قارچ صدفی خوراکی چیست؟
از نظر تاکسونومی قارچ صدفی از خانواده Pleurotaceae با نام علمی Pleurotus ostreatus و نام لاتین Oyster Mushroom است. این واریته دارای یک بافت نسبتا گوشتی و لذیذی بوده و عمدتا در طبخ غذاهای ایرانی مورد استفاده قرار میگیرد. قارچ صدفی، یک منبع غنی از انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی مفید برای بدن است. این واریته خوراکی انواع حاوی ویتامین‌های گروه B، ویتامین D، ویتامین C، ویتامین K و ویتامین E است که به سلامتی بدن ما کمک می‌کنند. همچنین، قارچ صدفی حاوی مواد معدنی مانند آهن، منیزیم، پتاسیم، فسفر و کلسیم است که برای حفظ سلامت استخوان‌ها و مغز مفید است. قارچ صدفی در انواع رنگ های قارچ صدفی سفید، قارچ صدفی طلایی، قارچ صدفی صورتی و قارچ صدفی طوسی قابلیت رشد و تولید را دارد.
مزایای استفاده از قارچ صدفی برای بدن:
- دارای مقادیر زیادی پروتئین
- حاوی انواع اسیدهای آمینه مورد نیاز بدن جهت افزایش سوخت و ساز بدن و افزایش انرژی
- دارای خواص ضد التهابی
- دارای خواش آنتی اکسیدانی
- کمک به محافظت از سلامتی سلول ها
- کمک به افزایش عملکرد سیستم ایمنی بدن
شرایط مورد نیاز برای کشت قارچ صدفی
قارچ صدفی ساده ترین واریته قارچ خوراکی است که به راحتی می توان آن را کشت کرد. رشد آن ها بسیار سریع بوده و نسبت به شرایط محیطی مقاومت و آستانه تحمل بالاتری دارند. این گونه قارچ در روش های مختلفی نیز قابلیت کشت و پرورش را دارد. جهت کشت قارچ صدفی می توان از کیت یا بسترهای آماده رشد استفاده کرد و یا اینکه بذر قارچ را از فروشگاه مه باران تهیه کرده و با بستر مناسب و غنی تلقیح کرده تا رشد یابند.
کشت قارچ صدفی
مدت زمان کلی کشت قارچ صدفی ۱۵ تا ۳۰ روز بطول انجامیده و به طور خلاصه به صورت زیر قابل انجام است. عموما بستر مورد استفاده برای کشت قارچ صدفی کاه و کلش گندم است. در پروسه تولید ۷ مرحله اصلی داشته بطوریکه مراحل ۱ تا ۴ جزو دوره انکوباسیون بوده و مراحل بعدی جزو مراحل زایشی می باشد:
- خیساندن کاه و کلش (حتی المقدور کلش گندم) خرد شده در آب به مدت چند روز، جوشانیدن آن و سپس تخلیه کامل آب.
- مخلوط کردن کاه زهکشی شده با مقادیر مشخصی از بذر قارچ صدفی یا اسپاون و قرار دادن آن ها در داخل پلاستیک های خیاری ۶۰ در ۴۰ سانتی متری. در این مرحله کاه را در حدود ۱۴ تا ۱۶ سانتی متر از نایلون را پر کرده، فشرده کرده و سپس مقداری بذر قارچ صدفی را جاسازی کرده؛ سپس این مرحله تا جایی ادامه می یابد که ارتفاع به ۶۰ سانتی متر برسد. به طور معمول برای یک عدد کیسه ۶۰ در ۴۰ سانتی متری حدودا ۳۰۰ گرم بذر قارچ صدفی مورد نیاز است.
- ایجاد سوراخ هایی بر روی کیسه جهت خروج آب مازاد و همچنین تبادل هوایی مناسب (به منظور جلوگیری از رشد عوامل میکروبی فرصت طلب و ایجاد فساد در آن)
- قرار دادن پلاستیک های خیاری حاوی بستر و بذر در یک فضایی با دمای ۲۱-۲۳ درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی حدودا ۷۵ درصدی. در این مرحله باید منتظر رشد و توسعه میسیلیوم های قارچی در چند روز آینده بود.
- به محض اینکه سوبسترا با میسیلیوم های سفید رنگ پوشانیده شده، کیسه ها را به یک محیطی دور از نور خورشید منتقل و در محیطی با نور غیرمستقیم قرار داده می شود. دمای مورد نظر در این مرحله بین ۱۵ تا ۲۵ درجه سانتی گراد نگهداری می شود.
- رطوبت در این مراحل جزو اصلی ترین مولفه های رشد و توسعه محسوب می شود. رطوبت باید بین ۸۵ تا ۹۵ درصد باشد لذا می توان به صورت روزانه طی چندین مرحله با اسپری رطوبت را تامین کرد و اگر حجم کار بالا باشد می بایست از دستگاه رطوبت ساز مه باران برای تامین رطوبت آن استفاده کرد. دستگاه رطوبت ساز دستگاهی است که به راحتی و در کمترین زمان ممکن رطوبت محیط را به حد اشباع می رساند.
- در مرحله آخر نیز باید برش هایی را بر روی سطح نایلون های خیاری جهت ورود هوای مناسب به درون کیسه و رسیدن رطوبت کافی به ریسه های قارچ ایجاد کرده و به قارچ های رو به رشد اجازه داد تا به سمت بیرون رشد نمایند. بین ۷ تا ۱۰ روز نیز طول می کشد تا رشد کامل انجام پذیرد.
منظور از بذر قارچ صدفی چیست؟
جهت کشت و پرورش قارچ می بایست از بذر قارچ استفاده کرد. برای تکثیر قارچ، باید هیف قارچ یا میسلیوم را بر روی سوبسترا یا یک بستر مناسب برای تلقیح مانند بذر گندم استریل آغشته و استفاده کرد. پروسه تولید بذر قارچ در آزمایشگاه های تخصصی انجام یافته و به محصول نهایی، اسپاون قارچ یا بذر قارچ صدفی گفته می شود. با کمک بذر قارچ می توان به راحتی حجم وسیعی از قارچ صدفی را تولید کرد.
منظور از دستگاه رطوبت ساز یا مه پاش چیست؟
دستگاه رطوبت ساز، وسیله ای است تخصصی که برای تامین رطوبت بسیار بالا و در اشباع رطوبت در محیط های بکار برده می شود. از این دستگاه که با نام هایی چون مه پاش و مه ساز و بخارساز نیز شناخته می شود در سالن های کشت قارچ برای فراهم کردن پایدار رطوبت استفاده می شود. دستگاه رطوبت ساز در انواع مدل های مختلف تولید و به بازار عرضه می شوند. جهت مشاهده فیلم کارکرد، تنوع دستگاه های مه پاش می توان به وبسایت تخصصی مه باران مراجعه کرد.
پاسخ به سوالات متداول
- برای بسیار از مردم جای سوال است که آیا قارچ صدفی بهتره یا دکمه ای؟ در پاسخ به این سوال، باید دقت شود که هر کدام از قارچ ها به لحاظ منابع غذایی و ارزش غذایی جایگاه خودشان را دارند و برتری دادن یک واریته نسبت به واریته ای دیگر صرفا یک سلیقه شخصی به شمار می آید. به طور کلی در بازار ایران بدیهی است که قارچ دکمه ای بیشتر جاافتاده تر است و خواهان بیشتری دارد اما این دلیل بر آن نیست که قارچ صدفی قارچ خوبی نیست! قارچ صدفی به لحاظ طعم و مزه، خوشمزه تر از قارچ دکمه ای بوده و به لحاظ مورفولوژیکی بافت گوشتی تری دارد. در بین قارچ های صدفی نیز، قارچ صدفی سفید نسبت به رنگ های دیگر بازار فروش بهتری دارد.
- در خصوص سوال دیگر که برای مردم جای تامل دارد، این است که بذر قارچ صدفی از کجا بخریم؟ برای تهیه بذر قارچ صدفی باید دقت داشت که بذر قارچ خوب بذری است که عاری از هرگونه آلودگی میکروبی بوده و رنگ طبیعی خود را حفظ کرده باشد. بذر می بایست به صورت تازه باشد. عمر مفید بذر قارچ صدفی معمولا در دمای ۴ درجه سانتیگراد یخچال به مدت ۳۰ روز می باشد. جهت تهیه و خرید بذر قارچ صدفی خوراکی اعم از قارچ صدفی رنگی و سفید می توان از فروشگاه تخصصی مه باران اقدام کرد.
قیمت قارچ صدفی
اما قارچ صدفی کیلویی چنده؟ قارچ صدفی قیمت نسبتا برابری با قارچ دکمه ای دارد. هر چند قیمت نهایی محصول نسبت به شهرهای مختلف، تفاوت دارد. معمولا قارچ صدفی در ارومیه، اصفهان، کرج، تهران، مشهد و… تقاضای بیشتر برای خرید دارند. قیمت بذر قارچ صدفی نیز همانند قیمت بذر قارچ دکمه ای است.
فرهاد امیری
تاریخ : 25 - مارس - 2024قارچ صدفی خیلی مزه و حس بهتری نسبت به قارچ های معمولی داره، ممنون از اطلاعات مفیدتون
اقتصاد ژورنال
تاریخ : 25 - مارس - 2024ممنون از نظر خوبتون فرهاد جان، خوشحالیم که این مقاله براتون مفید بوده 🙂