به همت کنگره علامه ملاعبدالله بهابادی یزدی کتاب “مجموعة مقالات المؤتمر الدولی للعلامة البهابادی الیزدی فی جامعة الکوفة به زبان عربی منتشر شد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، به همت کنگره علامه ملاعبدالله بهابادی یزدی کتاب «المنظومة الفکریة والتأثیر الحضاری للعلامة الملا عبدالله البهابادی الیزدی؛ العقلانیة، والإدارة، والتحول فی التشیع فی العصر الصفوی(مجموعة مقالات المؤتمر الدولی للعلامة البهابادی الیزدی فی جامعة الکوفة) تألیف مجموعة من الباحثین و ترجمة حسین الصافی به زبان عربی منتشر شد.
این کتاب کوششی است برای بازشناسی و احیای یک چهره حلقه‌ای در تاریخ تمدن اسلامی. علامه ملاعبدالله بهابادی یزدی که طی قرون، بیشتر با عنوان «صاحب حاشیه تهذیب» شناخته می‌شد، در این اثر به مثابه یک «الگوی جامع‌نگرِ علم و تمدن» به تصویر کشیده شده است.
ساختار و ترتیب مقالات نمایانگر این نکته‌اند که نویسندگان بر خروج از رویکرد تک‌ساحتی تأکید داشته و پیوند زیست‌جهان علمی علامه با لایه‌های تمدنی، آموزشی و اجتماعی ایران دوره صفوی را با دیدی کاربردی برای جهان معاصر گشوده‌اند.
چندبُعدی‌بودن شخصیت‌شناسی: کتاب با عبور از کلیشه‌های رایج مقالات علمی، شخصیت علامه را نه‌تنها در حوزه منطق و فقه، بلکه در عرصه‌های مدیریت اجتماعی، حکمرانی، نقش‌آفرینی خانوادگی و پیوند با نهاد دولت تبیین نموده است.
نگاه تطبیقی و نوگرایانه: برخی مقالات با رویکرد تطبیقی میان سنت اخباری و نگاه عقل‌گرای حوزه، جایگاه نقادانه و تعادلی علامه را در امتداد سنت حوزه‌های علمیه شیعه آشکار ساخته‌اند.
توجه به شاگردان حلقه‌ای و سهم مغفول: استخراج و معرفی اسناد جدید درباره ارتباط با شاگردان لبنانی و جریان جبل‌عاملی، برای نخستین بار زنجیره انتقال علمی علامه را با گستره‌ای فرامرزی و بین‌المللی روایت می‌کند.
اتکا به اسناد میدانی و منحصربه‌فرد: حضور هیئت پژوهشی در کتابخانه‌های نجف و عراق و گردآوری اسناد منحصر به فرد، نقطه عطف کار و امتیاز این مجموعه نسبت به پژوهش‌های پیشین است.
درهم‌تنیدگی ابعاد معنوی و سیاسی: هرچند تلاش شده است وجه اجتماعی و سیاسی شخصیت علامه تبیین شود، اما عمق‌یابی کافی برای تحلیل روابط قدرت و کنش علما در نسبت با دولت صفوی و الگوسازی آن، هنوز نیازمند کار تحلیلی و نمونه‌های تطبیقی از مکتب نجف و قم در سده اخیر است.
تکرارهای موضوعی و پراکندگی: حضور مقالات با موضوعات مشابه یا بازگشت مجدد به مباحثی چون «حاشیه‌نویسی» یا نقش علامه در منطق، گاهی سبب پراکندگی و تکرار محتوایی می‌شود و یکپارچگی ساختاری را تهدید می‌کند.
نیمه‌تمام ماندن برخی بحث‌های کلیدی: موضوعات بنیادین مانند تأثیر اندیشه علامه بر علوم اجتماعی یا دولت‌سازی شیعی، همچنان جای پژوهش و اسناد مستندتر دارد.
این مجموعه، نخستین پژوهش متمرکز بین‌المللی درباره علامه ملاعبدالله یزدی است که با پشتوانه اسناد نجف و همکاری نهادهای علمی تدوین شده است. این سطح از پژوهش، نمونه‌ای ارزشمند برای بازاندیشی هویت علمی شهرهای کوچک و الهام‌بخشی برای آموزش حوزه‌های معاصر فراهم کرده است.
ضمن آنکه در لایه راهبردی، مسیرهای جدیدی برای طراحی دیپلماسی علمی حوزه‌های علمیه، اصلاح مدیریت و تولیت حرم‌های شیعی با رویکرد عقلانی، تقویت جایگاه چهره‌های حلقه‌ای برای انتقال پایدار دانش، پیشنهاد داده و قابلیت الگو شدن برای سایر برنامه‌های هویت‌پژوهی را داراست.
در چشم‌انداز تحلیلی، «مجموعه مقالات… علامه ملاعبدالله بهابادی» نقطه عطفی در اتصال میراث تمدنی با مسئله بحران هویت در علوم انسانی و اسلامی ایران و جهان تشیع به‌شمار می‌رود.
برای استمرار این رویکرد، محورهای زیر اهمیت ویژه دارد:
ضرورت تحلیل انتقادی نسبت حوزه و دولت با اتکا به داده‌های جدید
مدل‌سازی دقیق‌تر اندیشه علامه در بستر منطق بومی و تبیین جایگاه او در تفکر تمدنی
و رمزگشایی از شبکه علمی شاگردان بین‌المللی در اقصی نقاط جهان اسلام (لبنان، ، عراق، و …)
در مجموع، این اثر، هم مرجع ارزشمند برای پژوهشگران و اهل علم است، هم تلاشی در جهت بازیابی هویت فراموش‌شده شیعه امامیه و نسبت حوزه و دولت، و هم نمونه آزمایشی موفق برای پروژه‌های هویت‌پژوهی و تمدن‌سازی روزگار جدید.
انتهای پیام/
- نویسنده: تسنیم tasnimnews
