هر بازرگان به خوبی می‌داند که هنگام ترخیص کالا باید کد تعرفه گمرکی آن را ارائه کند، بنابراین طبیعی است که پیش از هر کار دیگری در جهت واردات کالا برای دریافت تعرفه گمرکی آن اقدام می‌نماید. زمانی که به عنوان یک تاجر یا بازرگان وارد دنیای تجارت بین‌الملل شوید، متوجه خواهید شد که هر کالا دارای کدی جداگانه است که با آن شناخته می‌شود. این کد همان کد تعرفه گمرکی (HS CODES) است که می‌خواهیم در این مقاله به بررسی آن و کاربردهایش در بازرگانی و تجارت بین‌الملل بپردازیم.
کد تعرفه گمرکی چیست؟
تعرفه‌های گمرکی همان قوانین یا مقرراتی هستند که در حضور آنها تعیین کردن عوارض گمرکی به عواملی مانند نام کالا، کشور مبدأ، کشور مقصد، وزن کالا و ارزش آن بستگی دارد. این تعرفه‌ها معمولاً در قالب جدول گمرکی به وسیله تعدادی کد ارائه می‌شوند که به دقت توسط گمرک‌های مربوطه تعریف خواهند شد. با استفاده از این تعرفه‌ها، مسئولان و کارشناس‌های گمرکی می‌توانند مالیات، عوارض و هزینه‌های لازم مربوط به واردات یا صادرات کالا را به دقت و درستی محاسبه کنند. تعرفه‌های گمرکی در واقع به عنوان یک معیار عددی برای طبقه‌بندی و تعیین وضعیت کالا طی فرآیند ترخیص و همچنین نقشی محوری و اساسی را در واردات کالاهای تجاری ایفا می‌کنند. به علاوه این‌ها می‌توان تعرفه گمرکی را به عنوان میزان حقوق ورودی که برای واردات کالا باید پرداخت شود، نیز تعریف کرد. از زمان پیدایش گمرک‌ها و تجارت بین‌المللی کالا، کد تعرفه‌های گمرکی تکامل یافته و سیستم‌ها و روش‌های متفاوتی مثل در نظر گرفتن عناصر مرتبط به امور گمرکی، حمل‌ونقل، آمار و بیمه را نیز در بر گرفته است. یکی از مهم‌ترین مراحل آزاد کردن یا ترخیص کالا در تجارت بین‌المللی، یافتن کد تعرفه گمرکی است که اغلب به عنوان کد سیستم هماهنگ شده (HS CODES) شناخته می‌شود. این شماره یا کد به عنوان یک شناسه جهانی برای هر کالا عمل می‌کند و آن را به ابزاری ضروری برای بازرگانان و اهالی تجارت تبدیل می‌کند. به این ترتیب هنگام فعالیت و اشتغال در تجارت جهانی، به هر محصول یک کد HS منحصربه فرد اختصاص داده می‌شود که طبقه‌بندی و ردیابی کالاها را در تمامی مرزها ساده می‌کند. این کدها در حصول اطمینان از وضع حقوق گمرکی مناسب و تسهیل جریان روان کالاها در بازار جهانی بسیار مؤثر هستند. هر کالای خاص به صورت جداگانه در گمرک دارای یک کد هشت رقمی است که به آن اصطلاحا HS CODE یا کد تعرفه گمرکی می‌گویند. این کد در واقع جزئی از سیستم عملکرد کنترل شناسایی، استاندارد سازی و طبقه‌بندی کالا به شمار می‌رود. طراحی و ابداع کد تعرفه کالاها با توجه به سیاست‌های مالیاتی، قیمت‌گذاری، بودجه‌بندی و اقتصادی توسط دولت‌های جهان صورت گرفته و تغییرات آنها نیز به همین ترتیب است. اقدامات تعرفه‌ای و غیرتعرفه‌ای مقررات تجارت بین‌المللی، دیگر فعالیت‌های بازرگانی خارجی و آمار کارکرد گمرک در این سیستم گنجانده شده است. در بازرگانی دنیا همه کالاهای تجاری براساس یک استاندارد هماهنگ دسته‌بندی شده و در کتاب مقررات صادرات و واردات ایران که سالانه منتشر می‌شود، نیز کالاها را در ۲۱ قسمت و ۹۸ فصل در قالب کدهای دو رقمی تا هشت رقمی طبقه‌بندی شده و در دسترس عموم قرار می‌گیرد. در این سیستم هر کالا دارای یک کد تعرفه ۸ رقمی استاندارد است که در تمامی سازمان‌ها از جمله سازمان امور مالیاتی کشور، سازمان توسعه تجارت، وزارت صنعت، معدن و تجارت به صورت یکسان مورد استفاده قرار می‌گیرد که گویای تمامی ویژگی‌ها و مشخصات کالا است. این کد کالای بین‌المللی مشخص‌کننده بسیاری از جزئیات کالاست. به همین دلیل است که در بازارهای جهانی خریداران و فروشندگان کالا در فاکتورهای خود HS CODE را ثبت می‌کنند. خوب است بدانید کد تعرفه کالاها توسط سازمان تجارت جهانی (WTO) تعریف و اجرا شده است. در این سیستم هر کالای خاص یک کد ۸ رقمی منحصر به فرد دارد که ۴ تا ۶ رقم اول بین تمامی کشورهای عضو سازمان تجارت جهانی مشترک است و ۲ تا ۴ رقم بعدی متعلق به هر کشور به صورت جداگانه می‌باشد. صادر کننده یا فروشنده کالا وظیفه دارد در کد تعرفه کالا را به درستی در فرآیند تجارت تعریف کند. از آن جایی که کد تعرفه یا HS CODE کد کالا تعیین کننده حقوق ورودی، عوارض و مجوزهای لازم برای ورود کالاست، اگر به هر دلیل سهوی یا عمدی کد تعرفه کالایی در جریان معامله اشتباه تعریف شود، قوانین تجارت نقض شده و مجازات و جریمه‌های سنگین برای او در پی دارد.
کد تعرفه‌های گمرکی چه چیزهایی را مشخص می‌کنند؟
در این چند سال اخیر تعداد کشورهایی که از سیستم طبقه‌بندی کالا (HS CODES) در تجارت و بازرگانی استفاده می‌کنند نسبت به گذشته بسیار بیشتر شده است. کد تعرفه‌های گمرکی کالا یک کد طبقه‌بندی بین‌المللی است که در تمامی گمرک‌های جهان برای انجام تشریفات گمرکی، کنترل‌های بازرگانی بین‌المللی و نظارت بر واردات و صادرات کاربردی به شمار می‌رود. به طور کلی اولین گام برای واردات و ثبت سفارش کالا دریافت و استخراج کد تعرفه گمرکی آن است. شماره تعرفه کالا تعیین کننده موارد فراوانی مانند مجوزهای لازم برای صادرات یا واردات، حقوق ورودی یا عوارض صدور و ارزش کالاهاست.
کد تعرفه‌های گمرکی کالاهای تجاری چگونه تعیین می‌شوند؟
کد تعرفه گمرکی کالاها با در نظر گرفتن نیازهای هر کشور و سیاست‌های تجاری به چندین اولویت تقسیم می‌شوند. آخرین اولویت به صورت کلی به کالاهای ساخته شده مصرفی و لوکس اختصاص دارد که به آن ارز دولتی تعلق نمی‌‌گیرد. دلیل اصلی این امر سود بازرگانی بیشتر این کالاها نسبت به کالاهای دیگر است. به طور معمول اولویت بندی کد تعرفه گمرکی کالاها توسط سازمان توسعه تجارت انجام می‌گیرد. کالاهای تجاری بر اساس آخرین تغییرات در سال ۲۰۱۲ میلادی به ۲۱ قسمت، ۹۹ فصل، ۱۲۲۴ شماره اصلی ۴ رقمی و ۵۲۰۵ شماره فرعی ۶ رقمی طبقه بندی می‌شوند. به استثنای کد تعرفه اصلی ۴ رقمی ۲۷۱۶ که نیروی برق را در نظر گرفته و اختیاری است، بقیه کدهای اصلی یعنی ۱۲۲۳ ردیف اجباری هستند. فصل ۷۷ برای احتیاجات آینده پیش‌بینی شده و فصل ۹۸ و ۹۹ برای احتیاجات داخلی کشورها خالی مانده است. کالاهایی که در بازارهای جهانی تجارتی با ارزش بیشتر از ۱۰۰ میلیون دلار دارند دارای کد تعرفه ۴ رقمی منحصر به فرد و برای کالاهایی با داد و ستد حداقل ۵۰ میلیون دلار یک کد تعرفه ۶ رقمی در نظر گرفته شده است.
ساختار کد تعرفه‌های گمرکی چگونه است؟
در تجارت بین‌الملل همه کالاهای تجاری براساس یک استاندارد هماهنگ جهانی دسته‌بندی می‌شوند و در کتاب مقررات صادرات و واردات مربوط به همان سال که توسط دفتر مقررات صادرات و واردات سازمان توسعه تجارت ایران تهیه شده آورده می‌شود. تمامی کالاهای تجاری در ۲۱ قسمت و ۹۸ فصل در فرمت دو تا هشت رقمی کد گذاری شده و به صورت سالیانه در دسترس عموم قرار خواهند گرفت. هر کالا دارای یک کد (شماره تعرفه) هشت رقمی استاندارد و منحصر به فرد است و در همه سازمان‌ها مانند سازمان امور مالیاتی کشور، سازمان توسعه تجارت، وزارت صنعت، معدن و تجارت به طور کاملاً یکسان مورد استفاده قرار می‌گیرد و نشان‌دهنده ویژگی‌ها و مشخصات کالاست. کد تعرفه بین‌المللی کالا گویای بسیاری از جزئیات آن است و در بازارهای سطح بین‌الملل خریداران و فروشندگان کالا در فاکتورهای فروش خود کد بین‌المللی کالا که همان HS CODE آن است را در فاکتورهای رسمی خود ثبت می‌کنند. به بیان دیگر کد تعرفه کالا HS CODE یک سیستم شناسایی و طبقه‌بندی کالاهاست که براساس سیاست‌های مالیاتی و اقتصادی مشخص می‌شود. HS CODE یا سیستم هماهنگ شده یک سیستم بین‌المللی به شمار می‌رود که به وسیله WTO یا همان سازمان تجارت جهانی ابداع شده است. در این سیستم همه کالاها به وسیله یک کد ۸ تا ۱۰ رقمی در کشورها طبقه بندی شده که ۴ یا ۶ رقم اول بین کشورهای عضو مشترک است و ۲ یا ۴ رقم بعدی بر اساس فضای طبقه‌بندی کالاها کشور می‌تواند متفاوت باشد. از آنجایی که این تعرفه تا ۶ رقم اول از سمت چپ در بین کشورها مشترک است، می‌تواند در نامه‌نگاری‌ها و داد و ستدهای تجاری استاندارد خوبی برای تشخیص کالا باشد. دو رقم اول HS CODE مربوط به فصل متعلق به آن است. دو رقم دوم سر دسته و دو رقم سوم زیر دسته را نمایش می‌دهد. به وسیله این سیستم یا سامانه کلیه فعالیت‌های تعرفه ای و غیر تعرفه ای مقررات تجارت بین المللی و انواع دیگر از فعالیت‌های اقتصادی خارجی و همچنین نگهداری از آمار گمرک در این سیستم گنجانده شده است. معمولاً کد تعرفه کالا در پروفورم و فاکتور رسمی کالا می‌آید در حالی که قید نام کالا کفایت می‌کند و درج کد الزامی نیست. به طور معمول صادر کننده (فروشنده کالا) کد تعرفه گمرکی کالا را مشخص می‌کند و در صورتی که HS کد کالا چه از روی عمد یا سهواً اشتباه تعیین شود در هر صورت قوانین و مقررات گمرکی را نقض کرده که منجر به مجازات‌های اداری از نرخ ۵۰% تا ۲۰۰٪ از ارزش گمرکی کالا خواهد شد. کد بین المللی کالا تعیین کننده حقوق ورودی کالا و تعیین کننده لزوم یا عدم لزوم مجوز واردات از سازمان های دولتی می‌باشد و تعریف اشتباه این کد عواقب سنگینی خواهد داشت که بر عهده صاحب کالا یا همان خریدار کالا می‌باشد.
چطور کد تعرفه گمرکی کالای خود را پیدا کنیم؟
روش‌های متفاوتی برای یافتن و دریافت کد تعرفه گمرکی کالای مورد نظر شما وجود دارد و هرکدام با توجه به شرایط می‌تواند مفید و کاربردی باشد. ما در این جا تمامی روش‌های رایج را به شما را معرفی و توضیح خواهیم داد.
- جستجوی کد تعرفه کالا از سایت جهانی گمرک
یکی از روش‌های پیدا کردن کد تعرفه کالا مراجعه به سایت جهانی گمرک است. برای دریافت کد تعرفه گمرکی کالا از این روش ابتدا باید وارد وب سایت جهانی گمرک شوید و در نوار جستجوی سایت نام کالا را به انگلیسی وارد کنید. پس از چند ثانیه لیستی از نتایج مربوط به عبارتی که سرچ کردید به شما نشان داده خواهد شد. این یکی از آسان‌ترین روش‌ها برای دریافت کد تعرفه گمرکی به شمار می‌رود اما هزینه بالایی نیز برای شما به همراه دارد.
- جستجوی کد تعرفه گمرکی از کتاب مقررات صادرات و واردات
یکی دیگر از راه‌های دسترسی به کد تعرفه کالای مورد نظرتان مراجعه به کتاب مقررات صادرات و واردات مربوط به همان سال است. در این روش شما می‌بایست کتاب مقررات صادرات و واردات مربوط به سال جاری را تهیه در بین هزاران کد تعرفه کالایی شماره تعرفه مورد نظر خود را پیدا کنید. برای انجام این روش شما باید با مدل طبقه‌بندی کالاها در کتاب و قواعد استفاده از سیستم هماهنگ شده کالاها آشنا باشید. دسترسی شما به کدهای مخصوص ایران علاوه بر ۶ رقم بین‌المللی کد تعرفه‌ها از مزایای این روش به شمار می‌رود.
- دریافت آسان و سریع کد تعرفه گمرکی از جستجوگر حرفه‌ای تجیار
سریع‌ترین روشی که برای دریافت کد تعرفه گمرکی کالا یا HS CODE کالای مورد نظرتان قصد داریم به شما معرفی کنیم، استفاده از جستجوی هوشمند تعرفه کالا در تجیار است. همان طور که می‌دانید در روش‌های سنتی و قدیمی بازرگانان تا به امروز برای یافتن اطلاعات مهم تجاری کالای وارداتی خود مثل تعرفه کالا، ارزش‌های گمرکی، مجوزهای ترخیص، اولویت‌های کالایی، مجاز بودن یا نبودن واردات کالا، تخصیص ارز و سایر ضوابط تجاری کالا نیاز به مراجعه حضوری و استعلام از گمرکات، جستجو در کتاب حجیم و سنگین مقررات واردات و صادرات مربوط به همان سال، استفاده از برخی سامانه‌های رسمی بین‌المللی یا کشور که پیچیدگی‌خای خاص خود را دارد یا استعلام و بررسی از طریق از سایر بازرگانان و کارشناسان گمرکی بوده‌اند. امروزه تجیار با استفاده تکنولوژی روز و تیمی مجرب از بازرگانان و کارشناسان گمرکی با سابقه درخشان موفق به ایجاد ابزاری کاربردی در این زمینه شده‌اند تا فرآیند پیچیده و زمانبر یافتن تعرفه کالا و اطلاعات مهم کالای وارداتی خود را تنها با جستجوی نام کالا در کم‌ترین زمان ممکن به صورت شفاف و به صورت تجمیع شده دریافت کنند. این دسترسی سریع و آسان به تعرفه کالا و بقیه اطلاعات آن در موجب صرف‌جویی در زمان و رفع پیچیدگی‌های این پروسه شده است.
عليرضا مينائي
تاریخ : 20 - ژانویه - 2024قديم يادمه يه افتخار بود كه تعداد محدودى از گمرگى ها كتاب رو حفظ بودن ولى واقعا به لطف سامانه تجيار كار همه خيلى راحت شده دست سازندگانش درد نكنه
اقتصاد ژورنال
تاریخ : 21 - ژانویه - 2024دقیقا علیرضا جان، ممنون از اینکه نظر خودتون رو با ما به اشتراک گذاشتید
مهتاب آراسته
تاریخ : 21 - ژانویه - 2024خیلی خوب تعرفه‌های گمرکی رو توضیح دادید مفید بود
اقتصاد ژورنال
تاریخ : 21 - ژانویه - 2024ممنون از شما بابت کامنت خوبتون مهتاب عزیز
سهیل رفعتی
تاریخ : 21 - ژانویه - 2024بهترین مقاله ای بود که درباره تعرفه های گمرکی دیدم ممنون
اقتصاد ژورنال
تاریخ : 21 - ژانویه - 2024خوشحالیم که این مقاله براتون مفید بوده سهیل جان