ممکن است شما نیز با نام این دو نوع فولاد آشنا باشید اما به طور دقیق ندانید که تفاوت فولاد CK45 با فولاد MO40 چیست؟ از این رو در این مطلب قصد داریم به مقایسه فولاد MO40 و CK45 بپردازیم.
فولاد MO40 چیست؟
پیش از بررسی تفاوت‌ها و مقایسه فولاد MO40 و CK45 ابتدا لازم است به توضیح مختصری درباره هر یک بپردازیم. در پاسخ به سوال فولاد MO40 چیست باید بگوییم که این فولاد یکی از پرکاربردترین انواع فولاد آلیاژی در صنایع مختلف است که در استاندارد DIN آلمان با نام فولاد ۱/۷۲۲۵ شناخته می‌شود. از جمله عناصر تشکیل دهنده این آلیاژ می‌توان به مقادیر متوسطی از کربن شامل ۳۸ تا ۴۵ درصد، کروم به مقدار ۲/۱ تا ۹ درصد و ۳ تا ۱۵ درصد مولیبدن اشاره کرد.
ترکیبات این آلیاژ باعث ایجاد ویژگی‌های فیزیکی و مکانیکی بسیار مطلوبی از جمله استحکام کششی بسیار بالا (حدود ۹۰ مگا پاسکال)، استحکام تسلیم حدود ۶۵۰ مگا پاسکال و سختی ۱۹۷ برینل شده است. با توجه به ویژگیها و خواصی که فولاد MO40 دارد امروزه از آن در صنایع مختلفی از جمله خودروسازی، ساختمان‌سازی، ساخت ماشین آلات کشاورزی، صنعتی و نفت و گاز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
فولاد CK45 چیست؟
فولاد CK45 نیز یکی دیگر از انواع فولادهای آلیاژی پرکاربرد است که مطابق استاندارد DIN آلمان تولید شده و با عنوان فولاد ۱/۱۱۹۱ نیز شناخته می‌شود. این فولاد با توجه به مقادیر کربن کمی که در ساختار خود دارد (حدود ۵ تا ۴۲ درصد)، با نام فولاد کم کربن نیز شناخته می‌شود. فولاد CK45 تحت عملیات حرارتی تولید شده و با توجه به استحکام کششی بالا (حدود ۶۱۰ مگا پاسکال)، استحکام تسلیم بالا (۳۵۵ مگا پاسکال) و سختی ۲۰۷ برینل در صنایع مختلفی کاربرد دارد.
یکی از نقاط ضعف این نوع فولاد در برابر MO40 میزان کروم پایین و در نتیجه مقاومت کم در برابر زدگی و خوردگی است که این مشکل با پوشش دهی و آبکاری کروم تا حدودی قابل حل است. از جمله نقاط قوت این فولاد، قیمت مناسب و به صرفه آن است که این فولاد را به یکی از پرکابردترین انواع فولاد تبدیل کرده است. در ادامه به مقایسه فولاد MO40 و CK45 خواهیم پرداخت.
مقایسه فولاد MO40 و CK45
به طور کلی فولادهای CK45 و MO40 هر دو پرکاربردترین انواع فولادهای آلیاژی به حساب می‌آیند که هر دو طی فرآیندی حرارتی و با ترکیب عناصر مختلف تولید می‌شوند. هر دوی این آلیاژها در صنایع مختلف کاربرد دارند اما لازم به ذکر است که هر یک دارای ویژگی‌های خاصی هستند که استفاده از آنها در برخی از صنایع ارجح‌تر می‌کند. بنابراین ممکن است شما نیز ندانید که برای صنعت یا کار مورد نظرتان از کدام فولاد استفاده کنید بهتر است. در ادامه به مقایسه فولاد MO40 و CK45 می‌پردازیم.
ترکیبات تشکیل دهنده
اولین عاملی که باعث تفاوت بین این دو آلیاژ می‌شود، ترکیبات و عناصر سازنده آن است. همان‌گونه که توضیح داده شده آلیاژ CK45 نسبت به MO40 دارای مقادیر کمتری از کربن است. در حالی که در فولاد MO40 مقادیر متوسطی از عنصر وجود دارد. به علاوه در ترکیبات هر دو آلیاژ از عناصر دیگری مانند نیکل، سیلیسیم و منگنز نیز استفاده شده است. وجود مقادیر بالاتری از کربن در ساختار فولاد MO40 نسبت به CK45 سبب استحکام پیچشی بالاتر، مقاومت بالا و چقرمگی آن شده است.
خواص مکانیکی
در مقایسه فولاد MO40 و CK45 و بررسی ویژگی‌های این دو فولاد مشاهده شد که فولاد CK45 نسبت به MO40 دارای استحکام کششی و تسلیم بالاتری است. این دو فولاد از لحاظ سختی نیز تقریبا مشابه هم هستند، اما میزان سختی MO40 برابر با ۱۹۷ برینل و CK45 برابر با ۲۰۷ برینل است که این نشان می‌دهد سختی CK45 اندکی از MO40 بیشتر است. لازم به ذکر است که فولاد MO40 دارای مقاومت کششی خوبی است که استفاده از آن را برای صنایعی که در آن نیاز به جوشکاری وجود دارد مناسب‌تر کرده است.
قابلیت ماشینکاری
یکی از مهم‌ترین مواردی که در هنگام انتخاب درجه فولاد باید به آن توجه شود، قابلیت ماشینکاری آن است. فولادهای CK45 و MO40 هر دو قابلیت ماشینکاری خوبی دارند. به عبارتی هر دوی این آلیاژها با استفاده از ماشینآلات و دستگاه‌های صنعتی قابلیت شکلپذیری خوبی دارند اما با این حال فولاد MO40 نسبت به CK45 درجه سختی بالاتری دارد و برای شکلپذیری نیاز به دستگاه‌ها و تکنیک‌های تخصصی دارد. در مقابل ماشینکاری فولاد CK45 با توجه به وجود مقادیر پایین بسیار آسان‌تر است.
قیمت
یکی از مهم‌ترین نکات در انتخاب فولاد، قیمت و هزینه‌ای است که باید در قبال آن پرداخت کنیم. همان‌گونه که توضیح داده شد قیمت فولاد CK45 نسبت به MO40 پایینتر است. از این رو این فولاد به یکی از پرکاربردترین انواع فولاد در صنایع مختلف تبدیل شده است. این قیمت به عوامل مختلفی از جمله نوسانات بازار، میزان در دسترس بودن مواد تشکیل دهنده، شرایط بازار و میزان تقاضا و عرضه بستگی دارد.
موارد استفاده
همان گونه که پیش‌تر اشاره شد هر دوی این فولادها در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند و با توجه به نوع کاربردی که دارند به صورت ورقه‌ای و لوله‌ای در بازار وجود دارند. با این حال خواص و ویژگی‌های منحصر به فرد هر یک از آنها باعث شده که استفاده از آن فولاد در برخی از صنایع کارآمدتر باشد.
به عنوان مثال فولاد CK45 دارای خواص مکانیکی بسیار خوبی است و از آن در صنایعی چون خودروسازی، راهسازی، ساخت پل، ساخت هواپیما، ماشینآلات صنعتی، نفت، گاز و ….. استفاده می‌شود. این در حالی است که فولاد MO40 با توجه به سختی بسیار بالایی که دارد در ساخت قطعاتی مانند لوکوموتیو، چرخ دنده، فرمان، محور، سازههای هواپیما، ظروف تحت فشار و …..که نیاز به استحکام و سختی دارند مورد استفاده قرار می‌گیرد.
به طور کلی هر دو نوع فولاد جزو پرکاربردترین آلیاژها در صنایع مختلف هستند اما ویژگیها و خواص آنها ایجاب می‌کند که در کدام صنعت برتری دارند. در جدول زیر به طور کلی به مقایسه فولاد MO40 و CK45 پرداخته شده است.
| ویژگیها | MO40 | CK45 |
| ترکیبات تشکیل دهنده | کروم، منگنز، سیلیسیم، نیکل، کربن | منگنز، سیلیسیم، نیکل، درصد کمی کربن |
| مقادیر کربن | ۳۸ تا ۴۵ درصد | ۵ تا ۴۲ درصد |
| استحکام کششی | حدود ۹۰۰ مگا پاسکال | حدود ۶۱۰ مگا پاسکال |
| استحکام تسلیم | حدود ۶۵۰ مگا پاسکال | حدود ۳۵۵ مگا پاسکال |
| میزان سختی | ۱۹۷ برینل | ۲۰۷ برینل |
| نام دیگر | ۱/۷۲۲۵ | ۱/۱۱۹۱ |
| کاربردها | صنعت خودروسازی، ساخت قطعات سخت مانند چرخدنده، لوکوموتیو، سازههای هواپیما، ظروف تحت فشار و ….. | خودروسازی، ماشینآلات صنعتی، کشاورزی، مخازن نفت، پلسازی، راهسازی و ….. |
| قابلیت ماشینکاری و شکلپذیری | سخت | آسان |
| قیمت | بالاتر | پایینتر |
سخن پایانی
فولاد CK45 و MO40 از جمله انواع فولادهای پرکاربرد در صنایع مختلف هستند که با توجه به خواص و ویژگی‌های مربوط به خود در صنعت مورد نظر مورد استفاده قرار می‌گیرند. اگر بخواهیم به مقایسه فولاد MO40 و CK45 بپردازیم، باید بگوییم که فولاد CK45 درصد کربن کمتری نسبت به MO40 دارد. در حالی که MO40 استحکام کششی و تسلیم بالاتری داشته و جهت ساخت قطعاتی که نیاز به سختی بالایی دارند مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین قیمت خرید فولاد CK45 کمتر از MO40 بوده و از این نظر خرید آن به صرفه‌تر است.
سمیرا حسنی
تاریخ : 7 - سپتامبر - 2024سلام خسته نباشید جنس فولاد واقعا تاثیر گذاره روی کیفیت کار.
کارشناس روابط عمومی
تاریخ : 7 - سپتامبر - 2024سلام سمیرا جان از اینکه نظرتون رو با ما به اشتراک گذاشتید از شما متشکریم.