شیوه درمان به فاکتورهایی مانند شدت اختلال، ارزیابی اولیه، عوامل محیطی، سابقه پزشکی بیمار و… بستگی دارد. اضطراب اجتماعی نوعی اختلال روانی است که با ترس و اضطراب شدید در مواجهه با موقعیتهای اجتماعی، ارتباطی و عمومی همراه است. بیماران از ترس، تحقیر، نظرات منفی دیگران و یا تجربه ناکامیهای اجتماعی رنج میبرند. مطالعه این مقاله شما را با راهکارهای درمان این اختلال روانی آشنا میکند.
روشهای درمان اضطراب اجتماعی
تکنیکهای درمان این اختلال اغلب شامل موارد زیر است:
درمان اضطراب اجتماعی با cbt
تکنیک CBT یا درمان شناخت رفتاری یکی از موثرترین شیوههای درمان ترس و اضطراب اجتماعی است. این شیوه بر شناسایی و تغییر الگوهای افکار منفی و رفتارهای مرتبط با اضطراب اجتماعی تمرکز دارد. به بیانی دیگر میتوان گفت درمان CBT الگوهای فکری منفی، باورها و رفتارهایی را که به اضطراب اجتماعی کمک میکنند را هدف قرار میدهد. این تکنیک درمانی میتواند شامل اجزای زیر باشد:
بازسازی شناختی
در این مرحله پزشک به بیمار کمک میکند تا رفتارهای خودتخریبی را شناسایی و آنها را مهار کند. در واقع بهترین روانپزشک تهران به بیمار یاد میدهد که باور دقیقتر و صحیحتری از خود داشته باشد. افرادی که به این بیماری مبتلا هستند اغلب در معرض افکار منفی قرار دارند که به ذهن آنها حمله میکنند. این افکار میتوانند شامل ترس از قضاوت، خجالت کشیدن و یا طرد شدن از موقعیتهای اجتماعی باشد. در بازسازی شناختی بیمار میآموزد که چگونه این افکار را شناسایی و کنترل کند و به تدریج شناخت دقیقتری از خود پیدا میکند. برای مثال پزشک از بیمار میخواهد پس از شناسایی افکار منفی سوالات زیر را از خود بپرسد و محتوای فکری خود را با توجه به پاسخهایی که میدهد، ارزیابی کند:
- چه شواهدی این افکار منفی من را تایید میکنند؟
- آیا این افکار براساس فرضیات است یا واقعیتها؟
- احتمال وقوع چنین افکار منفی چقدر است؟
پس از شناسایی افکار منفی و ارزیابی آنها، روانپزشک بیمار را تشویق میکند تا با توجه به موقعیت و واقعیت، افکار مثبت و متعادلتر را جایگزین افکار منفی کند.
مواجهه درمانی
در مواجهه درمانی، روانپزشک بیمار را بهطور سیستماتیک و کنترلشده در معرض موقعیتی قرار میدهد که بیمار از آن وحشت دارد. این شیوه باعث میشود تا بیمار با ترسهای خود مقابله کند و یاد بگیرد که نتایج منفی پیشبینی شده رخ نمیدهند یا قابل کنترل هستند. مطالعه این مثال بهتر شما را با این تکنیک آشنا میکند. فرض کنید از سخنرانی در جمع میترسید و این موضوع باعث اضطراب و ترس در شما میشود. پزشک سعی میکند با ایجاد یک سلسله مراتب به درمان این نوع اضطراب اجتماعی به شما کمک کند. این سلسله مراتب میتواند شامل مراحل زیر باشد:
- خواندن با صدای بلند برای خودتان
- صحبت کردن در مقابل یک دوست قابل اعتماد یا یکی از اعضای خانواده
- صحبت کردن برای گروه کوچکی که شما را میشناسند و از شما حمایت میکنند.
- صحبت کردن برای گروه بزرگتری از مردم
- سخنرانی در مقابل حضار در یک رویداد عمومی
آموزش مهارتهای اجتماعی
افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی اغلب در زمینه مهارتهای اجتماعی مشکل دارند. مثلا آنها نمیدانند چگونه یک مکالمه را شروع کنند، چگونه با مخاطبان خود تماس چشمی داشته باشند و یا اینکه چگونه در موقعیتهای اجتماعی ابراز وجود کنند. در تکنیک CBT برای درمان اختلال اضطراب اجتماعی، این مهارتها به بیمار آموزش داده میشود.
تکنیکهای آرامسازی
یادگیری و تمرین تکنیکهای آرامسازی مانند تنفس عمیق باعث میشود تا بیماران بتوانند علائم فیزیکی اضطراب در موقعیتهای اجتماعی را، مثل ضربان قلب سریع و عرق کردن، مدیریت کنند.
درمان اختلال اضطراب اجتماعی با دارو
داروها با توجه به شدت بیماری میتوانند بخشی از روند درمان اضطراب اجتماعی باشند:
درمان اضطراب اجتماعی با سرترالین
سرترالین جزو داروهای SSRI است. این داروها سطح سروتونین در مغز را افزایش میدهند و در صف اول درمان دارویی اختلال اضطراب اجتماعی قرار دارند. سروتونین ماده شیمیایی است که در برقراری تعادل روانی و عاطفی در انسان نقش مهمی دارد. کاهش سطح آن ممکن است باعث علائمی مانند افسردگی، اضطراب، اختلالات خواب و مشکلات رفتاری شود. داروهای SSRI علائمی مانند اضطراب و ترس را کاهش میدهند. علاوه بر سرترالین، فلوکستین (Prozac)، پاروکستین (Paxil) و اسیتالوپرام (Lexapro) نیز در این دسته از داروها قرار میگیرند.
داروهای SNRI
داروهای SNRI (مهارکننده های بازجذب سروتونین- نوراپی نفرین) سطح سروتونین و نوراپی نفرین در مغز را افزایش میدهند. نوراپی نفرین مانند سروتونین یک ماده شیمیایی است که نقش مهمی در تنظیم استرس و تمرکز (توجه) دارد. ونلافاکسین (Venlafaxine)، دولوکستین (Duloxetine) و دسونلافاکسین (Desvenlafaxine) از جمله این داروها هستند.
داروهای بنزودیازپینها
بنزودیازپینها در گروه داروهای آرامبخش قرار میگیرند و منجر به تسکین کوتاه مدت علائم شدید اضطراب اجتماعی میشوند. کلونازپام (Clonazepam)، آلپرازولام (Alprazolam)، دیازپام (Diazepam) و لورازپام (Lorazepam) نمونههایی از این داروها هستند. مصرف مداوم این دارو میتواند وابستگی شدید در بیماران ایجاد کند به همین دلیل پزشکان مصرف طولانی مدت آن را توصیه نمیکنند.
داروهای بتابلوکر یا مسدودکنندههای بتا
پزشکان این داروها را اغلب برای درمان فشار خون بالا و بیماریهای قلبی تجویز میکنند. بتابلوکرها مانند پروپرانولول (Propranolol) و آتنولول (Atenolol) در کاهش علائم فیزیکی اضطراب مانند ضربان قلب بالا، لرزش و تعریق در موقعیتهای اجتماعی موثر هستند.
مصرف برخی داروهای ضد اضطراب میتواند با عوارض جانبی مانند خشکی پوست یا مشکلات گوارشی همراه باشد. به همین دلیل ممکن است برای کنترل عوارض ناشی از این داروها به کمک سایر پزشکان متخصص مانند دکتر متخصص پوست یا گوارش نیز نیاز داشته باشید.
درمان اضطراب اجتماعی با گروه درمانی
گروه درمانی یک روش موثر در درمان اختلالات اضطراب اجتماعی است. این روش درمانی به وسیله یک تیم حرفهای از متخصصین روانشناس، رواندرمانگر و کارشناسان اجتماعی ارائه میشود و شامل گروههای کوچکی است که افراد آن اختلالات مشابه دارند. افراد گروه از یکدیگر حمایت میکنند و به کمک هم فرآیندهای یادگیری اجتماعی را ارتقا میدهند. ساختار این گروه بهگونهای است که افراد بتوانند از تجربههای همدیگر یاد بگیرند و یک ارتباط سازنده با یکدیگر بسازند. گروه درمانی به شکلهای زیر میتواند به درمان اختلال اضطراب اجتماعی کمک کند:
- ایجاد یک فضای اجتماعی حمایتکننده
- یادگیری از تجربیات دیگران
- آموزش مهارتهای مدیریت اضطراب
- تقویت اعتماد به نفس
- تقویت مهارتهای ارتباطی
- حفظ تعهد به درمان
درمان اختلال اضطراب اجتماعی با نوروفیدبک
در تکنیک نوروفیدبک یا بازخورد عصبی (Neurofeedback) پزشکان سعی میکنند به مغز آموزش دهند تا عملکرد بهتری و مناسبتری داشته باشد. در طی آن امواج مغزی بیمار با استفاده از تجهیزات پزشکی خاص ارزیابی میشود و سپس با توجه به نیاز بیمار به مغز آموزش داده میشود تا عملکرد بهتری از خود نشان دهد. این فرایند غیرتهاجمی است و با هدف بهبود عملکرد مغزی، کنترل درد، مدیریت استرس و اضطراب، بهبود خواب و بهبود عملکرد شناختی انجام میشود. سوالات خود را در این زمینه میتوانید از طریق مشاوره آنلاین پزشکی از روانپزشکان درمانکده بپرسید.
درمان اختلال اضطراب اجتماعی چقدر طول میکشد؟
مدت زمان درمان اختلال اضطراب اجتماعی به فاکتورهایی مانند شدت اختلال، روش درمان، تعهد بیمار و حمایت خانواده بستگی دارد. این مدت زمان میتواند بین چند ماه تا چند سال باشد.
سحر امیری
تاریخ : 16 - مارس - 2024خیلی از دوستای خودم اضطراب اجتماعی دارن و این تکنیک ها واقعا کمکشون کرده، ممنون از مقاله خوبتون
اقتصاد ژورنال
تاریخ : 16 - مارس - 2024ممنون از نظر خوبتون سحر جان، خوشحالیم که این مقاله براتون مفید بوده 🙂