امروز کمتر فروشگاهی را می‌توان یافت که بدون دستگاه پوز فعالیت کند. این ابزار علاوه بر سهولت در پرداخت و رضایت مشتریان، بستری مطمئن برای ثبت تراکنش‌ها و مدیریت مالی به وجود آورده است. اما درست در همین نقطه، پای موضوعی مهم به میان می‌آید: مالیات دستگاه پوز.
بسیاری از صاحبان مشاغل هنوز تصور می‌کنند داشتن کارتخوان به معنای پرداخت یک مالیات جداگانه یا مبلغی ثابت است، در حالی که این باور اشتباه است. واقعیت این است که مالیات کارتخوان، همان مالیات بر درآمد یا عملکرد است که با دقت بیشتری بر اساس تراکنش‌های ثبت‌شده محاسبه می‌شود. بنابراین اگر می‌خواهید از جرایم مالیاتی و مشکلات قانونی پیشگیری کنید، لازم است با جزئیات این موضوع آشنا شوید.
مالیات کارتخوان چیست و چرا اهمیت دارد؟
مالیات کارتخوان نوعی مالیات مستقیم است که سازمان امور مالیاتی بر مبنای تراکنش‌های انجام‌شده از طریق دستگاه پوز محاسبه می‌کند. براساس دستورالعمل‌های رسمی، همه دستگاه‌های کارتخوانی که در سامانه مالیاتی کشور ثبت شده‌اند، مشمول این مالیات هستند.
هدف اصلی این طرح، شفاف‌سازی درآمدها و جلوگیری از فرار مالیاتی است. پیش از این، بخش زیادی از معاملات نقدی ثبت نمی‌شد و در نتیجه بخشی از درآمد کسب‌وکارها از دید نظام مالیاتی پنهان می‌ماند. اما امروز با اتصال کارتخوان‌ها به پرونده مالیاتی، هر تراکنش به طور مستقیم در سامانه مودیان ثبت می‌شود و امکان پنهان کردن درآمد عملاً وجود ندارد.
این شفافیت، هم به دولت کمک می‌کند منابع مالی لازم برای توسعه کشور را تأمین کند و هم موجب می‌شود مالیات‌ها منصفانه‌تر بین کسب‌وکارها توزیع شود. در واقع، هر فرد به اندازه درآمد واقعی خود مالیات می‌پردازد.
نحوه محاسبه مالیات کارتخوان
یکی از پرسش‌های رایج بین صاحبان مشاغل این است که «مالیات کارتخوان چطور محاسبه می‌شود؟» پاسخ ساده است: این مالیات مستقیماً بر اساس اطلاعات تراکنش‌های بانکی و داده‌های شرکت‌های پرداخت (PSPها) محاسبه می‌گردد.
ابتدا کل تراکنش‌های انجام‌شده از طریق کارتخوان جمع‌آوری و به عنوان درآمد ناخالص در نظر گرفته می‌شود. سپس اگر صاحب کسب‌وکار مدارک هزینه‌های قابل قبول (مثل اجاره، حقوق کارکنان، هزینه مواد اولیه و…) را ارائه کند، این مبالغ از درآمد ناخالص کسر می‌شوند و آنچه باقی می‌ماند، درآمد مشمول مالیات یا همان سود خالص خواهد بود.
در نهایت، نرخ‌های مالیات پلکانی مطابق با ماده ۱۳۱ قانون مالیات‌های مستقیم روی این درآمد اعمال می‌شود. این نرخ‌ها به صورت زیر است:
- درآمد تا ۲۰۰ میلیون تومان: ۱۵ درصد
- درآمد بین ۲۰۰ تا ۴۰۰ میلیون تومان: ۲۰ درصد (فقط نسبت به مازاد ۲۰۰ میلیون)
- درآمد بالاتر از ۴۰۰ میلیون تومان: ۲۵ درصد (فقط نسبت به مازاد ۴۰۰ میلیون)
بنابراین مبلغ مالیات به هیچ وجه ثابت نیست و کاملاً به میزان درآمد سالانه شما بستگی دارد.
اگر مدارک هزینه ارائه نشود، کل تراکنش‌های کارتخوان به عنوان درآمد مشمول مالیات محاسبه می‌شوند. به همین دلیل است که حسابداری منظم و نگهداری فاکتورها اهمیت فراوانی دارد.
مالیات بر ارزش افزوده و کارتخوان‌ها
علاوه بر مالیات عملکرد، بسیاری از مشاغل مشمول مالیات بر ارزش افزوده نیز هستند. در این حالت، کسب‌وکار موظف است ۱۰ درصد مبلغ فروش خود را به عنوان مالیات ارزش افزوده پرداخت کند. این مالیات جدا از مالیات عملکرد است و باید در اظهارنامه مخصوص ارزش افزوده ثبت شود.
به عنوان مثال، اگر فروش سالانه یک کسب‌وکار ۸۰۰ میلیون تومان باشد، صرف‌نظر از مالیات عملکرد، باید ۸۰ میلیون تومان مالیات ارزش افزوده بپردازد. این موضوع باعث می‌شود بار مالیاتی مشاغل بیشتر شود، به‌ویژه برای آن دسته از صنوفی که گردش مالی بالایی دارند.
مثال عملی از محاسبه مالیات کارتخوان
برای روشن‌تر شدن موضوع، یک مثال واقعی در نظر بگیریم:
فرض کنید یک فروشگاه در طول سال از طریق کارتخوان ۸۰۰ میلیون تومان درآمد داشته است. این فروشگاه مدارک هزینه‌های خود به ارزش ۲۴۰ میلیون تومان را ثبت کرده است. بنابراین:
۸۰۰,۰۰۰,۰۰۰ – ۲۴۰,۰۰۰,۰۰۰ = ۵۶۰,۰۰۰,۰۰۰
حالا نرخ‌های مالیاتی به شکل زیر اعمال می‌شوند:
- ۲۰۰ میلیون اول × ۱۵٪ = ۳۰ میلیون تومان
- ۲۰۰ میلیون دوم × ۲۰٪ = ۴۰ میلیون تومان
- ۱۶۰ میلیون باقی‌مانده × ۲۵٪ = ۴۰ میلیون تومان
مجموع مالیات عملکرد = ۱۱۰ میلیون تومان
اگر این فروشگاه مشمول مالیات بر ارزش افزوده هم باشد، باید ۱۰ درصد از ۸۰۰ میلیون یعنی ۸۰ میلیون تومان دیگر بپردازد. در نتیجه، کل مالیات پرداختی برابر با ۱۹۰ میلیون تومان خواهد شد.
این مثال نشان می‌دهد که مالیات کارتخوان یک مبلغ ثابت نیست، بلکه به ترکیب درآمد و هزینه‌های ثبت‌شده بستگی دارد.
استعلام و پرداخت مالیات دستگاه پوز
تمام مراحل استعلام و پرداخت مالیات کارتخوان از طریق سامانه مالیاتی کشور (به آدرس my.tax.gov.ir) انجام می‌شود. صاحبان مشاغل باید در این سامانه ثبت‌نام کرده و اطلاعات هویتی و شغلی خود را تکمیل کنند. سپس در موعد مقرر، اظهارنامه عملکرد سالانه را ارسال نمایند.
سازمان امور مالیاتی تراکنش‌های ثبت‌شده کارتخوان را با اظهارنامه مطابقت داده و در نهایت، مبلغ مالیات قطعی را اعلام می‌کند. پرداخت این مالیات می‌تواند یکجا یا به صورت اقساط سه تا شش ماهه (طبق ماده ۱۶۷ قانون مالیات‌های مستقیم) انجام شود.
اگر فرد چند کارتخوان داشته باشد، اطلاعات همه دستگاه‌ها به صورت جداگانه بررسی می‌شود، اما مالیات نهایی بر اساس مجموع تراکنش‌ها محاسبه خواهد شد.
مشاغل معاف از مالیات دستگاه پوز
اگرچه اصل قانون بر این است که همه تراکنش‌های کارتخوان مشمول مالیات شوند، اما قانون‌گذار برای برخی از مشاغل معافیت‌هایی در نظر گرفته است. این معافیت‌ها اغلب با هدف حمایت از کسب‌وکارهای کوچک یا فعالیت‌های حیاتی اجتماعی اعمال می‌شود.
برای مثال، نانوایی‌ها و سوپرمارکت‌های کوچک تا سقف مشخصی از درآمد سالانه معافیت دارند یا مشمول مالیات مقطوع می‌شوند. همچنین داروخانه‌ها، موسسات خیریه و سازمان‌های عام‌المنفعه دارای مجوز قانونی، در صورتی که شرایط تعیین‌شده را رعایت کنند، از مالیات کارتخوان معاف خواهند بود.
از سوی دیگر، در مناطق آزاد تجاری، برخی کسب‌وکارها می‌توانند از معافیت‌های گسترده‌تری برخوردار شوند. البته این معافیت‌ها دائمی نیست و تنها در صورت ارائه مدارک معتبر و رعایت کامل قوانین به صاحبان مشاغل تعلق می‌گیرد.
نکته مهم این است که حتی اگر یک کسب‌وکار از پرداخت مالیات معاف باشد، دستگاه کارتخوان آن همچنان باید در سامانه مالیاتی ثبت شود تا امکان نظارت و کنترل تراکنش‌ها وجود داشته باشد.
نحوه غیر فعال‌سازی دستگاه پوز
گاهی کسب‌وکارها تصمیم می‌گیرند فعالیت خود را متوقف کنند یا دیگر نیازی به دستگاه کارتخوان نداشته باشند. در چنین شرایطی، اگر کارتخوان به صورت رسمی غیرفعال نشود، تراکنش‌های احتمالی آتی حساب متصل به آن، همچنان به نام صاحب آن ثبت خواهد شد و ممکن است منجر به مالیات‌های غیرضروری شود.
برای جلوگیری از این مشکل، صاحب دستگاه باید وارد سامانه مالیاتی my.tax.gov.ir شده و در بخش مدیریت پذیرندگان بانکی، گزینه «غیرفعال‌سازی کارتخوان» را انتخاب کند. پس از ثبت درخواست، کارتخوان از لیست فعال خارج می‌شود و تراکنش‌های بعدی به نام او ثبت نخواهند شد.
با این حال باید توجه داشت که این اقدام فقط برای تراکنش‌های آینده اثر دارد. تمامی مالیات‌ها و بدهی‌های قبلی همچنان پابرجا هستند و باید تسویه شوند. بنابراین قبل از غیرفعال‌سازی، ضروری است که کلیه تعهدات مالیاتی قبلی پرداخت شود.
جمع‌بندی
مالیات دستگاه پوز بخشی جدایی‌ناپذیر از نظام مالیاتی کشور است که با هدف شفاف‌سازی درآمدها و جلوگیری از فرار مالیاتی اجرا می‌شود. برخلاف تصور رایج، این مالیات مبلغی جداگانه برای داشتن کارتخوان نیست، بلکه همان مالیات بر درآمد یا عملکرد است که بر اساس تراکنش‌های ثبت‌شده محاسبه می‌گردد.
رقم مالیات بستگی مستقیم به میزان درآمد خالص سالانه دارد و در صورت نبود اسناد هزینه، کل تراکنش‌ها به عنوان درآمد مشمول مالیات لحاظ می‌شوند. علاوه بر آن، مشاغل مشمول ارزش افزوده باید ۱۰ درصد از مبلغ فروش خود را نیز پرداخت کنند.
از سوی دیگر، قانون‌گذار برای برخی صنوف و مناطق، معافیت‌هایی در نظر گرفته و در مقابل، برای فرار مالیاتی یا عدم پرداخت، جریمه‌های سنگین و اقدامات قانونی سخت‌گیرانه اعمال می‌کند.
راهکار درست برای هر کسب‌وکار، شفافیت، ثبت دقیق تراکنش‌ها، ارائه اظهارنامه به‌موقع و پرداخت منظم مالیات است. این کار نه‌تنها موجب آرامش خاطر و جلوگیری از مشکلات قانونی می‌شود، بلکه اعتبار تجاری و مالی شما را افزایش می‌دهد.
در پایان توصیه می‌شود صاحبان مشاغل برای اطمینان از رعایت درست قوانین، از مشاوره مالیاتی بهره‌مند شوند. استفاده از تجربه متخصصان می‌تواند مسیر پرداخت و مدیریت مالیات را آسان‌تر کرده و حتی فرصت استفاده از معافیت‌ها و مشوق‌های قانونی را فراهم سازد.
سینا
تاریخ : 18 - سپتامبر - 2025یعنی داشتن دستگاه کارتخوان باعث می‌شه مالیات بیشتری بپردازیم؟ پس بهتره اصلاً ازش استفاده نکنیم!
کارشناس روابط عمومی
تاریخ : 18 - سپتامبر - 2025این تصور رایجه ولی اشتباهه! مالیات کارتخوان، مالیات جداگانه‌ای نیست؛ بلکه همون مالیات عملکرده که بر اساس درآمد واقعی شما محاسبه می‌شه. تفاوتش اینه که با کارتخوان، تراکنش‌ها ثبت می‌شن و شفاف‌تر می‌تونید درآمدتون رو مدیریت کنید. حذف کارتخوان شاید ظاهر قضیه رو ساده کنه، ولی در عمل باعث ریسک‌های قانونی و مالیاتی بیشتر می‌شه.