تیرآهن یک صفحه فولادی بلند است که جان نامیده می‌شود و توسط دو صفحه در دوطرف با عنوان بال حمایت شده و نقش حمایت و پشتیبانی از سازه را برعهده دارد. از تیرآهن در ساخت انواع سازه‌ها نظیر برج‌ها، مراکز خرید، بیمارستان‌ها، مجتمع‌های مسکونی، اداری و تجاری استفاده بسیار می‌شود. تیرآهن نقش نگهدارنده و تحمل وزن و بار سازه را برای انتقال به فونداسیون بر عهده دارد. به همین دلیل انواع سایزهای تیرآهن در سقف، دیوار و ستون‌ها بکار گرفته می‌شود.
انواع تیرآهن
به طور کلی دو نوع اصلی تیرآهن داریم که هریک کاربردهای متفاوتی دارند. تیرآهن معمولی به شکل I انگلیسی است که در آن بال‌ها کوتاه هستند. این نوع تیرآهن در استاندارد با عنوان IPE شناخته می‌شود. در صورتیکه بال‌ها نسبت به جان تیرآهن بزرگتر باشند، شبیه H انگلیسی می‌شود که به آن هاش می‌گویند. تیرآهن هاش با عنوان IPB و یا HEA ، HEB و HEM در استاندارد مشخص شده است. هریک از این موارد مشخصات فنی متفاوتی دارد.
سایز تیرآهن
سایز تیرآهن با توجه به استاندارد اشتال آلمان مشخص شده و در این استاندارد کلیه مشخصات فنی شامل ابعاد و اندازه، ضخامت، وزن تیرآهن و همچنین بارها و گشتاورهایی که هر سایز می‌تواند تحمل کند، جهت انتخاب درست طراحان منتشر شده است. سایز اصلی تیرآهن همان طول جان تیرآهن است که به صورت خلاصه همراه با نوع تیرآهن و همچنین سبک و سنگین بودن آن کلیه مشخصات تیرآهن را در کنار هم بدست می‌دهد.
به عنوان مثال تیرآهن سنگین ۲۰۰ در واقع تیرآهن معمولی I است که طول بال و جان آن به ترتیب ۲۰۲ و ۱۰۲ میلیمتر و ضخامت بال آن ۶٫۲ میلیمتر است. برای مشاهده کلیه ابعاد و اندازه‌های استاندارد تیرآهن معمولی و تیرآهن هاش می‌توانید به سایت وستا سازه مراجعه نموده و فایل اصلی که از کتاب استاندارد اشتال دریافت شده
را مشاهده نمایید. لازم به ذکر است برای راحتی گفتاری سایز تیرآهن را در بازار ایران به سانتی متر بیان می‌کنند. به عنوان مثال تیرآهن ۱۴۰ م.م. را تیرآهن ۱۴ و تیرآهن ۱۸۰ م.م. را تیرآهن ۱۸ می‌نامند.
کاربرد سایزهای مختلف تیرآهن
سایز تیرآهن‌های مورد استفاده، علاوه بر اینکه با افزایش بارها و گشتاورها افزایش می‌یابد کاربردهای مختلفی نیز دارد. از تیرآهن ۸ و تیرآهن ۱۰ برای ساخت راه‌پله، سکو و پل‌ها استفاده می‌شود. در بازار آهن تهران تیرآهن ۸ و ۱۰ هم از برندهای ایرانی نظیر ذوب آهن موجود است و هم از برندهای ترک که کیفیت و قیمت بالاتری دارند.
پرکاربردترین سایزها ساختمان سازی، تیرآهن ۱۲، تیرآهن ۱۴ و تیرآهن ۱۶ هستند. کاربرد تیرآهن ۱۲ در ساخت ستون، پوشش سقف سازه و تیرهای سازه می‌باشد. تیرآهن ۱۴ و ۱۶ در ستون‌ها، نعل، پوشش سقف، تیر و همچنین به صورت لانه زنبوری در ساخت پل‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تیرآهن ۱۸ یکی از پر مصرف‌ترین سایزهای تیرآهن در سازه‌های بزرگ می‌باشد که کاربردی مشابه سایزهای ۱۴ و ۱۶ با مقاومت و استحکام بالاتر دارد.
تیرآهن ۲۰ نسبت به سایزهای فوق کم مصرف‌تر است اما نسبت به سایر سایزهای تیرآهن کاربرد بسیاری دارد. در سازه‌های بزرگ و مراکز خرید چند طبقه و طبقات زیرین سازه‌ها كه بايد بارهای بیشتری تحمل کنند، از تیرآهن ۲۰ و ۲۲ بیشتر استفاده می‌شود.
تیرآهن ۲۴ ، ۲۶ و ۲۸ جزو تیرآهن‌های بسیار مقاوم است که علاوه بر کاربرد در سازه‌های عظیم به جهت تحمل بارهای زیاد، در صنایع کشور نیز کاربرد فراوان دارند. از تیرآهن ۲۴ و سایزهای بزرگتر در ساخت ستون و تکیه‌گاه، اسکله و سکوهای نفتی، پل‌های بزرگ، بست‌های تیرآهنی در پالایشگاه و پتروشیمی، ساخت خرپا و نعل درگاه و همچنین سازه‌های نگهدارنده تجهیزات در ارتفاع استفاده می‌گردد.
تیرآهن معمولی بهتر است یا تیرآهن هاش؟
تیرآهن معمولی I در خمش قوی‌تر از تیرآهن هاش H است زیرا بال‌های آن در برابر بار مقاومت می‌کنند و هنگام خم شدن تیر از یکدیگر حمایت می‌کنند. بال‌های یک تیر H این مزیت را ندارند، بنابراین در زیر بارهای زیاد تمایل به کمانش دارند و در تنش خمشی راحت تر از کار می‌افتند.
سخن پایانی
در این مقاله به همه مباحث مربوط به تیرآهن پرداخته شد، اینکه تیرآهن چیست و چه انواعی دارد؟ انواع تیرآهن کدام است و کاربردهای هر سایز و نوع از تیرآهن مشخص گردید. برای اطلاعات بیشتر در خصوص انواع تیرآهن، مشاوره و استعلام قیمت و خرید آسان می‌توانید از طریق شماره‌های ۰۲۱۲۸۴۲۶۲۶۲ با شرکت وستا سازه تماس بگیرید. همچنین می‌توانید توسط هر یک از برنامه‌های پیام رسان نسبت به ارسال پیام و درخواست خود به شماره ۰۹۳۹۱۱۱۱۸۸۶ اقدام نمایید.
حسین آقازاده
تاریخ : 13 - دسامبر - 2023ممنون از اطلاعات مفیدتون، سایز تیرآهن رو خیلی خوب توضیح دادید
اقتصاد ژورنال
تاریخ : 13 - دسامبر - 2023خوشحالیم که این مقاله براتون مفید بوده حسین جان
متینا
تاریخ : 30 - دسامبر - 2023اطلاعاتم در مورد تیرآهن کامل تر شد.
متشکرم
اقتصاد ژورنال
تاریخ : 31 - دسامبر - 2023ممنون از نظر خوبتون متینا جان، خوشحالیم که این مقاله براتون مفید بوده 🙂