با وجود پذیرش آتش‌بس از سوی رهبران ارشد حماس اما بخش نخست عملیات ارتش اسرائیل در شرق رفح آغاز شد. در روزهای اخیر مقامات اسرائیلی سعی داشتند تا پیش از حمله به جنوب غزه بتوانند با رسیدن به نقطه آتش‌بس موقت تمام اسرای اسرائیلی را آزاد کنند اما مخالف مقاومت فلسطین با این نقشه سبب شکست طرح نتانیاهو شد. حال سوال کلیدی آن است که آیا اسرائیل به رفح حمله خواهد کرد یا آنکه چراغ سبز حماس به آتش‌بس و فشار افکار عمومی بار دیگر نظر نتانیاهو را تغییر خواهد داد؟
اقتصادآنلاین – محمد بیات: شمارش معکوس برای آغاز عملیات نظامی اسرائیل به رفح به صدا درآمده است. دولتمردان اسرائیلی پس از افزایش آستانه سطح تنش با ایران، مقابله با فشارهای بین‌المللی- داخلی و عدم آزادی اسرا در ازای آتش‌بس موقت (بدون قبول شرط پایان جنگ)، حال بیش از گذشته آماده آغاز عملیات گسترد نظامی در جنوب نوار غزه هستند. بنیامین نتانیاهو با سوء استفاده از سالگرد واقعه هولوکاست، بر «اراده» این رژیم برخلاف خواست سایر کشورهای جهان برای آغاز عملیات در رفح تاکید کرد. همزمان شلومی کرعی وزیر ارتباطات اسرائیل پس از چراغ سبز کابینه رسما از توقف فعالیت شبکه الجزیره در فلسطین اشغالی و بسته شدن دفاتر آن خبر داد. تحلیلگران اتخاذ این تصمیم را نشان دهنده برنامه ارتش اسرائیل برای حمله به رفح می‌دانند. در بعد میدانی ارتش اسرائیل با انتشار بیانیه رسمی از مردم شرق رفح درخواست کرده است که این منطقه را ترک و به مناطق امن مشخص شده از سوی طرف اسرائیلی حرکت کنند. پیش از این صهیونیست‌ها با ایجاد منطقه اسکان موقت در جنوب خان یونس از برنامه خود برای آغاز حمله به رفح با در نظر گرفتن ملاحظات غربی‌ها اطلاع داده بودند. به فاصله اندکی تانک‌ها و زره‌پوش‌های اسرائیلی در کرم ابو سالم مستقر شده و آماده پیش‌روی به سمت رفح هستند. در میدان مذاکرات سیاسی اما اسماعیل هنیه رئیس دفتر سیاسی حماس در گفتگو تلفنی با امیر قطر، ئیس جمهور ترکیه و وزیر امور خارجه ایران از موافقت این جنبش با طرح پیشنهادی مصر- قطر خبر داد.
اطلاعیه ارتش اسرائیل برای تخلیه شرق رفح از غیرنظامیان
اواخر هفته گذشته روزنامه‌های فلسطینی اقدام به انتشار پیش‌نویس توافق (احتمالی) میان اسرائیل و جنبش حماس کردند. در این طرح آتش‌بس قرار بود تا در مدت ۱۲۴روز تمام اسرای اسرائیلی در ازای آزادی تعداد زیادی از شهروندان فلسطینی؛ به ویژه ۶۰ الی ۱۰۰ زندانی محکوم به حبس ابد، از زندان‌های اسرائیل آزاد شوند. در این ابتکار بازگشت آوارگان به شمال غزه، تبادل اجساد، خروج ارتش اسرائیل و در نهایت پایان جنگ مورد توجه قرار گرفته بود. با وجود افزایش امیدواری‌ها در خصوص مذاکرات آتش‌بس اما نتانیاهو بار دیگر در برابر دوربین‌ها حاضر شد و توقف جنگ در شرایط کنونی را پیروزی حماس و ایران توصیف کرد! «بی بی» در حالی بر ادامه جنگ تاکید دارد که برخی منابع عبری از قرار گرفتن گالانت در کنار گانتز برای پذیرش ایده مصر خبر می‌دهند. مقامات اسرائیلی با مشاهده فشارهای دیپلماتیک آمریکا- تروئیکای اروپایی، افکار عمومی داخلی و حتی دیوان بین‌المللی دادگستری خواستار توقف جنگ و مدیریت تنش‌ها در مذاکرات سیاسی و جنگ روایت‌ها هستند. در سوی مقابل اما به نظر می‌رسد نتانیاهو و متحدان راستگرای وی قعلا برنامه‌ای برای پایان جنگ نداشته و به دنبال مذاکره با حماس از موضع «بالاتر» و «پیروز» می‌باشند. صدور حکم تعطیلی دفاتر الجزیره در فلسطین اشغالی و در عین حال ضرب الاجل واشنگتن به دوحه برای اخراج رهبران حماس از قطر، سیگنال‌هایی منفی از سوی تل‌آویو مبنی بر عدم پذیرش شرط «پایان جنگ» است.
نتانیاهو و مشکله‌ی آزادی اسرا در غزه
همزمان با مذاکرات هیات‌های اسرائیلی و فلسطینی در مصر و قطر برای رسیدن به نقطه توافق، روزنامه نیویورک تایمز با انتشار گزارشی اختصاصی از طرح اسرائیل برای آینده اداره غزه پرده برداشت. در این ایده تل‌آویو با شریک قرار دادن کشورهای عربی به عنوان اعضای فعال در روند اصلاح نظام آموزشی، بازسازی و اداره غزه به دنبال رسیدن به نقطه «تطبیع» با پادشاهی سعودی و در عین حال با موکول کردن رفراندوم تشکیل حکومت مشترک در غزه و کرانه باختری به یک دهه آینده است! این طرح با آنکه از سوی کشورهای عربی مورد استقبال قرار نگرفته اما در مفاد آن نشانه‌های از عقب‌نشینی طرف اسرائیلی برای پذیرش حاکمیت فلسطینی دیده می‌شود. پس از انتشار عمومی این طرح، رسانه‌های آمریکایی- اسرائیلی از رد طرح مشترک تشکیلات خودگردان و پنج کشور عربی برای اداره غزه توسط دولت بایدن خبر دادند. دستگاه سیاست خارجی آمریکا با ارسال پاسخی مفصل به کشورهای عربی عدم توجه به موضوع «حماس زدایی از غزه»، «اصلاح ساختار و نیروهای تشکیلات خودگردان» و «عدم توجه به اصلاح ساختار آموزشی» را دلایل اصلی عدم پذیرش این طرح اعلام کرد. عدم تفاهم میان بازیگران فعال در صحنه فلسطین، نوید دهنده مذکراتی پیچیده و دشوار پس از پایان حمله (احتمالی) اسرائیل به رفح خواهد بود.
بن‌بست در جریان مذاکرات آتش‌بس، تبادل اسرا و اداره غزه
برخی تحلیلگران و کارشناسان مسائل فلسطین اشغالی ضمن تایید اثرگذاری راهبرد وحدت میدان‌ها بر روند جنگ غزه؛ اما نسبت به سیاست‌ها و اقدامات دستگاه دیپلماسی در قالب بحران غزه انتقاداتی جدی دارند. به عنوان مثال با آنکه ایران یکی از سه حامی بزرگ سیاسی- اقتصادی و تنها شریک نظامی گروه‌های مقاومت فلسطینی در نوار غزه و کرانه باختری است اما رد پای تهران در جریان مذاکرات قاهره- دوحه یا محکومیت اسرائیل در مجامع بین‌المللی- منطقه‌ای به سختی دیده می‌شود. عدم توجه کافی به روندهای دیپلماتیک این فرصت را برای صهیونیست‌ها ایجاد می‌کند تا پس از عملیات وعده صادق، اقدام به ایجاد کمپین سیاسی- تبلیغاتی علیه ایران کرده و سعی کنند تا به جای جنگ غزه، آدرس غلط به سیاست مداران و افکار عمومی جهان ارسال کنند. نسل‌کشی جاری در غزه فرصت کم‌نظیری در برابر دستگاه سیاست خارجی نظام قرار داده تا با دنبال کردن دیپلماسی پویا با بازیگران مختلف ضربات جدی در حوزه‌های عادی سازی روابط اسرائیل با کشورهای محافظه‌کار سنی، حضور اسرائیل در المپیک تابستانی پاریس و … به طرف مقابل وارد کرده و از سوی دیگر تل‌آویو را مجبور به پذیرش شرط بقای حماس و خروج فوری از غزه کند. فراتر از «متن» جنگ غزه، وزارت امور خارجه ایران می‌تواند با استفاده از دستآوردهای میدانی و تکیه بر قدرت بازدارندگی کشور خواستار افزایش نقش ایران در پروژه‌های بین‌المللی مانند کریدور آیمک یا «جاده توسعه» شود. تحقق هر یک از موارد فوق نیازمند بازبینی مجدد دستگاه سیاست خارجی در حوزه مبارزه دیپلماتیک با رژیم صهیونیستی است.
- نویسنده: اقتصاد آنلاین
