اکوایران:در حالی که بخشی از پروژه «بام ری» در محدوده ثبت‌شده کوه نقارخانه قرار گرفته، مسئولان میراث فرهنگی تهران می‌گویند فعالیت این پروژه باید متوقف شود؛ اما به گفته آنها شهرداری منطقه ۲۰ با این تصمیم همراهی نمی‌کند. این درگیری‌ها در سایه نبود دستورالعمل‌های مشخص حفاظتی برای ساخت‌وسازهای شهرری، چالش‌های تازه‌ای برای مدیریت آثار تاریخی این منطقه به‌وجود آورده است.
محسن سعادتی، معاون میراث فرهنگی استان تهران، می‌گوید هدف نهایی این نهاد، توقف کامل پروژه موسوم به «بام ری» است؛ طرحی که بخشی از آن در محدوده ثبت‌شده کوه نقارخانه قرار دارد و به باور کارشناسان، می‌تواند تهدیدی برای گورستان‌های تاریخی و آثار مدفون در این منطقه باشد.
او در نشست خبری چهارشنبه، ۱۷ اردیبهشت، توضیح داد که فعالیت در حدود یک‌سوم از این پروژه باید “فریز” و کاوش‌های باستان‌شناسی در آن آغاز شود. اما به گفته او، شهرداری منطقه ۲۰ با این تصمیم همکاری لازم را نداشته و این موضوع از پیش از تعطیلات نوروز تا امروز در دادستانی در حال بررسی است.
معاون میراث فرهنگی می‌گوید یک ناظر باستان‌شناس به‌طور روزانه از محدوده بازدید می‌کند، ولی برای ورود رسمی به فرآیند توقف پروژه، این نهاد همچنان منتظر تصمیم قضایی است.
او همچنین تأکید کرد که ساخت پروژه بدون استعلام از اداره میراث آغاز شده و این نهاد “در میانه کار” در جریان فعالیت‌ها قرار گرفته است. به گفته سعادتی، ناظر فعلی پروژه دانشجوی دکترای باستان‌شناسی است و برخلاف ادعای برخی مقام‌ها، رئیس اداره میراث فرهنگی شهرری کارشناس حوزه میراث نیست.
سعادتی به نبود دستورالعمل مشخص برای ساخت‌وسازهای زیرزمینی در شهرری نیز اشاره کرد؛ مسئله‌ای که به گفته او بارها موجب برخورد تصادفی با آثار تاریخی در حین ساخت‌وساز شده است. او هشدار داد در منطقه ۲۰، حتی در عمق سه‌متری، آثار مربوط به دوران سلجوقی کشف میشود، اما هنوز ضوابط روشنی برای برخورد با این وضعیت وجود ندارد.
در حال حاضر، فقط برخی نواحی مانند برج طغرل، چشمه‌علی و ابن‌بابویه دارای مصوبات مربوط به حریم هستند؛ مصوباتی که آن‌هم صرفاً به «لزوم حضور باستان‌شناس» اشاره می‌کنند و دستورالعمل اجرایی دقیقی ندارند. سایر نواحی تاریخی چون بازار ری یا خیابان قم از این مصوبات بی‌بهره‌اند.
در همین نشست، علی طلوعی، مدیرکل میراث فرهنگی استان تهران نیز تأیید کرد که توقف پروژه بام ری نیازمند همکاری قضایی است. او گفت شکایت‌هایی از سوی اداره میراث تنظیم شده که در حال پیگیری است، اما تأکید کرد پیگیری‌ها محدود به بخشی از پروژه نیست و هدف نهایی استفاده از این فضا به‌عنوان یک سایت موزه است.
طلوعی همچنین به تنش‌های اخیر میان شهرداری و میراث فرهنگی درباره وضعیت چشمه‌علی اشاره کرد و گفت با وجود اتهام‌هایی که شهرداری درباره “عدم همکاری میراث فرهنگی” مطرح کرده، هیچ مکاتبه‌ای از سوی شهرداری در این باره دریافت نشده است.
در هفته‌های اخیر، گزارش‌هایی از تلاش شهرداری منطقه ۲۰ برای پیشبرد پروژه بام ری منتشر شده، در حالی که کارشناسان هشدار می‌دهند چنین طرح‌هایی بدون توجه به ضوابط میراث فرهنگی، می‌تواند صدمات جبران‌ناپذیری به لایه‌های تاریخی شهرری وارد کند؛ شهری با سابقه هزاران‌ساله که هنوز بسیاری از آثارش زیر خاک مدفون مانده است.
- نویسنده: اکوایران
