صنعت حمل و نقل در جهان با جهانی شدن اقتصاد و گسترش پیوندهای اقتصادی کشورها با یکدیگر، آمارها، داده‌ها و شاخص‌های مقایسه بین‌کشوری اهمیتی بیش از پیش یافته است. بر‌همین اساس برخی سازمان‌های معتبر بین‌المللی اقدام به گردآوری و انتشار آمارها و شاخص‌های مقایسه‌ای بین‌کشوری می‌نمایند. یکی از مهم‌ترین این شاخص‌ها در حوزه حمل و […]
صنعت حمل و نقل در جهان
با جهانی شدن اقتصاد و گسترش پیوندهای اقتصادی کشورها با یکدیگر، آمارها، داده‌ها و شاخص‌های مقایسه بین‌کشوری اهمیتی بیش از پیش یافته است. بر‌همین اساس برخی سازمان‌های معتبر بین‌المللی اقدام به گردآوری و انتشار آمارها و شاخص‌های مقایسه‌ای بین‌کشوری می‌نمایند. یکی از مهم‌ترین این شاخص‌ها در حوزه حمل و نقل، شاخص LPI (Logistics Performance Index) می‌باشد که به صورت دوسالانه توسط بانک جهانی ارائه می‌گردد.
شاخص عملکرد لجستیک یک شاخص چند بعدی است که عملکرد بخش لجستیک یک کشور را ارزیابی می‌نماید و از سال ۲۰۰۷ به صورت دو سالانه توسط بانک جهانی با همکاری تامین‌کنندگان لجستیک و صاحب‌نظران دانشگاهی تهیه می‌گردد. هدف از تدوین این گزارش کمک به کشورها برای شناسایی فرصت‌ها و تنگناهای خود در حوزه لجستیک تجاری و نیز توضیح هزینه‌های ناشی از عملکرد ضعیف آنها می‌باشد. این شاخص، عملکرد هر کشور را در شش حوزه که مهم‌ترین ابعاد صنعت لجستیک کنونی را شکل می‌دهد، اندازه‌گیری می‌نماید.
این شش حوزه لجستیکی عبارت است از:
۱٫ کارایی فرایندهای ترخیص کالا
۲٫ کیفیت زیرساخت‌های تجاری و جابجایی
۳٫ سهولت دسترسی به کالاهای مختلف با قیمت رقابتی
۴٫ کفایت و کیفیت خدمات لجستیکی
۵٫ توانایی در تعقیب و ردیابی کالاهای ارسالی
۶٫ مناسب بودن زمان تحویل محموله‌ها به مشتری در زمان برنامه‌ریزی‌شده یا زمان مورد انتظار
شاخص LPI کشورهای برتر در صنعت حمل و نقل در مقایسه با ایران
مطابق با این گزارش، شاخص LPI کشور ایران برابر با ۲٫۳ (کمترین میزان ۱٫۹) است و جز ضعیف‌ترین عملکرد محسوب می‌گردد در نتیجه انتظار می‌رود به منظور بهبود این شاخص سرمایه‌گذاری‌های جدید صورت پذیرد.
حمل و نقل ریلی
ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ رﯾﻠﯽ ﺑﺮای ﻣﺴﺎﻓﺖﻫﺎی ﻣﺘﻮﺳﻂ و ﻧﺴﺒﺘﺎً ﻃﻮﻻﻧﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ. هزﯾﻨﻪ اﺣﺪاث ﭘﺎﯾﺎﻧﻪ (ﺗﺮﻣﯿﻨﺎل) ﻧﯿﺰ در آن ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﺮآورد ﻣﯽﺷﻮد و بطور کلی ﻣﺼﺮف ﺳﻮﺧﺖ در ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ رﯾﻠﯽ ۱۴ درﺻﺪ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﺟﺎده‌ای و آﻻﯾﻨﺪﮔﯽ آن ﺑﺮای ﻣﺤﯿﻂزﯾﺴﺖ ﻧﯿﺰ ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻤﺘﺮ اﺳﺖ. همچنین حملونقل ریلی بخشی از زنجیره لجستیک که به منظور جابجایی بین‌الملل کالا، ترانزیت و رشد اقتصادی در اکثر کشورها استفاده میشود. وقتی کالایی از وزن، تعداد و ابعاد بالایی برخوردار باشد و وسیله حملونقل جاده‌ای مناسبی در دسترس نباشد، میتوان از قطار استفاده نمود.
صنعت حمل و نقل ریلی در ایران
احداث راه آهن ایران ۱۱ سال به طول انجامید و سرانجام در سال ۱۳۱۷ هجری شمسی خط شمال و جنوب به یکدیگر متصل گردید. هم اکنون طول کل خطوط راه‌آهن کشور ۱۵۰۳۷ کیلومتر، طول خطوط اصلی ۱۱۷۹۸کیلومتر و طول خطوط فرعی ۳۲۳۹ کیلومتر می‌باشد.
باتوجه به تصویب قانون دسترسی آزاد به شبکه حمل و نقل ریلی (مصوب تاریخ ۲۰/۷/۸۴ مجلس شورای اسلامی) به عنوان یکی از مبانی و جهت‌گیری‌های تحقق سیاست‌های کلان اصل ۴۴ قانون اساسی، از سال ۱۳۸۴ و بر اساس این مصوبه و آیین‌نامه و دستورالعمل‌های مرتبط، شرایط مشارکت حداکثری بخش غیر‌دولتی (خصوصی + تعاونی) از طریق واگذاری واگن‌های باری و ایجاد شرکت‌های حمل و نقل ریلی فراهم گردیده و در این راستا علاوه بر فعالیت شرکت‌های فورواردری و بین‌المللی، بیش از ۲۴ شرکت حملونقل ریلی داخلی نیز با مالکیت بیش از ۲۹ هزار واگن در بخش حملونقل داخلی با نظارت و حمایت شرکت راه‌آهن ج.ا.ا با رویکرد تجاری (راه‌آهن + بخش خصوصی) در صنعت حملونقل ریلی فعال و مشغول تجارت در حوزه ریلی می‌باشند.
صنعت حمل و نقل ریلی در بورس ایران
در بازار سرمایه مجموعا سهام ۹ شرکت حملونقل ریلی معامله میشود که ارزشی بالغ بر ۱۹٫۹هزار میلیارد تومان از بازار سرمایه را تشکیل می‌دهند. بزرگ‌ترین شرکت در این صنعت «حگهر» با ارزش بازاری بالغ بر ۵ هزار میلیارد تومان و کوچک‌ترین شرکت نیز شرکت «حگردش» با ارزشی در حدود ۵۷۲ میلیارد تومان است. اولین معیار منتخب برای ارزش‌گذاری صنعت حملونقل ریلی، نسبت قیمت به سود هر سهم است. هرچه این نسبت در یک شرکت کمتر باشد، نشان‌دهنده ارزندگی بیشتر قیمت آن است.
شرکت پرتوبار فرابر خلیج فارس (حپرتو)
شرکت پرتو بار فرابرخلیج فارس شرکت پرتوبار فرابر خلیج فارس در سال ۹۱ با نام پرتوانرژی خلیج فارس تاسیس و در سال ۹۷ به نام پرتوبارفرابر خلیج فارس تغییر نام پیدا کرد.
به‌طور کلی در سال ۱۳۹۹ توانست با حمل بیش از ۸۰۰،۰۰۰ تن محصولات فولادی و نفتی و کنسانتره و گندله آهن و همچنین برخی از کالاهای تجاری در شبکه راه‌آهن ج.ا.ا در حمل بار در بین شرکت‌های حملونقل ریلی لبه‌کوتاه و رتبه مناسب در بین کل شرکت‌های حملونقل ریلی در شرکت راه‌آهن ج.ا.ا را به خود اختصاص دهد.
این شرکت در سال ۱۳۹۹ با بارگیری و حمل بیش از ۱۹۴،۰۰۰ تن فرآورده‌های نفتی و همچنین تقریباً با بارگیری ۵۵۲،۰۰۰ تن محصولات معدنی، فولادی، کنسانتره و گندله آهن توانسته جایگاه به‌سزایی در صنعت حملونقل ریلی کسب نماید.
همچنین این شرکت در تاریخ ۱۴۰۱/۰۱/۱۴ نزد سازمان بورس و اوراق بهادار ثبت و از سهامی خاص به سهامی عام تبدیل شد.
شرکت پرتو بار فرابر خلیج فارس با دارا بودن کادری متخصص و مجرب و دفاتر فعال در شهرهای مختلف از جمله در بندرعباس، سبزوار، سنگان، خواف، ماهشهر، سمنگان، سیرجان و تهران و همچنین ماشین‌آلات و تجهیزات بارگیری و تخلیه کانتینر در زمره شرکت‌های با قابلیت حملونقل ترکیبی به‌شمار می‌رود که میتواند نقش موثری در ارتباط بین حملونقل جاده‌ای و حملونقل ریلی از نگاه متخصصین و کارشناسان صنعت حملونقل بازی کند. چشم انداز شرکت جهت حمل بار در سال ۱۴۰۲ به میزان ۱,۰۶۲,۰۰۰,۰۰۰ تن و به دست آوردن سهم ۵ درصدی از سهم بازار می باشد.
از دیگر خدمات شرکت میتوان به راهبری، نظارت بر سیر و حرکت، تخلیه و بارگیری، ساخت و تولید، تعمیر و نگهداری و تحقیق و توسعه و سرمایه گذاری در حوزه حمل و نقل اشاره کرد.
ناوگان
۱۴۰۵ دستگاه انواع واگن ریلی در اختیار شرکت پرتو بار فرابر خلیج فارس قرار دارد که شامل واگن های مخزن‌دار، لبه بلند و لبه کوتاه هستند. واگن‌های لبه بلند در دوسال گذشته به ناوگان شرکت اضافه شدند. برخی از واگن‌ها بصورت استیجاری هستند که قرارداد آنها از سال ۱۴۰۰ به مدت سه سال تا اردیبهشت سال ۱۴۰۳ می‌باشد.
طرح‌های در دست اجرا
• حمل محموله‌های نفتی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران از طریق واگن‌های مخزن‌دار
• حمل شمش فولادی از مجموعه جهان فولاد سیرجان به مقصد بندرعباس و کاشان
• حمل سالانه یک میلیون تن گندله سنگ‌آهن از مبدا خواف به مقصد فولاد سبزوار
• حمل محصولات شرکت فولاد زرند ایرانیان به مقصد بندرعباس
• حمل گندله تولیدی شرکت فولاد بوتیا به مقصد بندر عباس
• حمل آهن‌اسفنجی از مبدا فولاد سبزوار به مقصد همدان
• حمل بارهای کانتینری و متفرقه داخلی و بین المللی
برنامه‌های آتی
• حفظ بازارهای موجود و ادامه همکاری با شرکت‌های پارس فولاد سبزوار، ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران، ذوب آهن اصفهان، فولاد آذربایجان، فولاد گیلان، پتروشیمی مهاباد، پتروشیمی لرستان، پلیمر کرمانشاه.
• توسعه بازار در راستای حمل محصولات فولادی، کالاهای تجاری و ترانزیت در کلیه مبادی و مقاصد ریلی کشور
• ارتقاء برند شرکت در حوزه حملونقل ریلی با هدف افزایش تن کیلومتر حمل بار و کسب حسن شهرت و کسب رضایت مشتریان
• توسعه و بهینه‌سازی ناوگان ریلی شرکت در جهت افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌های تعمیراتی
• همکاری و تعامل هرچه بیشتر با شرکت راه آهن ج.ا.ا به‌منظور حفظ و توسعه منافع متقابل
• توسعه، ، جذب و آموزش منابع انسانی و حفظ نیروهای کارآمد
بهای تمام‌شده و درآمد عملیاتی (میلیون ریال)
- نویسنده: اقتصاد آنلاین
