اصغر سمیعی- کارشناس اقتصادی
اخیرا صحبت از گران شدن بنزین شده، البته عده‌ای مخالفت کردند و بلافاصله هم خبر تکذیب شد، گران شدن (یا بخوانیم واقعی شدن) نرخ بنزین و واقعی شدن نرخ برای هر کالایی امری مبارک است.
مثلا واقعی شدن نرخ برای بنزین باعث میشود، یک قلم از قاچاق روزانه بیش از ۳۰ میلیون لیتر بنزین جلوگیری شود و از مصرف غیر متعارف آن هم به طور چشمگیری کاسته شود که باعث میشود، اثرات بسیار مبارکی بر اقتصاد کشور و محیط‌زیست و بهداشت داشته باشد از جمله به طور جدی از آلودگی‌هایی ازجمله آلودگی هوا و آلودگی صوتی کاسته شود و پیرو آن از بیماری‌هایی که در اثر آلودگی‌های مختلف به وجود می‌آید هم کاسته شود.
درحال‌حاضر روزانه بیش از ۱۰۰ میلیون لیتر بنزین در ایران مصرف میشود، که به تنهایی میتواند عامل اصلی کسر بودجه تورم زا باشد. سرکوب قیمت‌ها برای کالاهایی که در اختیار دولت است البته امری است که انجام پذیر است ولی تبعات خبیثی دارد که قابل انکار نیست. البته برخی از مخالفان واقعی شدن قیمت‌ها، از جمله قیمت‌های حامل‌های انرژی، دلسوزانی هستند که نگران حال مردم فقیر هستند.
برای اینکه از مواهب واقعی شدن نرخ بنزین بهره‌مند شویم، در ضمن به نفع طبقه آسیب پذیر (مستضعف سابق) هم شده باشد، پیشنهاد این است که مثلا روزانه یک لیتر بنزین به هر ایرانی به صورت مجانی داده شود، که میشود ۸۵ میلیون لیتر، ۱۵ میلیون لیتر بقیه را اگر به نرخ صحیح بفروشیم بهای آن ۸۵ میلیون لیتر را جبران می‌کند، ضمن اینکه در این صورت دیگر نیاز به دادن یارانه ماهی ۴۵۰۰۰ تومان هم نیست، یک لیتر بنزین را میشود مثلا ماهانه به کارت ملی همه ایرانیان واریز کرد، یعنی در کارت ملی آنها شارژ شود و البته نرخ بنزین هم آزاد اعلام شود، پمپ بنزین‌ها نرخ خرید و فروش را روی تابلو نصب کنند تا مردم بتوانند از آنها خرید کنند یا بنزین داخل کارت خود را به آنها بفروشند، همین کار را بانک‌ها، صرافی‌ها، و حتی در دهات و شهرستان‌های کوچک بقالی‌ها هم می‌توانند انجام دهند، یعنی با نصب تابلو به خرید و فروش بنزین داخل کارت مردم بپردازند، در این شرایط بنزین هر مقدار هم که گران شود، به کسی آسیب نمی‌رسد چون همه از بالا رفتن آن به طور یکسان سود می‌برند، چه دارای اتومبیل باشند چه نباشند، چه مصرف بنزین به طور فیزیکی داشته باشند یا نداشته باشند، حتی طبقات فاقد اتومبیل که معمولاً فقیرتر هستند سود بیشتری از این طرح به‌دست خواهند آورد در این شرایط بنزین میتواند به عنوان یک کالای ارزشمند و سرمایه‌ای، جایگزینی مناسب برای حفظ سرمایه مردم شود، یعنی مثلاً به جای به جای اینکه مردم با ذخیره ارز یا سکه طلا به حفظ سرمایه خود بیندیشند، می‌توانند با ذخیره بنزین، ارزش سرمایه خود را حفظ کنند.
در ضمن بانک‌ها هم می‌توانند با اجازه بانک مرکزی، حساب‌های بنزینی برای مردم افتتاح کنند، همچنین می‌توانند اوراق بنزینی منتشر کنند، و به مردم بفروشند، مثلاً اوراق ۵۰ لیتری بنزین یا ۱۰۰ لیتری یا ۵۰۰ لیتری و غیره، بانک‌ها می‌توانند برای حساب سپرده بنزین سود معقولی هم به صاحبان سپرده پرداخت کنند.
بدین ترتیب میشود امیدوار بود که به آرامی بنزین به عنوان یک واحد مبادله ارزشمند به رسمیت شناخته شود، و بعد تر شاید بشود همین برنامه را برای سایر حامل‌های انرژی هم پیاده کرد در آن صورت یک نرخ برابری هم بین همه حامل‌های انرژی، ایجاد میشود که برای بورس بازان بسیار جذاب خواهد بود.
درست مثل نرخ برابری بین دلار و یورو و پوند و سایر ارزهای معتبر، مردم به جای بازی با این ارزها که سود نگاهداری آن، و بورس بازی با آن مستقیم در جیب بانک‌های مرکزی کشورهای بیگانه می‌رود، بنزین، گازوئیل، گاز و برق را مورد معامله قرار می‌دهند، که در این صورت سود آن عاید خود کشور میشود.
در ضمن نگهداری بنزین و سایر حامل‌های انرژی در کارت هیچ خطری برای صاحب آن ندارد، خطراتی که برای دلار و سایر ارزها هست، مثل خطر دزدیده شدن، خطر مصادره شدن به علت معامله غیرقانونی و خطرات دیگر، در ضمن وجدان نگهداری‌کنندگان و بورس بازان هم راحت خواهد بود، چرا که نگهداری اوراق بنزین مانند کاغذهای رنگی خارجی مثل دلار و یورو خدمت به خارجی‌ها تلقی نمی‌شود.
دولت هم چون تولید و توزیع حامل‌های انرژی را انحصارا در اختیار دارد، میتواند با رصد بازار و با تزریق مثبت و منفی و به موقع از نوسانات خیلی زیاد و ساختگی جلوگیری کند. و به نوعی بازار را آرامش ببخشد.
- نویسنده: گسترش نیوز
