همانطور که مشاهده می کنید قیمت بنزین در ایران به طور قابل توجهی نسبت به نرخ جهانی آن بسیار کمتر است. نرخ سوخت مسئله ای نیست که بتوان آن را بدون بررسی های گسترده در زمینه های اقتصادی و اجتماعی تحلیل کرد و یا قیمت آن را همانند کالا های دیگر روزانه تغییر داد ، چرا که با افزایش قیمت بنزین کلیه محصولات مصرفی و حتی نرخ اجاره مسکن هم افزایش پیدا می کند.
براساس نتایج و گزارش های سال ۲۰۲۴ بدست آمده از بانک جهانی و صندوق بین المللی پول، میانگین قیمت بنزین در کشورهای پیشرفته و توسعه یافته به طور متوسط ۱.۵ دلار در لیتر است.اما با توجه به قیمت ها در ایران همین مقدار بنزین در ایران ۰.۳ دلار می باشد.این اختلاف قیمت چشمگیر نشان می دهد تفاوت های جدی در سیاست های اقتصادی و مدل های حمایتی ( مانند یارانه و سوبسیت ) است که به قیمت بنزین در ایران افزوده شده است.
اما چرا این تفاوت باید اصلاح شود؟ اگر بخواهیم قیمت بنزین در ایران به سطح جهانی نزدیک شود، باید متغیرهای دیگری نیز تغییر کنند. یکی از این متغیرها متوسط درآمد فرد ایرانی است که به وضوح پایین‌تر از استاندارد جهانی است. طبق آمارهای جهانی، درآمد سرانه در ایران به طور متوسط ۴,۰۰۰ دلار در سال است، در حالی که در کشورهای توسعه‌یافته این رقم به ۵۰,۰۰۰ دلار نزدیک می‌شود.
برای اینکه قیمت بنزین بتواند به سطح جهانی نزدیک شود، اصلاحات گسترده‌ای در ساختار اقتصادی کشور نیاز است. یکی از اصلی‌ترین اصلاحات، حرکت به سمت یک اقتصاد آزاد و کاهش وابستگی به نهادهای حاکمیتی است. اقتصاد آزاد به معنای ایجاد فضایی است که در آن قوانین بازار و رقابت به طور طبیعی قیمت‌ها را تنظیم کنند و مداخلات دولتی به حداقل برسد.
در حال حاضر، اقتصاد ایران به شدت تحت تاثیر نهادهای دولتی و نظام‌های حمایتی است که نه تنها مانع از عملکرد صحیح بازار می‌شود بلکه به ایجاد نابرابری‌های اقتصادی نیز دامن می‌زند. بر اساس گزارش‌های سازمان جهانی بانک، این نوع مداخلات به ایجاد نوسانات قیمتی و کاهش انگیزه‌های سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف اقتصادی منجر می‌شود.
برای رسیدن به یک اقتصاد آزاد، باید اقداماتی مانند کاهش یارانه‌ها، تقویت نهادهای قانونی و تشویق به سرمایه‌گذاری‌های خصوصی صورت گیرد. این تغییرات نه تنها می‌تواند به واقعی شدن قیمت بنزین کمک کند، بلکه می‌تواند به بهبود شرایط اقتصادی کلی کشور و افزایش درآمد سرانه نیز منجر شود.
واقعی شدن قیمت بنزین و تطبیق آن با قیمت‌های جهانی موضوعی است که نمی‌تواند بدون تغییرات اساسی در ساختار اقتصادی کشور به نتیجه برسد. این تغییرات نیازمند پیاده‌سازی سیاست‌های اقتصادی آزاد و کاهش مداخلات دولتی است تا فضای اقتصادی به گونه‌ای تنظیم شود که بازارها به طور طبیعی قیمت‌ها را تعیین کنند.
در نهایت، برای دستیابی به سطح جهانی درآمد و قیمت، ایران باید از یک اقتصاد حمایتی و دولتی به سمت یک اقتصاد رقابتی و آزاد حرکت کند. این روند می‌تواند به بهبود شرایط زندگی مردم، افزایش سطح درآمد و در نهایت برقراری تعادل در قیمت‌ها و درآمدها منجر شود.
تغییرات اقتصادی بزرگ و پیچیده، نیاز به برنامه‌ریزی دقیق و تدابیر منسجم دارند. در این مسیر، توجه به تجربیات جهانی و پیاده‌سازی اصلاحات لازم می‌تواند به ایران در دستیابی به اهداف اقتصادی بلندمدت خود کمک کند.
منبع:
روزنامه اطلاعات
- نویسنده: گسترش نیوز
