انحصار وراثت فرآیندی قانونی است که در آن، هویت و سهم هر یک از وراث متوفی به طور دقیق مشخص می‌شود.
به گزارش بازار، در این مطلب شما با موضوع انحصار وراثت آشنا خواهید شد و ما قصد داریم در رابطه با موارد مرتبطی چون تقسیم ارث بدون انحصار وراثت، انواع گواهی انحصار وراثت و تفاوت های آنها، مراحل انحصار وراثت، مدت زمان انحصار وراثت، مدارک لازم برای انحصار وراثت و دریافت گواهی انحصار وراثت سخن بگوییم و در این باره به شما عزیزان اطلاعات مفیدی ارائه نماییم و اینک به شما پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای مطالب این صفحه با ما همراه باشید.
انحصار وراثت یعنی چه؟
انحصار وراثت فرآیندی قانونی است که در آن، هویت و سهم هر یک از وراث متوفی به طور دقیق مشخص می‌شود. این فرآیند به منظور جلوگیری از اختلافات احتمالی میان وراث و همچنین برای انجام امور مربوط به ماترک متوفی، مانند انتقال اموال و پرداخت دیون، ضروری است.
در واقع، انحصار وراثت به منزله گواهی رسمی است که نشان می‌دهد چه کسانی به عنوان وارث قانونی متوفی شناخته شده‌اند و هر یک از آنها چه سهمی از اموال متوفی را دارا می‌باشند. برای انجام تشریفات انحصار وراثت، وراث باید به دادگاه صالح مراجعه کرده و درخواست صدور گواهی انحصار وراثت نمایند.
دادگاه پس از بررسی مدارک و مستندات ارائه شده توسط وراث و انجام تحقیقات لازم، نسبت به صدور گواهی انحصار وراثت اقدام می‌نماید. این گواهی به عنوان سند رسمی، مبنای انجام کلیه معاملات و اقدامات حقوقی مرتبط با ماترک متوفی قرار می‌گیرد.
آیا امکان تقسیم ارث بدون انحصار وراثت وجود دارد؟
تقسیم ارث یکی از موضوعات مهم حقوقی است که پس از فوت فرد، به ویژه در مواردی که اموال قابل توجهی به جا مانده باشد، مطرح می‌شود. در این راستا، یکی از سوالات پرتکرار این است که آیا امکان تقسیم ارث بدون طی تشریفات قانونی و اخذ گواهی انحصار وراثت وجود دارد؟ پاسخ به این سوال منفی است.
گواهی انحصار وراثت سندی رسمی است که توسط مرجع قضایی صادر می‌شود و به موجب آن، هویت و سهم هر یک از وراث به طور دقیق مشخص می‌گردد. این گواهی به عنوان سند مالکیت جدید وراث تلقی شده و مبنای انجام کلیه معاملات و نقل و انتقالات اموال متوفی قرار می‌گیرد. بنابراین، بدون اخذ این گواهی، هرگونه تقسیم اموال بین وراث از نظر قانونی فاقد اعتبار بوده و می‌تواند منجر به بروز اختلافات و مشکلات حقوقی متعدد در آینده شود.
با این حال، در برخی موارد خاص، امکان تقسیم اموال بدون اخذ گواهی انحصار وراثت وجود دارد. مثلاً اگر متوفی اموالی داشته باشد که فاقد سند رسمی بوده و ارزش ناچیزی داشته باشند، وراث می‌توانند با توافق یکدیگر نسبت به تقسیم آنها اقدام نمایند. برای اطلاعات بیشتر در این رابطه و آگهی از جزئیات دقیق قوانین مربوطه پیشنهاد می‌کنیم با یک وکیل پایه یک دادگستری مشورت نمایید تا در مسیر تقسیم اموال و اخذ گواهی انحصار وراثت به مشکل برخورد نکنید.
اما باید توجه داشت که این توافق باید به صورت کتبی و با امضای کلیه وراث تنظیم شود تا از بروز اختلافات بعدی جلوگیری شود. همچنین، در مواردی که اموال متوفی به قدری کم‌ارزش باشد که انجام تشریفات قانونی برای آن مقرون به صرفه نباشد، دادگاه ممکن است با درخواست وراث، از انجام تشریفات انحصار وراثت صرف‌نظر نماید. با این وجود، توصیه می‌شود که حتی در این موارد نیز برای جلوگیری از بروز مشکلات احتمالی، وراث نسبت به تنظیم توافق‌نامه‌ای رسمی اقدام نمایند.
انواع گواهی انحصار وراثت
به صورت کلی گواهی انحصار وراثت به دو دسته محدود و نامحدود تقسیم می‌گردد که در ادامه در رابطه با هر دوی این گواهی‌ها اطلاعاتی به شما عزیزان ارائه دادیم:
- گواهی انحصار وراثت محدود: گواهی انحصار وراثت محدود برای اموالی با ارزش کمتر از پنجاه میلیون تومان صادر می‌شود و مراحل اخذ آن نسبتاً سریع‌تر است. این نوع گواهی برای انجام امور ساده‌ای مانند انتقال خودرو یا دریافت مطالبات کوچک متوفی کفایت می‌کند.
- گواهی انحصار وراثت نامحدود: گواهی انحصار وراثت نامحدود برای اموالی با ارزش بیشتر از پنجاه میلیون تومان صادر می‌شود و مراحل اخذ آن پیچیده‌تر و زمان‌برتر است. این گواهی برای انجام کلیه امور مربوط به ماترک متوفی، از جمله انتقال املاک، سهام و سایر دارایی‌ها، ضروری می‌باشد.
تفاوت بین گواهی انحصار وراثت محدود و نامحدود در چیست؟
تفاوت اصلی بین این دو نوع گواهی در دامنه شمول آنها است. گواهی محدود تنها برای اموال منقول و برخی از اموال غیرمنقول با ارزش کم صادر می‌شود، در حالی که گواهی نامحدود برای تمامی اموال متوفی، اعم از منقول و غیرمنقول، صادر می‌گردد. همچنین، مراحل اخذ گواهی نامحدود شامل انتشار آگهی در روزنامه کثیرالانتشار و طی مراحل قانونی بیشتری است. بنابراین، انتخاب نوع گواهی انحصار وراثت به ارزش ماترک متوفی و پیچیدگی امور مربوط به آن بستگی دارد.
مراحل گرافتن گواهی انحصار وراثت
اخذ گواهی انحصار وراثت، فرآیندی قانونی است که به منظور تعیین هویت و سهم هر یک از وراث متوفی انجام می‌شود. پس از ثبت فوت فرد در اداره ثبت احوال و صدور گواهی فوت، وراث یا سایر ذینفعان (مانند طلبکاران متوفی) می‌توانند با مراجعه به شورای حل اختلاف آخرین اقامتگاه متوفی و ارائه مدارک لازم، درخواست صدور گواهی انحصار وراثت نمایند.
این درخواست معمولاً شامل ارائه اسناد هویتی وراث، گواهی فوت، سند ازدواج (در صورت وجود) و سایر مدارک مرتبط با ماترک متوفی است. پس از ثبت درخواست، شورای حل اختلاف با بررسی مدارک ارائه شده، برای انتشار آگهی در روزنامه کثیرالانتشار اقدامات لازم را انجام می‌دهد. این آگهی به منظور اطلاع‌رسانی به سایر افراد احتمالی که ممکن است ادعای ورثه بودن داشته باشند، منتشر می‌شود.
پس از گذشت مدت زمان مشخص شده در قانون و در صورت عدم اعتراض اشخاص ثالث، شورای حل اختلاف نسبت به صدور گواهی انحصار وراثت اقدام می‌نماید. شایان ذکر است که با توجه به تغییرات اخیر در قوانین، امکان صدور خودکار گواهی انحصار وراثت بر اساس داده‌های موجود در سامانه‌های ثبت احوال و سایر دستگاه‌ها نیز فراهم شده است. به این ترتیب، در آینده‌ای نزدیک، فرآیند اخذ گواهی انحصار وراثت به صورت الکترونیکی و بدون نیاز به حضور فیزیکی وراث انجام خواهد شد.
انحصار وراثت چقدر طول می‌کشد؟
به صورت کلی برای انحصار وراثت اگر مشکل خاصی در پرونده وجود نداشته باشد و کلیه مراحل یه درستی پیگیری شود ۲ الی ۴ ماه از شما زمان خواهد برد.
هزینه انحصار وراثت چه میزان است؟
هزینه دقیق صدور گواهی انحصار وراثت بسته به عوامل مختلفی از جمله ارزش ماترک، پیچیدگی پرونده و تعرفه‌های دادگستری در هر منطقه ممکن است متفاوت باشد. علاوه بر هزینه دولتی ثبت دادخواست و صدور گواهی، ممکن است هزینه‌های دیگری نیز مانند حق‌الوکاله وکیل، هزینه کارشناسی اموال، هزینه انتشار آگهی در روزنامه و سایر هزینه‌های جانبی به این مبلغ اضافه شود.
لازم به ذکر است که هزینه‌های مذکور به صورت دوره‌ای و بر اساس مصوبات قانونی تغییر می‌یابند. در گذشته، هزینه صدور گواهی انحصار وراثت به صورت ثابت و مشخص تعیین می‌شد، اما با توجه به تغییرات قوانین و مقررات، این هزینه‌ها نیز دستخوش تغییر شده‌اند.
بنابراین، برای اطلاع دقیق از هزینه‌های مربوط به انحصار وراثت در هر پرونده خاص، توصیه می‌شود به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و یا با یک وکیل پایه یک دادگستری مشورت نمایید.
جمع بندی
ما در مطالب این صفحه در رابطه با انحصار وراثت و مراحل آن سخن گفتیم و اطلاعات مفیدی راجع به ماهیت گواهی انحصار وراثت و دریافت این گواهی نیز ارائه دادیم و اینک در انتها امیدواریم مطالب این صفحه برای شما مفید بوده باشد.
- نویسنده: تحلیل بازار
