هاشم اورعی کارشناس انرژی گفت: در کوتاه مدت نمی توانیم جلوی ناترازی انرژی را گرفت و اگر این کار به بخش خصوصی واگذار شود و با برنامه ریزی افراد مجرب پیش برویم؛ در طول مدت ۳ تا ۵ سال می توان از افزایش این ناترازی در کشور جلوگیری کنیم چرا که این مشکل در حال حاضر در حال افزایش است.
برخی افراد با بهره‌گیری نادرست از امکانات موجود، به فعالیت‌های غیرقانونی در زمینه استخراج ارز دیجیتال روی می‌آورند. این در حالی است که استخراج غیرمجاز رمز ارز، به‌دلیل مصرف بالای انرژی، به یکی از چالش‌های اساسی و البته بهانه ای برای خاموشی های گاه و بیگاه در صنعت برق کشور تبدیل شده است. برای روشن شدن این موضوع خبرنگار گسترش نیز گفتگویی با سید هاشم اورعی؛ استاد تمام دانشکده برق دانشگاه صنعتی شریف داشت. در ادامه همراه ما باشید.
ارگان های دولتی مجوز استخراج رمزارز ندارند
هاشم اورعی؛ کارشناس انرژی در مورد میزان مصرف و نحوه تغییر شیوه استخراج رمز ارز توسط دستگاه ماینر به خبرنگار گسترش نیوز گفت: به طورکلی شیوه استخراج رمزارزها تغییر خاصی نداشته است، اما ماینرها به روز شده و با سرعت بالاتری محاسبات خود را انجام می دهند و رمز ارز بیشتری استخراج و به همین دلیل برق بیشتری را مصرف می کنند. به ۲ صورت از این ماینرها استفاده می کنند. مدل اول کسانی هستند که برای استخراج رمز ارز مجوز دریافت کرده اند. این افراد شامل شرکت ها و سازمان های دولتی نیستند، چرا که اگر ارگان های دولت مانند: مسجد، مدرسه یا مراکز دولتی از توانیر درخواست مجوزاستخراج رمز ارز با استفاده از ماینرها را داشته باشند این مجوز طبق اساسنامه ای که آن ارگان دارد به او داده نمی شود.
اورعی اظهار داشت: درنتیجه در گام اول کسانی که درخواست مجوز استخراج رمز ارز توسط ماینرها را دارند و موفق به دریافت این مجوز می شوند؛ مراکز، سازمان ها و ارگان های خصوصی هستند. سهم این ارگان ها و مراکز از برق مصرفی کشور زیاد نیست. طبق آماری که شرکت توانیر اعلام کرده بود؛ ۱ درصد از کل برق مصرفی کشور توسط استخراج کنندگان رمز ارزی است که موفق به دریافت مجوز شده اند و در حال حاضر کار خود را به صورت قانونی انجام می دهند. گروه بعدی کسانی هستند که برق مصرفی آن ها بیشتر از گروه اول است اما هیچ کس نمی داند که چقدر مصرف برق دارند. این گروه کسانی هستند که بدون مجوز به استفاده از ماینرها مشغول هستند و رمز ارز استخراج می کنند.
وی افزود: برخلاف گروه اول که شرکت های خصوصی و دارای مجوز استخراج رمز ارز بودند، سازمان های دولتی و حتی ارگان های نظامی-امنیتی نیز شاهد هستیم که بدون مجوز در ابعاد و حجم بالایی به استفاده از ماینرها و استخراج رمزارزها مشغول شده اند. افراد و شرکت های خصوصی به صورت غیر مجاز این کار را نمی کنند، یا اگر این کار را انجام دهند تعدادشان به اندازه انگشتان یک دست هم نیست و جرات استفاده از ماینرها را در این حجم و ابعاد ندارند، چرا که این عمل یک جرم کیفری شناخته شده و تبعات سنگین حقوقی را برای این افراد در پی دارد. شرکت ها و نهادهای بزرگ دولتی یا گردن گلفت این کار را به صورت غیر مجاز انجام می دهند. برای مثال در زیر زمین سازمان بورس رمزارز استخراج شد.
مصرف برق ارگان‌های غیرمجاز
این کارشناس انرژی در رابطه با میزان کل برق مصرفی این ماینرها برای هر دو گروه گفت: برخلاف آنچه که گفته می شود؛ ۲۰ درصد برق کشور برای استفاده از ماینرها هدر می رود اما به هیچ وجه این نظریه درست نیست و برق مصرفی برای این عمل چند درصد بیشتر نیست. به ۲ دلیل نمی توان تمام مشکلات کمبود و قطعی برق را به گردن استخراج رمزارزو استفاده کنندگان غیرقانونی ماینرها بیندازیم. دلیل اول همانطور که گفته شد مصرف برق این ماینرها و استخراج رمزارز کمتر از ۲۰ درصد است و دلیل و بهانه خوبی نمی تواند برای کمبود و ناترازی انرژی باشد. دلیل دوم اینکه شرکت توانیر و نیروگاه های برق، می توانند تشخیص دهند که یک مکان نسبت به قبل، مصرف برق بالایی دارد چرا اقدامی برای جلوگیری مصرف برق آن مکان نمی کنند؟
اورعی در مورد اینکه همه تقصیرها را نمی توان به گردن ماینرها انداخت تاکید کرد: مصرف برق و استفاده از ماینرها برای استخراج رمزارز بیشتر برای توجیه کردن و پوشاندن مسئله ناترازی برق از سوی مقامات مسئول برق مطرح می شود و نمی توان گفت یک معضل واقعی است. باتوجه به افزایش قیمت بیت کوین و باقی رمز ارزها در دنیای ارزهای دیجیتال، ارزانی برق و عدم برخورد صحیح و درست با استخراج غیر قانونی رمز ارز مسلما عده ی بیشتری مخصوصا نهاد های قدرتمندی که جوابگو نیستند و ترسی از شرکت توانیر برق ندارند؛ وارد این حرفه شده اند، اما این موضوع هم نمی تواند توجیه درست و خوبی برای ناترازی براق کشور باشد.
وی با اشاره به میزان افزایش برق در کشور گفت: باتوجه به آمار و ارقامی که در حال حاضر وجود دارد، افزایش تولید برق در کشور در طی یک سال کمتر از یک سوم نسبت به افزایش تقاضا برای مصرف برق است. کشور از مهر ۱۴۰۲ تا مهر ۱۴۰۳ کشور حدودا با تقاضای ۷هزار مگاواتی برق مواجه بوده است، اما میزان افزایش ظرفیت تولید برق در کشور هزار و ۲۳۵ مگاوات بوده است و این کمتر از یک سوم است. در نتیجه زمانی که در یک سال تقاضای مصرف برق ۳ برابر می شود و تولید آن با کمبود و مشکل روبرو می شود باید منتظر افزایش خاموشی و قطعی پی در پی برق باشیم.
این کارشناس ضمن اشاره به توجیه ناپذیر بودن کمبود برق به واسطه افزایش ماینرها گفت: مصرف بیش از حد برق هرچقدر هم که استفاده از ماینر بیشتر شده باشد به استخراج رمز ارزها مربوط نیست و اینکه مسئولین حوزه صنعت برق ادعا می کنند که به این دلیل با افزایش خاموشی ها و از کار افتادن برق صنایع مختلف مواجه هستیم دلیل قابل قبولی نیست. این موضوع را باید بیشتر به حساب ناکارآمدی مدیریت بخش دولتی برق بگذاریم. در اینجا برای چندمین بار تکرار می کنم اگر شرکت توانیر ادعا می کنند عده ای، چه ارگان بزرگ چه کوچک و یا خصوصی غیر قانونی به استخراج رمز ارز مشغول است و مصرف برق این مراکز نسبت به قبل بیشتر شده است باید با آن ها برخورد قانونی کند و جلوی استخراج آن ها را بگیرد.
راه حل جبران ناترازی در حوزه انرژی
هاشم اورعی در ارتباط با انرژی های تجزیه پذیر و استفاده از این ظرفیت در کشور گفت: انرژی تجدید پذیر در کشور ما یعنی انرژی خورشیدی و انرژی بادی است. ما خوشبختانه در بخش انرژی بادی و خورشیدی ظرفیت بسیار عالی را در اختیار داریم. با وجود ۹۴ هزار مگاوات ظرفیت نیروگاهی، فقط ظرفیت انرژی تجدیدپذیر نصب شده در کشور ما ۱۴۲۰ مگاوات است و طبق آمار جهانی در تیرماه سال جاری تنها ۶ دهم برق تولید شده در کشور از راه منابع تجدیدپذیر بوده است. این انرژی های تجدید پذیر نه تنها راه بسیار خوبی برای جبران کمبود انرژی برق در کشور هستند بلکه تنها راه باقی مانده برای جبران این ناترازی است.
وی در تشریح راه های مختلف برای تولید برق و انرژی بیان کرد: طبق آماری که در اختیار داریم تابستان سال آینده از لحاظ کمبود آب، سالی سخت و دشوار را در پیش خواهیم داشت و توان تولید برق کشور از طرف نیروگاه های آبی در بهترین حالت فقط به ۶ تا ۷ درصد می رسد، در صورتی که در سال های گذشته این عدد در کمترین حالت خود ۱۴ درصد بوده است و این اتفاق به معنای آن است که باید قید تولید برق از طریق نیروگاه های آبی را بزنیم.
این کارشناس انرژی خاطر نشان کرد: بعد از نیروگاه های برق آبی در دهه هفتاد و هشتاد به سمت نیروگاه های گازی پیش رفتیم، و بدون توجه به اهمیت سبد انرژی ۹۰ درصد تولید برق کشور وابسته به گاز است و در حال حاضر کشور با کمبود شدید انرژی گاز هم دست و پنجه نرم می کند پس انرژی گاز را هم نمی توانیم در تولید برق کشور بکار بگیریم. درآخرین مرحله فقط انرژی هسته ای می ماند که برای تولید هر کیلووات برق توسط نیروگاه هسته ای باید ۴ هزار دلار هزینه شود که این هزینه در نیروگاه های دیگر مانند نیروگاه آبی یا گازی زیر هزار دلار است. در نتیجه تولید برق توسط نیروگاه های هسته ای بسیار سرمایه بر است و با توجه به محدودیت های شدید مالی که در کشور وجود دارد قطعا امکان تولید برق توسط این نیروگاه را هم نداریم. پس باتوجه به حرف های گفته شده فقط تولید برق توسط انرژی های تجدیدپذیر بادی و خورشیدی باشد.
اورعی در مورد راه جبران ناترازی انرژی در کشور گفت: چون بحث انرژی و ناترازی آن یک امر دولتی است و تولید انرژی از راه های تجدیدپذیر هم به (سازمان ساتبا) سپرده شده است، علی رقم وعده های پوچ و تو خالی که مانند قبل توسط مسئولین وزارت نیرو داده می شود به راحتی می توان پیش بینی کرد که نخواهیم توانست مشکل ناترازی برق را از طریق توسعه انرژی های تجدیدپذیر حل کنیم. همانطور که گفته شد انرژی های تجدید پذیر تنها راه نجات از کمبود و ناترازی انرژی است. باید توجه داشت که برق ما دولتی است و با ناکارآمدی مدیریتی در بخش دولتی مواجه هستیم و هیچگاه نمی توانیم با این روند در این مسابقه به خط پایان برسیم.
هاشم اورعی در پایان ضمن پیش بینی زمان از بین رفت ناترازی انرژی گفت: در کوتاه مدت نمی توان جلوی این ناترازی انرژی را گرفت و اگر این کار به بخش خصوصی واگذار شود و با برنامه ریزی افراد مجرب پیش برویم می توان گفت در طول مدت ۳ تا ۵ سال می توان از افزایش این ناترازی در کشور جلوگیری کنیم چرا که این مشکل در حال حاضر در حال افزایش است و اوضاع بدی را پیش رو داریم. تقریبا با این برنامه بین ۵ تا ۱۰ سال زمان می برد تا بطور اصولی انرژی موجود را دخیره کنیم و با مشکل ناترازی و قطعی برق مواجه نباشیم.
هادی خرسند
- نویسنده: گسترش نیوز
