رییس اداره اوقاف اهواز با درخواست از مردم برای وقف در بخش‌های جدید و مورد نیاز کشور مثل دانش بنیان‌ها و توسعه و جهاد علمی گفت: تمام درآمدهای اوقاف از طریق سامانه و به صورت الکترونیک رصد و با امانتداری کامل و طبق نیت واقفان هزینه می‌شود.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اهواز، بشر همواره تلاش داشته که پس از مرگ نیز ردپایی در این دنیا داشته باشد و یکی از زیباترین روش‌های این جاودانه ماندن که اسلام به آن اشاره کرده، وقف است.
وقف یک سنت برجسته در دین مبین اسلام است که علاوه بر گذاشتن نام نیک و جاودان برای واقف، می‌تواند به دیگران نیز یاری رسانده و کمبودها و کاستی‌های جامعه در بخش‌های فرهنگی، آموزشی، درمانی و …را برطرف کند.
جامعه مبتنی بر سنت وقف، جامعه عادلانه و دستگیر است که در آن اغنیا دستگیر نیازمندان می‌شوند و زمینه رشد جامعه نیز فراهم می‌شود و ارزش های اصیلی مانند خیرخواهی بر ناارزشهایی چون سودجویی و لذت گرایی غلبه می‌کند.
برای بررسی موضوع سنت وقف در جامعه، توسعه فرهنگ وقف و شرایط وقف در خوزستان با حجت‌الاسلام فایز فائزی؛ رئیس اداره اوقاف و امور خیریه شهرستان اهواز گفت‌و‌گویی داشتیم که در ذیل می‌خوانید:
تسنیم: دین اسلام تاکید زیادی روی سنت وقف داشته است؛ علت این تاکید چیست؟
وقف یکی از سنت های مهم در اسلام است و ابعاد مختلف اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، خیریه و غیره دارد. به تعبیر عامیانه وقف مسیری است جاودان که از طریق آن انسان پس از مرگ نیز با دنیا مرتبط است. با وقف، واقف همیشه زنده است و از حسنات وقف بهره می برد و هر چند کتاب و فرزند صالح نیز ماندگارند ولی وقف یک فرهنگ جاری است که همیشگی است و از بین نمی‌رود.
نیت واقف تعیین کننده اصلی مسیر وقف است
تسنیم : یکی از سوالات مهم درباره وقف این است که تعیین کننده اینکه وقفیات در کجا و چگونه هزینه شود، کیست؟
در وقف این واقف است که تشخیص می‌دهد بر چه نیتی وقف را جاری کند و اگر براساس نیازهای روز باشد، ارزشمندتر است. در هدف کلان سنت وقف از زمان پیامبر اسلام تاکنون تلاش شده از محل وقفیات نیاز نیازمندان در عرصه‌های مختلف برطرف شود و بر اثر نیت خوب امروز وقف در بخش کمک به ایتام، نیازمندان، بیماران صعب العلاج، دانش آموزان بازمانده از تحصیل تا زنان سرپرست خانوار به عنوان یک زیرساخت دینی جامعه سازی می کند.
درمجموع نیت واقف در آینده وقف بسیار مهم است. در خوزستان وقف با نیت‌های مختلف زیاد داریم؛ مثلاً کسی خانه‌ای وقف کرده برای تهیه مسکن مستمندان یا کمک به بیماران سرطانی یا انجام فعالیت های قرآنی و ….
تسنیم: در خوزستان عمده نیات واقفان چیست؟
بر اساس اطلاعی که دارم بیشتر نیات وقفان در این استان گستره ای از مسأله اطعام و عزاداری امام حسین تا کمک به فقرا و ایتام و بیماران و نیازمندان است. به عبارتی بیشتر وقف‌های خوزستان در بخش مذهبی و کمک به نیازمندان است.
خوزستان بافت فرهنگی و دینی دارد، از همین رو خیلی از واقفان دوست دارند برای اطعام عزاداران حسینی وقف کنند. به طور مثال در شهر رامهرمز یکی از بزرگترین وقف ها برای عزاداری امام حسین صورت گرفته است که ما تلاش می‌کنیم با سرمایه گذاری و توسعه موقوفه بتوانیم زمینه اجرای نیت واقف را برای همه عزاداران خوزستانی فراهم کنیم، یا در شهر شادگان عمده وقف ها در حوزه عزاداری اباعبدالله است.
تسنیم: شما معتقدید که اگر سنت وقف همه‌گیر شود و مسئولان حمایت کنند تا فرهنگ وقف عمومیت پیدا کند، در بسیاری از بخش‌های درمانی، آموزشی و مذهبی‌تربیتی هیچ نیاز و نیازمندی نخواهیم داشت؟ درست است؟
بررسی و تجربه ما نشان می‌دهد که اگر عزم جدی و فرهنگسازی مناسب در بخش وقف صورت گیرد، می‌توانیم برای همیشه هزینه تحصیل دانش آموزان یتیم و بی‌بضاعت و هزینه درمان بیماران نیازمند بستری در بیمارستان را تامین کنیم. فرهنگ وقف یکی از عوامل ریشه‌کنی فقر در جامعه است.
انواع وقف و امانتداری اوقاف در نگهداری از موقوفه‌ها
تسنیم: درباره انواع وقف هم توضیح می‌دهید؟
اصولاً دو نوع وقف داریم؛ وقف یا متصرفی است که طبق نیت واقف، حفظ و توسعه وقف به اداره اوقاف سپرده می‌شود و این اداره به طور دقیق بر اجرای نیت واقف عمل می‌کند. یا وقف غیرمتصرفی است یعنی مدیریت و اجرای نیت بر خود واقف است و اوقاف فقط نظارت بر اجرای صحیح وقف دارد و اوقاف هر ساله براساس نیت وقف، موقوفات را حسابرسی می‌کند که نیت به درستی جاری شود.
تسنیم: نحوه مدیریت وقف چه شکلی است ؟ در اختیار شماست یا واقف هم نقشی دارد؟
مردم در انتخاب نوع مدیریت وقف مختار هستند. در اهواز متولی بیشتر اداره اوقاف است و نظارت بر اجرای نیت وقف دارد. در برخی موقوفات غیرمتصرفی که مدیریت مناسبی نداشته باشند هم اوقاف ورود کرده و از خود وقف حمایت و مدیریت آن را ضمانت می کند. اوقاف مستقیما بر اداره موقوفه نظارت می کند تا یا طبق وقف نامه متولی جدید معرفی شود یا متولی دوباره شرایط تولیت را کسب کند.
نظارت بر اجرای دقیق نیت واقف با کمک سامانه اوقاف
تسنیم: گاه این نگرانی و پرسش شنیده می‌شود که از کجا مطمئن شویم اوقاف واقعا به آن چیزی که ما نیت کردیم، درست و دقیق عمل می‌کند و درامد وقف را جای دیگری هزینه نمی‌کند. پاسخ تان چیست؟
ما در حقیقت امانت‌دار واقف هستیم و براساس سیستم نظارتی اوقاف هرساله درآمد وقف محاسبه و به شکل الکترونیک و آنلاین سهم و نسبت نیات واقف مشخص می‌شود. سامانه اوقاف یکی از دقیق ترین سامانه‌هاست و اجازه نمی‌دهد ریالی خارج از نیت واقف هزینه شود و اگر جابه‌جایی متفاوت از نیات باشد، اداره تحقیق اوقاف ورود و ممانعت می‌کند.
تسنیم: درآمدهای اوقاف کجا هزینه می‌شود؟
یکی از شبهه های که همیشه پیرامون اوقاف مطرح می‌شود و پر چالش است، این مسأله است که وقف کلی درآمد دارد و معلوم نیست این همه پول کجا می‌رود و کجا خرج می‌شود! تاکید می‌کنم ما هر چقدر هم درآمد داشته باشیم باید براساس نیت واقف عمل کنیم و ما فقط یک امانت‌دار هستیم. در این اداره هر کسی و هر نیرویی از اوقاف خارج از نیت واقف عمل کند مورد مواخذه و برخورد قانونی قرار می‌گیرد. اجرای وقف براساس سازوکارهای قانونی است و درآمدها هم برای اجرای نیت موقوفه و هم برای حفظ عین وقف صورت می‌گیرد . مثلاً درباره مساجد که از سوی هیات امنا مدیریت می‌شود، مغازه مسجد بر اساس سازوکار سامانه جامع اطلاعات پایه موقوفات و اماکن مذهبی اجاره داده می‌شود و درآمد حاصل بخشی برای حفظ مسجد و نگهداری آن است و مابقی برای هزینه‌های جاری و در بخش‌های فرهنگی و دینی مسجد هزینه می‌شود.
رشد ۲۰۰ درصدی درآمد مساجد
تسنیم: نقش نظارتی اوقاف درباره مدیریت مساجد چگونه است؟
یکی از اتفاقات خوب که در طی یک سال گذشته درخصوص مساجد صورت گرفته این است که با سازوکار قانونی توانستیم درآمد این بخش را بیش از ۲۰۰ درصد افزایش دهیم که این موضوع یک نوید خوب برای خودکفایی مساجد در درامد و امکان افزایش کار عمیق فرهنگی در مساجد است.
هیأت امنای مساجد مردمی است و از متدینین و امنای هر محله و منطقه تشکیل می‌شوند و ما نیز برای ۳سال برای آنها حکم صادر می کنیم. آنها مسئول حفظ و نگهداری مساجد هستند و ما هر ۳سال، کارکرد و توانمندی و صلاحیت آنها را بررسی می‌کنیم و اگر لازم بود آنها را تغییر می‌دهیم یا حکم را تمدید می‌کنیم. همچنین در نقش متولی و بُعد نظارتی اگر لازم بود و مشکلی پیش آمد برای رفع مشکل ورود می‌کنیم.
توسعه فرهنگ وقف نیاز به اهتمام همه دستگاه های فرهنگی ، رسانه‌ای دارد
مردم در بخش دانش بنیان و جهاد علمی وقف کنند
تسنیم: شما در ابتدای این گفت و گو هم به مسأله فرهنگ وقف اشاره کردید، درحالی که گمان می‌رود که خیلی از مردم در جریان وقف و فرهنگ وقف نیستند و حتی نمی‌دانند به کجا مراجعه کنند و چه چیزی را می‌شود وقف کرد؟
استان خوزستان در مورد وقف همیشه پیشتاز بوده و وقف های بزرگی مثل موقوفه توکل یا موقوفه نظام السلطنه مافی در حوزه دینی و توسعه فرهنگ عزاداری و کمک به بیماران و دانش آموزان یتیم داشته و دارد که اگر مسئولان همکاری کنند و بتوانیم این موقوفات را احیا کرده و توسعه دهیم، در این حوزه‌ها می‌توانیم خوزستان را تامین کنیم. از طرفی تلاش می‌کنیم تا مردم با فرهنگ وقف آشنا شوند و واقعا هر کسی می‌تواند در این سنت دینی ورود کند و باقی الصالحات از خودش به جا گذارد. کارهای تبلیغی در این زمینه انجام داده‌ایم ولی معتقدم باید بیشتر تلاش کنیم و امیدوایم رسانه ها نیز در این بخش به ما کمک برسانند.
و اما درخصوص آن بخش از پرسش‌تان مبنی بر اینکه مردم چه چیزی را می‌توانند وقف کنند، باید بگویم که یکی از حسن‌های وقف این است که می‌توان در اینگونه مسائل نیت به روز داشت، بنابراین انتظار داریم مردم در بخش مسائل اجتماعی، فرهنگی، حوزه قرآنی و حتی دانش بنیان ها و توسعه و جهاد علمی که نیاز امروز کشور است، وقف کنند. همچنین وقف هایی در مورد رهنمودهای مقام معظم رهبری در موضوعات مختلفِ مورد نیاز جامعه اثرگذار خواهد بود.
تسنیم: فعالیت های اقتصادی اوقاف برچه اساسی است؟
یکی از مباحث مهم در اداره موقوفات، مسأله توسعه وقف است و برای اینکه بتوانیم در کمک به نیت واقف، وقف را توسعه دهیم اداره اوقاف مطابق یکسری برنامه ریزی ها و سرمایه گذاری ها را تدوین کرده است که ضمن حفظ وقف، آن را توسعه می‌دهد.
در بخش اقتصادی و سرمایه گذاری، اولا سعی می‌کنیم مطابق نیاز کشور و دستورات مقام معظم رهبری سرمایه‌گذاری انجام دهیم؛ به طور مثال مقام معظم رهبری روی مسأله کاشت یک میلیارد نهال چند سال پیش تاکید داشتند و ما در بخش زراعت چوب ورود کردیم و طرح های توسعه برای سرمایه‌گذاری در این بخش آماده کردیم. دوم تلاش می‌کنیم کنار بخش خصوصی و با مشارکت آنها این امر انجام شود.
تسنیم : یکی از سرفصل‌های مهم وقف، کار فرهنگی است، مدل کار فرهنگی در اوقاف بر چه مبناست؟
بخش فرهنگی و دینی جزو مسایل مهمی است که رهبری معظم انقلاب بارها روی آن تاکید داشتند و برای همین منظور اجرای کار موثر و عمیق فرهنگی و حمایت از گروه های جهادی و خیریه در دستور کار اداره است و براساس نیات واقف برای کمک به بیماران صعب العلاج با گروه‌های خیریه هماهنگ هستیم و گروه های جهادی که در فقرزدایی و ساخت و تعمیرات منازل فقرا فعال هستند ارتباط مستقیم داریم.
همچنین یکی از تاکیدهای مقام معظم رهبری تبدیل بقاع متبرکه به قطب فرهنگی است، لذا تمرکز کار فرهنگی در بقاع متبرکه است و یکی از محورهای ما در اداره اهواز این است که بقاع را قطب فرهنگی کنیم. در این زمینه برنامه ریزی و طراحی های جامعی داریم و اگر رصد کرده باشید متوجه حرکت بقاع در بخش فرهنگی خواهید شد که به زودی امیدواریم این خواسته رهبری معظم انقلاب محقق شود.
تسنیم: حرم علی بن مهزیار اهوازی یکی از همین بقاعی است که به آن اشاره کردید و البته قلب مردم اهواز هم هست. برنامه های فکری فرهنگی اوقاف برای این حرم چه بوده و چیست؟
در بقاع شاخصی مثل حرم مطهر علی بن مهزیار اهوازی اعلام آمادگی کردیم‌که از همه گروه ها و هیئت‌های مذهبی و فرهنگی استقبال می‌کنیم و به آنها خدمات فرهنگی و مذهبی ارائه می‌دهیم. یا به طور مستمر میزبان دانش آموزان و اردوهای دانش آموزی هستیم. در همین راستا در طی یکسال گذشته با برنامه ریزی و تلاش همکاران بیش از یک هزار برنامه فرهنگی در حرم مطهر علی بن مهزیار اجرا شده است که برخی را مستقیم برگزار کردیم و از بعضی حمایت و پشتیبانی کردیم. به طور مثال در ماه مبارک رمضان ۶ مبلغ دینی دعوت کردیم که در حرم و مناطق محروم اهواز کار تبلیغی انجام دهند. همچنین در بخش تفسیر قرآن کریم متخصص دعوت کردیم یا در بخش برنامه های مشارکتی با بسیج و گروه‌های جهادی در ۱۲منطقه محروم اهواز که مسجد فعال نداشتند به مناسبت نیمه شعبان برنامه فرهنگی و ایستگاه صلواتی برپا کردیم.
از ۵ هکتار طرح جامع حرم فقط ۲ هکتار تملک شده است
تسنیم: یکی از مسائل درخصوص توسعه حرم علی بن مهزیار اهوازی، طرح جامع این حرم است که اگر نهایی بشود می‌تواند این حرم را در ردیف حرم‌های اصلی و شاخص فرهنگی قرار دهد، درباره آخرین وضعیت طرح جامع توضیح بفرمایید و اینکه در این زمینه اقدامی شده یا نه.
در مورد بقاع متبرکه ۳ سطح بقعه کشوری، استانی و شهرستانی وجود دارد. در خوزستان در مجموع ۴۱۷ بقعه هست که حرم مطهر علی بن مهزیار اهوازی در زمره بقعه‌های شاخص کشوری است که روزانه پذیرای هزاران زائر است و از استانهای مختلف و کشورهای هم جوار نیز زائر دارد. اتفاقا یکی از دغدغه های اصلی اوقاف خوزستان این است که طرح جامع این حرم مطهر را به پایان برساند.
متاسفانه این طرح جامع مورد بی‌مهری مسئولان قرار گرفته و هر چه می‌گذرد هزینه اجرای آن سنگین تر می‌شود، اما اگر مسولان خوزستان به ویژه شهرداری و شورای شهر اهواز همکاری خوبی داشته باشند، این حرم می‌تواند یک تحول اساسی در بخش فرهنگ اهواز و خوزستان ایجاد کند. امیدواریم در قالب طرح بازآفرینی شهری و شهرداری و به عنوان مبلمان شهری مورد توجه مسئولان قرار گیرد.
تسنیم: در حال حاضر چه اقداماتی در جهت اجرای طرح جامع حرم انجام شده است؟
طرح جامع حرم علی بن مهزیار ۵ هکتار است که تاکنون فقط ۲ هکتار از آن تملک شده و اگر این طرح اجرایی شود، می‌توان زیرساخت های آموزشی، فرهنگی، سالن جلسات و… را در آن اجرا کرد.
در بخش زائرسرا تدابیر خوبی شده و شبستان ۶ هزار مترمربعی برای حرم دیده شده است، در بخش آشپزخانه یا در بخش صحن های حرم هنوز به دلیل تملک نشدن فضای مورد نیاز اهتمام ویژه صورت نگرفته است. اگر خیابان نهج‌البلاغه از سوی شهرداری تعیین تکلیف شود می‌توان طرح را بهتر پیش برد.
ایجاد اشتغال برای بانوان سرپرست خانوار در حرم علی بن مهزیار/ آمادگی برای ایجاد سالانه ۱۰۰ شغل
تسنیم: اوقاف در بخش اشتغال زایی هم فعالیت و برنامه‌ای دارد؟
در مورد ایجاد اشتغال اوقاف برای خود یک تکلیف تعیین کرده و در این راستا توانستیم بیش از ۷۰ بانوی سرپرست خانوار را در بازارچه هفتگی حرم مشغول به فعالیت کرده و کارگاه تولیدی لباس ایجاد کنیم. اگر یک محل و سوله مناسب آماده شود، با توجه به اینکه چرخ خیاطی آماده است، می‌توان به بخش تولید ورود و اشتغال زایی کرد. همچنین می‌توان با همکاری فنی و حرفه ای به زنان نیازمند آموزش داد و برای آنها گواهی صادر کرد.
درمجموع اگر زیرساخت آماده شود و سایر نهادها نیز همکاری کنند، اوقاف این آمادگی را دارد که سالانه برای یکصد سرپرست خانواده در حرم آموزش و اشتغال خانگی ایجاد کند.
سرعت عمرانی حرم مطهر علی بن مهزیار شتاب زیادی گرفته است/مناره های تقریباً به اتمام رسیده است
تسنیم: ساخت و سازهای عمرانی در حرم علی بن مهزیار ادامه دارد و مردم اهواز از این وضعیت و کندی عملیات عمرانی خسته شده‌اند. می‌توانید تاریخ مشخصی برای پایان ساخت و سازهای حرم به مردم بدهید؟
همه مومنان و مردم خوب اهواز بابت تاخیر و کندی کار عمرانی در حرم مطهر علی بن مهزیار گلایه داشتند و در جریان این گلایه ها هستیم. برای همین از زمانی که ما در اداره اوقاف اهواز مستقر شدیم همه توان خود را مصروف کردیم که با وجود تنگناهای مالی کار با کیفیت و با رعایت زیبایی‌های هنری و فنی و البته در کمترین زمان به پایان برسد. الحمدلله مناره‌های حرم تقریبا تکمیل شده و امیدواریم سال آینده بخش سقف، رواق و شبستان را نیز تکمیل کنیم.
انتهای پیام/۳۴۱
- نویسنده: تسنیم tasnimnews
