دلار نیمایی در حالی بر ریل افزایش قیمت قرار گرفته است که به گفته کارشناسان، تبعات تداوم چنین سیاستی منجر به رشد نرخ ارز در بازار آزاد و فشار اقتصادی بیشتر بر مردم می شود.
بازار؛ گروه بانک و بیمه: با روی کار آمدن دولت چهاردهم و چینش مدیران تراز اول اقتصادی، خیلی ها فکر می کردند، عبدالناصر همتی که سابقه رئیس کلی بانک مرکزی را در کارنامه مدیریت خود داشت دوباره به چنین منصبی برسد، اما پزشکیان او را به عنوان وزیر اقتصاد در دولت خود انتخاب کرد. وی که از همان ابتدا مخالف سرکوب نرخ ارز نیمایی بود و تاکید کرد؛ قیمت این نوع ارز باید اصلاح و به تدریج به نرخ بازار آزاد نزدیک شود تا زمینه تک نرخی شدن ارز در کشور فراهم شود. در مقابل اما محمد رضا فرزین که سکانداری بانک مرکزی را در دست داشت و در دولت چهاردهم نیز در سمت خود باقی ماند، طی دوران مدیریت خود بازار ارز را طوری مدیریت کرده بود که نرخ ارز نیمایی با ارز آزاد فاصله عمیقی داشته باشد، ولی بالاخره وی نیز متقاعد شد دلار نیمایی که طی سه ماه گذشته در کانال ۴۴ هزار تومان قرار داشت، تغییر کند و به تدریج بر مدار رشد قرار گیرد.
به طوری که هم اکنون بهای دلار نیمایی در مرکز مبادله ارز و طلای ایران به حدود ۵۲ تومان رسیده است. سیاستی که البته مخالفان و موافقانی دارد. موافقان افزایش نرخ دلار نیمایی و نزدیک شدن آن به نرخ بازار آزاد، معتقدند؛ با چنین شیوه ای رانت از بازار ارز جمع می شود و ارزهای با نرخ های متفاوت به تدریج یک نرخ می شوند، ولی اغلب کارشناسان بر این باورند؛ هر چند تک نرخی شدن ارز رویکردی درست به نظر می رسد اما باید شرایط آن در کشور وجود داشته باشد تا تورم تشدید نشود و نرخ ارز در بازار آزاد سیر صعودی به خود نگیرد.
کارشناسان می گویند؛ افزایش دلار نیمایی باعث شده است تا موتور رشد قیمت ارز در بازار آزاد روشن و تبعات آن منجر به رشد قیمت همه کالاها و خدمات در بازار همچنین گله مندی جامعه از عواقب منفی تاثیر چنین سیاستی بر سفره مردم شود
رکورد زنی روزانه قیمت دلار نیمایی
اگر چه اکنون نرخ دلار نیمایی سیر صعودی را می پیماید و هر روز رکورد جدید قیمتی را به ثبت می رساند، اما با اجرای چنین سیاستی قرار بر این بود که با افزایش نرخ ارز نیمایی، قیمت دلار آزاد افزایش نیابد و همانطور که دکتر همتی وزیر اقتصاد وعده داده بود با بالا رفتن قیمت دلار نیمایی، دلار آزاد کاهشی می شود، ولی متاسفانه تا کنون این گونه نشده است، به طوری که الان هر اسکناس دلار آمریکا در بازار آزاد به بیش از ۷۰ هزار تومان رسیده است. موضوعی که اغلب کارشناسان می گویند؛ افزایش دلار نیمایی باعث شده است تا موتور رشد قیمت ارز در بازار آزاد روشن و تبعات آن منجر به رشد قیمت همه کالاها و خدمات در بازار همچنین گله مندی جامعه از عواقب منفی تاثیر چنین سیاستی بر سفره مردم شود.
افزایش نرخ ارز آزادی که به دنبال رشد قیمت ارز نیمایی فشار اقتصادی را بر مردم مضاعف تر کرده است و از طرفی سیاست های مد نظر بانک مرکزی را در کاهش نرخ تورم خنثی و حتی به جای کاهش بر مدار رشد قرار داده است. از طرفی نیز این مسئله باعث شده است تا نرخ کالاهای وارداتی افزایش یابند و قیمت ها در بازار داخلی سیر صعودی را بپیمایند.
هر چه قیمت ارز نیمایی افزایش می یابد در مقابل نرخ ارز در بازار آزاد نیز افزایشی می شود. به طوری که دیروز در مرکز مبادله ارز و طلای ایران، هر اسکناس دلار آمریکا با افزایش نسبت به روز کاری قبل، به‌نرخ ۵۲ هزار و ۹۲۴ تومان رسید و دلار آزاد نیز به بیش از ۷۰ هزار رقم خورد
نرخ دلار نیمایی و آزاد دو قطب مخالف آهن ربا
افزایش قیمتی که گویا ادامه دار شده است تا حرف وزیر اقتصاد نسبت به رسیدن دلار نیمایی به نرخ آزاد عملیاتی شود. غافل از اینکه هر چه قیمت ارز نیمایی افزایش می یابد در مقابل نرخ ارز در بازار آزاد نیز افزایشی می شود. به طوری که دیروز در مرکز مبادله ارز و طلای ایران، هر اسکناس دلار آمریکا با افزایش نسبت به روز کاری قبل، به‌نرخ ۵۲ هزار و ۹۲۴ تومان و حواله دلار نیز به‌نرخ ۵۱ هزار و ۴۸۳ تومان معامله شد.
این در حالی است که قیمت هر اسکناس یورو در مرکز مبادله ایران نیز روز گذشته با افزایش نسبت به روز کاری قبل به ۵۵ هزار و ۱۵۷ تومان و نرخ حواله یورو نیز با افزایش نسبت به دیروز به ۵۳ هزار و ۶۵۴ تومان رسید. از سوی دیگر، اسکناس درهم امارات نیز با افزایش نسبت به روز کاری گذشته، ۱۴ هزار و ۴۱۱ تومان ارزش‌گذاری شد و نرخ حواله درهم نیز با افزایش نسبت به روز قبل یعنی شنبه ۱۴ هزار و ۱۸ تومان شد. همچنین قیمت یکصد دینار عراق هم در مرکز مبادله با افزایش نسبت به روز قبل ۴۰۳۹۱ ریال اعلام شد و معلوم نیست امروز نرخ این کالا در بازار رسمی به چه رقمی برسد اما آنگونه که مشخص است و نقشه راه دلار نیمایی برای افزایش قیمت ترسیم شده نرخ ها افزایشی خواهد بود.
واضح است که سیاست افزایش نرخ ارز نیمایی برای رسیدن به نرخ دلار آزاد به این آسانی ها نیست، چرا که در چنین شرایطی هر چه نرخ ارز نیمایی رشد کند، بیشتر از آن قیمت ارز در بازار آزاد بالا می رود، اگر دولت به دنبال تک نرخی شدن ارز است چرا باید قیمت دلار آزاد به بیش از ۷۰ هزار تومان برسد
رشد تورم و افزایش بهای کالا و خدمات در پی سیاست های نادرست اصلاح قیمت ها
جمشید عدالتیان، اقتصاددان در گفت و گو با خبرگزاری «بازار» گفت: واضح است که سیاست افزایش نرخ ارز نیمایی برای رسیدن به نرخ دلار آزاد به این آسانی ها نیست، چرا که در چنین شرایطی هر چه نرخ ارز نیمایی رشد کند، بیشتر از آن قیمت ارز در بازار آزاد بالا می رود. با این وجود افزایش نرخ ارز نیمایی باعث می شود که هزینه تامین کالاهای صادراتی نیز افزایش یابد و دود چنین سیاستی به چشم مردم برود. البته زمانی که قیمت ارز در یک کشور چند نرخی است و مدیریت در ساماندهی بازار نیز ضعیف است نباید انتظار داشت تورم بالا نرود.
وی با بیان اینکه وجود نرخ های موازی ارز همیشه درد و سر ساز است، گفت: از زمان روی کار آمدن دکتر پزشکیان به عنوان رئیس جمهور وعده های وی در کاهش نرخ تورم و رفاه نسبی همچنین توجه به تولید و رونق اقتصادی کم شده است نمونه آن رشد نرخ ارز و خروج آن از ریل ثبات همچنین افزایش قیمت خودرو برق صنایع است که هم مردم و هم تولیدکنندگان را با مشکل جدی مواجه کرده است. حال این سئوال در اذهان متبادر می شود که اگر دولت به دنبال تک نرخی شدن ارز است چرا باید قیمت دلار آزاد به بیش از ۷۰ هزار تومان در بازار آزاد برسد و نرخ دلار نیمایی نیز هر روز اضافه شود.
سیاست افزایش نرخ دلار نیمایی برای نزدیک شدن قیمت ها به بازار آزاد ارز، سیگنال گرانی را به بازار آزاد می دهد، از طرفی باید پذیرفت اقتصاد علمی است که تنیدگی خاصی با همه موئلفه ها و بخش های مختلف دارد و اگر حساب نشده دست به اقدامی زده شود باعث خواهد شد آشفتگی در اقتصاد رخ دهد
سیگنال گرانی به بازار آزاد ارز
این کارشناس اقتصادی در ادامه افزود: اگر دولت قصد تک نرخی کردن ارز و اصلاح قیمت ها را دارد باید به صراحت برای مردم توضیح دهد که تبعات چنین سیاستی چیست نه اینکه یک شبه قیمت ها افزایش یابد و با سیاست افزایش نرخ ارز نیمایی برای رساندن قیمت آن به بازار آزاد بکوشد، در حالی که همین سیاست سیگنال گرانی را به بازار آزاد می دهد و باعث می شود همه کالاها و خدمات نیز در کشور گران شوند. از طرفی باید پذیرفت اقتصاد علمی است که تنیدگی خاصی با همه موئلفه ها و بخش های مختلف اقتصادی دارد و اگر حساب کتاب نشده دست به اقدامی زده شود، باعث خواهد شد آشفتگی در اقتصاد رخ دهد.
بنا به این گزارش، بانک مرکزی با سیاست جدید خود تلاش می کند نرخ ارز در بازار توافقی بر اساس مکانیزم عرضه و تقاضا شکل گیرد تا نرخ ها در یک کانال واحد حرکت کنند اما آنگونه که مشخص است این بازار اکنون به محلی برای تاخت و ساز قیمت ها تبدیل شده است و معلوم نیست با چنین دست فرمانی نرخ ارز آزاد طی روزها یا هفته های آینده چه میزان رقم خورد.
- نویسنده: تحلیل بازار
