اغلب جمعیت تهران مستاجر هستند و توان خرید خانه از بازار پرتلاطم مسکن را ندارند، در شرایطی که وام مسکن به ۹۶۰ میلیون تومان رسیده است، سوالی که مطرح این است که تهرانی‌ها با این رقم وام مسکن چند متر خانه می توانند بخرند؟
به گزارش نبض بازار، دولت رئیسی در وعده های انتخاباتی خود، ساخت یک میلیون واحد مسکونی در هر سال را به وعده داد اما مدت‌ها از این موضوع می‌گذرد و همچنان چالش‌های مسکن ملی به پایان نرسیده و یک واحد از این ساختمان به مرحله افتتاح برسد.
با گذشت دو سال از فعالیت دولت سیزدهم حالا روشن شده است که چنین طرحی قابل اجرا نیست و در حد شعاری انتخاباتی باقی خواهد ماند.
در شرایطی که میزان خرید و فروش مسکن به حداقل رسیده و کمتر کسی قادر است تقاضای بالقوه خود را در بازار مسکن به تقاضای بالفعل بدل کند، سقف تسهیلات مسکن در تهران ۹۶۰ میلیون تومان است. ین مبلغ شاید یک دهه قبل قابل تبدیل به خانه‌ای خوب در یکی از مناطق مناسب تهران بود، اما امروزه با رشد قیمت‌ها این مبلغ بی‌تردید کفاف خرید حتی یک واحد مسکونی بسیار کوچک در ارزانترین منطقه تهران را نیز نمی‌دهد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد نزدیک به ۵۱ درصد از سهم هزینه خانوار‌های تهرانی به مسکن اختصاص دارد. انبوه جمعیت تهران و شمار بالای مستاجران که چیزی حدود نیمی از خانوارهاست، بازار مسکن تهران را به بازاری مهم برای کشور بدل کرده و هر گونه تغییرات قیمتی در بازار مسکن سایر شهر‌ها نیز اثرگذار خواهد بود.
قیمت یک متر خانه در تهران چقدر است؟
از پس سکوت چند ماهه آماری، بالاخره مرکز آمار ایران و همچنین بانک مرکزی متوسط قیمت مسکن را اعلام کرده‌اند. متوسط قیمت یک متر واحد مسکونی در تهران بنا بر آمار اعلامی از سوی بانک مرکزی چیزی در حدود ۷۶ میلیون تومان در مهرماه سال جاری است با این حال متوسط قیمت مسکن از سوی مرکز آمار ۸۰ میلیون تومان به ازای هر متر مربع در شهریور ماه اعلام شده است.
در ارزانترین منطقه تهران نیز قیمت یک متر مسکن به طور متوسط به گواه اعلام بنک مرکزی برابر با ۳۲ میلیون تومان گزارش شده است. این آمار البته متعلق به بانک مرکزی است. در شهریور طبق گزارش مرکز آمار ارزانترین مطنقه تهران منطقه ۱۸ است که متوسط قیمت یک متر واحد مسکونی رد آن به ۴۱ میلیون تومان می‌رسد.
تهرانی‌ها با وام ۹۶۰ میلیونی چند متر خانه می‌خرند؟
ماجرای وام ۹۶۰ میلیونی، اما پیچیده‌تر از اسمش است. کسی که ۹۶۰ میلیون تومان تسهیلات دریافت می‌کند، در حقیقت باید نزدیک به صد و نود میلیون تومان هزینه برای خرید اوراق مسکن جهت دریافت این تسهیلات پرداخت کند. در برخی مواقع با توجه به نرخ اوراق تسه، این مبلغ ممکن است به ۱۸۵ میلیون تومان کاهش یابد.
قیمت هر برگ اوراق تسه بین ۹۷ تا ۹۹ هزار تومان است و طبق اعلام صورت گرفته برای دریافت وام ۸۰۰ میلیون تومانی مسکن خرید تعداد ۱۶۰۰ برگه اوراق تسهیلات به اضافه ۱۶۰ میلیون تومان وام جعاله تعداد ۳۲۰ برگه جمعا ۱۹۲۰ برگه اوراق مورد نیاز است که در نتیجه با قیمت ۹۷ هزار تومانی باید ۱۸۶ میلیون و ۲۴۰ هزار تومان هزینه کنند.
مجرد‌های تهرانی نیز می‌توانند ۴۰۰ میلیون تومان وام خرید به اضافه ۱۶۰ میلیون تومان تسهیلات جعاله دریافت کنند که با این حساب باید ۸۰۰ برگه برای وام خرید و ۳۲۰ برگه برای جعاله جمعا به تعداد ۱۱۲۰ فقره خریداری کنند؛ بنابراین باید ۱۰۸ میلیون و ۶۴۰ هزار تومان پرداخت کنند. سقف این تسهیلات برای مراکز استان و شهر‌های با جمعیت بیش از ۲۰۰ هزار نفر برای مجرد‌ها به ۳۲۰ و برای زوجین به ۶۴۰ میلیون تومان رسیده است.
با توجه به اینکه مجرد‌ها باید ۶۴۰ و متاهل‌های ساکن این شهر‌ها نیز باید ۱۲۸۰ برگه تسهیلات مسکن خریداری کنند، مجرد‌ها باید ۶۲ میلیون و ۸۰ هزار تومان و متاهل‌ها نیز ۱۲۴ میلیون و ۱۶۰ هزار تومان پرداخت کنند.
به این ترتیب بخش مهمی از تسهیلات در قالب خرید تسهیلات از دست می‌رود و در حقیقت وامی، چون وام ۹۶۰ یملیون تومانی در حقیقت وامی به مبلغ ۷۷۴ میلیون تومان است. بر این اساس با احتساب قیمت ۷۰ تا ۸۰ میلیون تومانی برای هر متر خانه به طور متوسط، این وام کفاف خرید ۱۰ متر از یک واحد مسکونی را در تهران می‌دهد و حتی اگر در ارزانترین منطقه تهران فرد اقدام به خرید کند، تنها می‌تواند هزینه لازم برای خرید ۱۹ تا ۲۵ متر خانه را پرداخت کند.
نکته اینجاست که افرادی که در ارزانترین منطقه تهران زندگی می‌کنند از پس پرداخت ماهانه بیست میلیون تومان بابت اقساط وام ۹۶۰ میلیونی بر نمی‌آیند و همین مساله نشان می‌دهد این وام‌ها برای خریدن خانه و افزایش قدرت خرید طراحی نشده است. تورم چنان قدرت خرید از از قیمت عقب رانده است که تنها کسانی که حداقل دو برابر بیست میلیون تومان درآمد دارند قادرند از تسهیلاتی برای خانه دار شدن بهره ببرند و این تناقضی آشکار است.
براین اساس زمان انتظار برای خرید مسکن در تهران بسیار طولانی تر است از گذشته شده است. با توجه به افزایش قیمت مسکن در تهران، صاحبخانه شدن به یک رویای دیرینه تبدیل شده است. از طرفی دیگر مخارج زندگی و حقوق و دستمزد پایین، اجازه پرداخت اقساط سنگین وام مسکن را نیز نمی دهد. پس اگر جوانی توان پرداخت وام ۹۶۰ میلیون تومانی مسکن را نیز داشته باشد تنها می‌تواند ۱۰ تا ۲۵ متر خانه در مناطق مختلف تهران خریداری کند.
- نویسنده: نبض بازار
