اکو ایران: نزدیک به یک دهه است که بازار عجیبی در تهران شکل گرفته است. بازار اجاره کاتالیست برای دریافت معاینه فنی.
به گزارش اکوایران، یکی از فاکتورهای الزامی برای دریافت معاینه فنی، تایید سلامت کاتالیست در خودرو است. کاتالیزور خودرو جزو قطعات گران قیمت محسوب می‌شود که بعد از مدتی نیاز به تعویض دارد اما برخی از افراد به دلیل نیاز به دریافت معاینه فنی، اقدام به اجاره این قطعه می‌کنند تا تنها بتوانند آزمون معاینه فنی را پاس
کاتالیست چیست؟
کاتالیست قطعه‌ای مصرفی است که تا۹۰% در کاهش آلودگی‌های محیط‌زیستی ناشی از احتراق سوخت در موتور خودرو تاثیرگذار است. از سال ۸۳ تاکنون، نصب کاتالیست با رعایت حداقل استاندارد یورو ۲ برای خودروها اجباری شده و لازم است مالکان وسایل نقلیه با توجه به استانداردها پس از حدود ۴۰ تا٦٠ هزار کیلومتر نسبت به تعویض کاتالیست ماشین خود اقدام کنند اما از آنجایی که قیمت یک کاتالیست چیزی نزدیک به ۸ تا ۱۴ برابر قیمت اجاره‌ای آن است برخی از شهروندان تعویض آن را از نظر اقتصادی توجیه‌پذیر نمی‌دانند.
امکان پیگیری کاتالیست اجاره‌ای وجود دارد؟
چندی پیش مدیرعامل ستاد معاینه فنی خودروهای تهران در این‌باره این موضوع گفته بود، زمانی که خودرو برای دریافت معاینه فنی به مراکز مجاز مراجعه می‌کند مشخص نمی‌شود که کاتالیستی که روی خودرو بسته شده اجاره‌ای است یا نه؟ در تست آلایندگی میزان گازهای خروجی خودرو سنجیده می‌شود و به تناسب سطح آلایندگی می‌تواند سطوح عادی یا برتر را پاس کند. حتی کاتالیست‌هایی که روی خودروها بسته می‌شوند، شماره سریال ندارند که بشود چک کرد قبلا در چه تاریخی معاینه فنی گرفته‌اند و آیا کاتالیست‌ها موقت بسته شده‌اند یا دائم هستند.
از آنجایی که مراکز معاینه فنی به دوربین مجهز هستند هر نوع تخلف در این زمینه ثبت و کنترل می‌شود پس عملا نمی‌تواند هیچ نوع تخلفی در زمینه کاتالیست‌های اجاره‌ای در مراکز معاینه فنی رخ دهد اما در تعمیرگاه‌ها این تخلف امکان‌پذیر است که باید از طریق اتحادیه نظارت صورت گیرد.
نصب کاتالیست مشروط به سوخت استاندارد یورو ۵
دبیر انجمن خودروسازان ایران نیز در توضیح تعویض کاتالیست خودرو به نکته مهمی اشاره کرده و گفته بود، کاتالیست مشروط بر مصرف سوخت با استاندارد یورو ۵ عمر مفید ۸۰ هزار کیلومتری دارد، اما با توجه به کیفیت سوخت یورو۴ و یورو۳ توزیعی در کشور این قطعه دچار تقلیل عمر مفید به ۳۰هزار کیلومتر می‌شود.
راهکار حل مسئله کاتالیست‌ها چیست؟
به نظر برخی از محیط‌زیستی‌ها راه‌اندازی سامانه ثبت و کدگذاری اصولی کاتالیست‌ها راه‌حل مناسبی برای شناسایی کاتالیست‌های اجاره‌ای می‌تواند باشد. آن‌طور که مشخص شود که هر کاتالیست متعلق به چه خودرویی است.
این پیشنهادی از سوی مدیر انسانی سازمان محیط زیست نیز مطرح شد. او در این باره گفته بود: اجرای این ساز و کار زمانبر است اما شدنی است. البته هیچ برنامه‌ای برای اجرای این طرح وجود ندارد. اجرای این طرح مستلزم همکاری خودروسازان و تولیدکنندگان این قطعه است.
راهکار بعدی این است که کنترل میزان آلایندگی وسایل نقلیه صرفاً به زمان معاینه فنی محدود نشود و میزان آلاینده های خروجی از اگزوز خودروها به‌صورت ۲۴ ساعته در زمان تردد درون شهرها سنجیده شود. این سنجش با استفاده از روش remote sensing صورت می‌گیرد که فناوری پیشرفتهای است و حتی در توسعه یافته‌ترین شهرهای دنیا هم صرفاً به‌صورت تحقیقاتی درحال اجراست. با این حال در صورت عملیاتی‌شدن این روش، تحول بزرگی در زمینه کنترل آلایندگی خودروها ایجاد خواهد شد و دیگر هیچ خودرویی در زمان تردد در شهر قادر به انتشار آلاینده بیش از حد مجاز نخواهد بود.
- نویسنده: اکوایران
