مبلغ ۳۵۰ میلیارد تومان، که در لایحه اقتصادی سال ۱۴۰۳ برای ردیف بودجه زیارت درنظر گرفته شده است، در مقایسه با سال قبل ۲۵۰ درصد افزایش داشته است. اما اگر آن را با زمان تولد این ردیف بودجه در سال ۸۸ و احیای دوباره آن در سال ۱۴۰۱ مقایسه کنیم، ۷۵ درصد به آن اضافه شده است.
اما می‌توان پرسید که در سال ۸۸ مبلغ ۲۰۰ میلیارد تومان و در سال جاری مبلغ ۳۵۰ میلیارد تومان کجاست؟ این اختلاف به دلیل شراکت سه شهر دیگر در این ردیف بودجه است. به عبارت دیگر، اگر بودجه این ردیف با توجه به تورم و تغییرات اقتصادی ادامه می‌یافت و همان سطح فعلی را حفظ می‌کرد، مبلغی که در مقابل این ردیف نوشته می‌شد چقدر بود؟
از آنجا که چسبندگی دلار به اقتصاد و اجرای هر پروژه‌ای زیاد است، باید بگوییم میانگین قیمت دلار در سال۸۸ حدود هزار تومان بوده و حالا بیش از سی وپنج برابر شده است، یعنی برای اجرای پروژه‌های ارزبر در صورت ثبات قیمت آن ور آبی ها، باید شصت وپنج برابر بیشتر ریال پرداخت کنیم. این به کنار، اگر برای پاسخ این سؤال نرخ تورم را در نظر بگیریم ۲۰۰ میلیارد تومان سال ۱۳۸۸ به طور میانگین معادل بیش از ۵ هزار میلیارد تومان تا سال ۱۴۰۲ بوده است.
تکرار تاریخ
«توسعه فرهنگ و خدمات زیارتی با محوریت شهر‌های مشهد، قم، شیراز و شهر ری- کارگروه ملی زیارت» عنوانی است که برای همان بودجه زیارت معروف در سال گذشته در نظر گرفته شد و امسال نیز همان عنوان تکرار شده است. با وجود اینکه بودجه زیارت سال ۱۴۰۱ بعد از یک کمای چهارساله برای خراسان رضوی به مبلغ ۲۰۰ میلیارد تومان احیا شد، در سال گذشته این ردیف با شراکت سه شهر دیگر به ۱۰۰ میلیارد تومان کاهش یافت.
در این راستا در روزهای پایانی سال گذشته سید جمال الدین حسینی، رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی خراسان رضوی، گفته بود که اعتبارات مربوط به حوزه زیارت ابلاغی در سال ۱۴۰۲ به این استان ۸۰ میلیارد تومان بوده که تاکنون نیمی از آن معادل ۴۰ میلیارد تومان تخصیص یافته است.
حالا امسال ۳۵۰ میلیارد تومانی که فعلا بر روی کاغذ در مقابل این ردیف نوشته شده به دو بخش هزینه‌ای با ۲۰ میلیاردتومان و تملک دارایی‌های سرمایه‌ای با ۳۳۰ میلیارد تومان تقسیم شده است.
تاریخچه یک ردیف قدیمی
با توجه به اینکه مشهد پایتخت معنوی کشور و با پذیرش سالانه ۳۰ میلیون زائر قطب گردشگری زیارت است، همیشه ردیف بودجه زیارت یکی از موضوع‌های مورد پیگیری شهرآرا و دیگر رسانه‌های استان بوده است.
برای اینکه بدانیم خواسته ما دقیقا از کجا آب می‌خورد بگذارید کمی به عقب بازگردیم و بار دیگر ماجرای این ردیف بودجه را باهم مرور کنیم. شروع ماجرای بودجه زیارت بازمی گردد به یکی از تاریخ‌های رند یعنی ۸/۸/۸۸ که جلسه هیئت دولت وقت به منا سبت میلاد امام هشتم (ع) در مشهد برگزار و قرار شد در مدت پنج سال متوالی، سالانه ٢٠٠میلیارد تومان و درمجموع ١٠٠٠میلیارد تومان به خراسان رضوی اختصاص پیدا کند. تصمیمی که اگر اجرایی می‌شد، برای مشهدی‌ها آورده خوبی داشت.
اما از این تصمیم فقط سال اول مشهدی ها، آن هم به میزان ۸۰ میلیارد تومان بهره بردند و بعد از آن ماجرای سهم خواهی دیگر استان‌ها و کاهش سهم مشهدی‌ها آغاز شد ماجرایی که در نهایت به حذف این ردیف ختم شد. سال دوم اجرای مصوبه، با تصویب برنامه پنجم توسعه هم زمان شد و طبق این قانون، شهر‌های قم و شیراز نیز مشمول دریافت بودجه زیارت شدند.
اما ماجرا به همین جا ختم نشد و سال٩١ یعنی سومین سال اجرای مصوبه، اتفاق تازه تری رخ داد؛ همان موقع یکی از نمایندگان در صحن علنی مجلس پیشنهادی درباره سهم خواهی تمام استان‌های میزبان امامزادگان از بودجه زیارت مطرح کرد پیشنهادی که به مذاق تمام استان‌ها خوش آمد و با موافقت آنها همراه شد. این موضوع با اعتراض مسئولان وقت استان همراه شد، اما تلاش‌های آنها بی نتیجه ماند و طبق مصوبه مجلس، بودجه اندک زیارت میان تمام استان‌های کشور تقسیم شد.
اما این آخرین سرشکنی در ردیف بودجه زیارت نبود؛ به لایحه بودجه سال٩٣ یک بند دیگر هم اضافه شد تا طبق آن، مساجد نیز از بودجه زیارت بهره‌مند شوند. همچنین طبق قانون، اجازه صرف بودجه زیارت در حوزه‌های فرهنگی وجود نداشت و فقط در مسائل عمرانی مرتبط با حوزه زیارت باید هزینه می‌شد. با این تصمیم ها، ردیف بودجه زیارت به کلی از اهداف اولیه‌ای که بر مبنای آن پایه ریزی شده بود، فاصله گرفت.
با پیگیری مسئولان، مشکلات بودجه زیارت مانند سهم خواهی دیگر استان‌ها تاحدودی برطرف شد، اما ابلاغ نشدن اعتبارات مصوب در طول دو سال متوالی و بعد از آن حذف کلی آن از سند بودجه سال۹۹ به کلی پرونده این ردیف را بست.
پس از کش وقوس‌های فراوان بالاخره در قانون بودجه۱۴۰۱ «بودجه زیارت» ذیل جدول ۱۰-ج قانون بودجه۱۴۰۱ با رقم ۲۰۰ میلیارد تومان به خراسان رضوی اختصاص یافت، اما اتفاقی که بعد از آن افتاد و شبیه تکرار تاریخ بود تغییر عنوان این ردیف درسال گذشته و سهم خواهی دیگر شهر‌ها در سال گذشته بود که در نهایت این رقم را به ۱۰۰ میلیارد تومان برای ۴ شهر تغییر داد، امسال نیز همان طور که گفتیم این ردیف با عنوان سال گذشته و همچنان با تاکید بر روی کارگروه ملی زیارت به ۳۵۰ میلیارد تومان رسید.
وضعیت دیگر ردیف‌های بودجه‌ای
بودجه زیارت یکی از ردیف‌های مهم در جداول آلبوم اقتصادی هر سال برای خراسان رضوی است که در این گزارش به وضعیت آن در لایحه بودجه ۱۴۰۳ پرداختیم. شهرآرا مانند سال‌های گذشته در روزهای آتی به بررسی دیگر ردیف‌های مربوط به مشهد و خراسان رضوی خواهد پرداخت. در جدول گزارش روز قبل به وضعیت بخشی از پروژه‌های مهم استان اشاره کردیم.
ردیف بودجه برخی از پروژه‌ها کاهشی، برخی بدون تغییر و بعضی از آنها افزایشی بوده است. به عنوان مثال برقی کردن راه آهن تهران مشهد هرچند هنوز جای خود را در ردیف‌ها حفظ کرده، اما عملا اعتبار آن به صفر رسیده است. همچنان از بودجه حاشیه شهر خبری نیست و ردیف بهسازی بافت فرسوده و حاشیه کلان شهر‌های مذهبی نیز به آن پیوسته است.
مبلغ یکی از پروژه‌هایی که بدون تغییر بوده احداث قطار حومه مشهد به شهر جدید گلبهار است. همچنین هرچند در پروژه‌های مربوط به راه مانند آزادراه حرم تا حرم افزایش را شاهد هستیم، اما هنوز نیز یکی از مشکلات شرق کشور موضوع راه سازی و عقب ماندگی در مقایسه با وضعیت جاده‌ای در غرب است. همه این‌ها گوشه‌ای از وضعیت بودجه استان است.
منبع:
روزنامه خراسان
- نویسنده: گسترش نیوز
