هیئت امنای صرفه جویی ارزی در درمان بیماران یکی از مجموعه های وزارت بهداشت است که در زمینه تامین تجهیزات و ملزومات پزشکی فعالیت می کند.
هیأت امنای صرفه جویی ارزی در معالجه بیماران، نزدیک به ربع قرن عمر دارد و در ابتدا که تشکیل شد، هدف اصلی این مجموعه، یاری رساندن به بیماران نیازمند برای تأمین هزینه‌های درمان بوده است.
کمک به کودکان ناشنوا برای عمل کاشت حلزون شنوایی، تهیه تجهیزات و ملزومات پزشکی برای بیماران نیازمند، تأمین هزینه‌های پیوند عضو و…، بخشی از خدمات هیأت امنای صرفه جویی ارزی در معالجه بیماران است.
هیأت امنای صرفه جویی ارزی یک نهاد عمومی غیر دولتی است که بر اساس قانون مصوب آذر ۱۳۷۸ مجلس شورای اسلامی در راستای تحقق اهداف و وظایفی نظیر فراهم سازی زمینه معالجه همه بیماران در داخل کشور، صرفه جویی ارزی در هزینه‌های درمانی بیماران، بی نیاز کردن کشور از اعزام بیماران به خارج از کشور، ایجاد هرگونه تسهیلات برای واحدهای درمانی داخل کشور و تجهیز آنها و بهبود کمی و کیفی امکانات مراکز آموزشی و درمانی داخل کشور تشکیل شده است.
اما در چند سال گذشته، شاهد تشکیل شرکت‌های تجهیزات پزشکی در زیر مجموعه هیأت امنای صرفه جویی ارزی بوده‌ایم که بعضاً، فعالیت این شرکتها با حرف و حدیث‌هایی همراه بوده است؛ به طوری که باعث شده اهداف هیأت امنای صرفه جویی در معالجه بیماران، زیر سوال برود و محل انتقاد شود.
در مجموع ۱۰ شرکت مختلف در زیرمجموعه هیأت امنای صرفه جویی ارزی ایجاد شد که در زمینه تجهیزات پزشکی، دارویی و سایر نیازهای حوزه سلامت شروع به فعالیت کردند که بعدها تعداد زیادی از همین شرکتها، منحل شدند و فقط یک هلدینگ آواپزشک به فعالیت خود ادامه داد.
بنابر ادعای هیأت امنای صرفه جویی ارزی در معالجه بیماران، شرکت تولیدی آواپزشک فاقد هرگونه ردیف بودجه دولتی بوده و کاملاً متکی به درآمدهای خود از محل تولید ملزومات یکبار مصرف پزشکی است.
شرکت آواپزشک در ابتدای شروع فعالیت، سرسوزن تولید می‌کرد اما بعدها تصمیم بر این شد که به تولید سرنگ نیز روی بیاورد. این در حالی بود که بخش خصوصی در زمینه تولید سرنگ، کاملاً پای کار بود.
تولید سرنگ در کشور به طور ویژه از زمان ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی شروع شد. قرار بر این شد که تولید سرنگ در کشور نه تنها به حد اشباع نیاز کشور و خودکفایی برسد بلکه به کشورهای اطراف هم صادرات داشته باشیم، چون تولید این کالای استراتژیک نوعی قدرت محسوب می‌شد.
کشورهای اطراف ایران حدود ۴۰۰ میلیون نفر جمعیت دارند. اما هیچکدام کارخانه تولید سرنگ ندارند. بنابراین تولید سرنگ در کشور می‌توانست قدرت استراتژیک منطقه‌ای هم محسوب شود.
با این سیاست تولید سرنگ در کشور از اواخر دهه ۶۰ در دستور کار بخش خصوصی قرار گرفت و صادرات سرنگ از ایران به کشورهای اطراف، تا سال ۱۳۸۷ ادامه داشت که با شروع تحریم‌ها، صادرات این کالای پزشکی قطع شد. بعد از آن، به یکباره چین وارد بازار سرنگ شد و به سرعت تولید سرنگ را افزایش داد، به طوری که فقط یک کارخانه آن به نام شانگهای تا دو میلیارد عدد سرنگ در سال تولید می‌کرد.
کل نیاز داخلی ایران در سال حدود ۸۰۰ میلیون عدد سرنگ است، در حالی که فقط یک کارخانه در چین تا دو میلیارد سرنگ در سال تولید می‌کرد.
چین بعد از ایران به اهمیت تولید سرنگ پی برد. زمانی که ایران تولید این کالا را توسعه داده بود و می‌توانستیم از این پتانسیل و ظرفیتی که در کشور ایجاد کرده بودیم، استفاده کنیم؛ اما چین وارد بازار منطقه‌ای ما شد.
شرکت آواپزشک ۱۲ اسفند سال ۱۳۷۱ در فضایی به وسعت ۱۳ هزار هکتار در شهرک صنعتی آشتیان تأسیس شد. اما، بعدها در زمینه فعالیت این هلدینگ بزرگ تجهیزات پزشکی، حرف و حدیث‌هایی مطرح شد. در نهایت، به دستور وزیر بهداشت وقت در سال ۹۷، قرار بر این شد که این شرکت منحل شود؛ اما بعد از ۵ سال هنوز خبری از انحلال نهایی آن نیست.
بررسی اسناد مالی شرکت آوا پزشک در بازه زمانی ۹۲ تا ۹۶ نشان می‌دهد که در زمان مدیریت اسبق این شرکت در این دوره همواره زیان ده بوده و بدهی این شرکت به شرکت آوای پردیس که متولی سهام دانشگاه‌های علوم پزشکی است، پرداخت نشده است.
به نظر می‌رسد وزارت بهداشت باید برای پایان دادن به شائبه‌ها پیرامون هیأت امنای صرفه جویی ارزی و شرکت‌های تابعه آن، یکبار برای همیشه نسبت به شفاف سازی فعالیت‌های هیأت امنای صرفه جویی ارزی در معالجه بیماران، اقدام کند.
- نویسنده: گسترش نیوز
