگونگی درپیش گرفتن دوباره سیاست «فشارحداکثری» علیه ایران صحبت کند، نخست باید درنظر داشته باشد که تقویت تحریم‌ها چه تاثیری بر سیاست منطقه‌ای آمریکا برجا خواهد گذاشت.
مسئول سابق میز ایران در شورای امنیت ملی آمریکا کارنامه دولت بایدن در مواجهه تحریمی با ایران نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: «فشار حداکثری هرگز به عنوان یک موضوع حقوقی، از بین نرفت. دولت بایدن تحریم‌های موجود علیه ایران را حفظ کرد و آنها را به روش‌هایی مانند صدور تحریم‌های فردی جدید و گسترش دامنه فرمان اجرایی ترامپ ادامه داد. بنابراین تحریم‌های آمریکا علیه ایران هرگز جامع‌تر از امروز نبوده است».
نفیو در ادامه اما اعتراف می‌کند جمهوری‌اسلامی با دور زدن تحریم‌ها، موفق شده طی چند سال گذشته صادرات نفت و ذخایر ارزی‌اش را افزایش دهد؛ «موفقیتی که دولت بایدن توضیحی درباره دلایل آن نداشته است».
کارنامه دولت بایدن
نویسنده کتاب «هنر تحریم‌ها» در ادامه به نقل از جنت یلن، وزیر خزانه‌داری آمریکا (ماه مارس ۲۰۲۳) تاکید می‌کند رویکرد دولت بایدن در قبال تهران در تغییر آنچه او «رفتار بی‌ثبات‌کننده ایران» می‌خواند، تغییری ایجاد نکرده‌است.
وی «نگرانی دولت بایدن از تهدید اقتصاد جهانی با حذف نفت خام ایران از بازار» را از یک‌سو و «خطر تحریک ایران برای تشدید فعالیت‌های هسته‌ای» را ازسوی دیگر، به‌عنوان دو عامل موثر در ناکامی دولت آمریکا در به‌کارگیری سیاست تحریمی علیه جمهوری‌اسلامی می‌داند.
او در ادامه با استناد به برخی گزارش‌ها، عنوان می‌کند که «در طول مذاکرات غیرمستقیم از طریق عمان طی یک سال گذشته، مقام‌های آمریکایی و ایرانی درباره تفاهم پیرامون گام‌های بالقوه به‌منظور جلوگیری از تشدید تنش، که یکی از آنها شامل عقب‌نشینی از تحریم‌های نفتی بود، گفت‌وگو کرده‌اند». نفیو در عین‌حال تاکید می‌کند که تیم بایدن از تشدید تحریم‌های کلان علیه ایران، با وجود ریسک زیاد آن، هیچ سودی نبرد.
هشدار به ترامپ
مسئول سابق میز ایران در شورای امنیت ملی آمریکا در ادامه به «طرح ترامپ» برای مواجهه با ایران اشاره می‌کند و معتقد است: «صرف‌نظر از اینکه سیاست بایدن در قبال ایران چگونه قضاوت شود، طرح نوپای ترامپ باید مورد بررسی قرار گیرد. هوک تصریح کرده فشار حداکثری ابزار انتخابی دولت جدید خواهد بود، اما هدف از این فشار را اعلام نکرد. او تغییر رژیم را به عنوان یک هدف رد کرد، اگرچه ممکن است سایر اعضای تیم امنیت ملی ترامپ نظرات متفاوتی داشته باشند».
نفیو با اشاره به دو هدف سیاست فشار حداکثری ترامپ، یعنی «توافق جدید» یا «مهار ایران»، در اثربخشی این سیاست ابزار تردید می‌کند؛ «اثربخشی واقعی آن به نحوه اعمال، آن‌هم با چه سطحی از حمایت بین المللی بستگی دارد. به‌خصوص اگر یک موضع اجرایی قاطعانه‌تر باعث ایجاد بحران در بازار نفت شود».
او درباره «اقدام‌های تلافی‌جویانه» ایران هم به تیم ترامپ هشدار می‌دهد؛ «آنها باید در نظر بگیرند که چگونه به اقدام‌های تلافی‌جویانه بالقوه ایران، که شامل حمله به اهداف ایالات‌متحده در خاورمیانه و شوک وارد کردن به صادرات نفت است، پاسخ خواهند داد».
یک معامله جدید؟
نویسنده کتاب «هنر تحریم‌ها» با اشاره به تلاش‌های ترامپ در دوره نخست ریاست‌جمهوری‌اش برای دستیابی به توافقی با ایران، معتقد است: «برنامه هسته‌ای ایران از زمان خروج ترامپ از برجام در سال ۲۰۱۸ به نقاط عطف فنی بسیار مهمی دست یافته است. این پیشرفت‌ها از طریق مذاکرات به سختی قابل برگشت خواهند بود و باعث می‌شود تهران در مورد حفظ مواضع خود در مذاکرات آتی مطمئن‌تر شود».
نفیو همچنین دستیابی به یک توافق را با ایران همچنان بسیار دشوار می‌داند؛ «تهران تاکید دارد درباره موضوع‌های غیرهسته‌ای مذاکره نخواهد کرد و این موضع را در طول اعمال سیاست فشار حداکثری در دولت اول ترامپ نیز حفظ کرد. هرگونه توافقی که به فعالیت‌های منطقه‌ای ایران تسری یابد، چالش‌برانگیز خواهد بود».
او ادامه می‌دهد: «چنانچه دولت بعدی بخواهد فشار حداکثری را به عنوان یک «گزینه بلندمدت» برای بازگرداندن ایران به میز مذاکره در نظر بگیرد، باید این واقعیت را بداند که این سیاست می‌تواند نزدیک به یک میلیون بشکه نفت را در روز از بازار خارج کند؛ سناریویی که قیمت‌های جهانی را افزایش می‌دهد».
- نویسنده: اقتصاد آنلاین
