در معاملات تجاری و روزمره، احتمال مواجهه با شرایطی که یکی از طرفین از پرداخت بدهی خود اجتناب کند، وجود دارد.
به گزارش بازار، در معاملات تجاری و روزمره، احتمال مواجهه با شرایطی که یکی از طرفین از پرداخت بدهی خود اجتناب کند، وجود دارد. قانون‌گذار به منظور حمایت از حقوق طلبکاران، روش‌های مختلفی برای مطالبه وجه تعیین کرده است. در این مقاله، به بررسی نکات کلیدی درباره مطالبه وجه، نحوه شکایت و راهکارهای قانونی پرداخته خواهد شد. در اینجا می‌آموزید که چه مدارکی برای اثبات طلب ضروری است، چگونه اظهارنامه ارسال کنید، و مراحل تنظیم دادخواست را طی کنید.
مطالبه وجه چیست؟
مطالبه وجه به معنای اقدام قانونی برای بازپس‌گیری پولی است که به دلایل مختلف مانند وام، خریدوفروش، یا انجام تعهدات مالی دیگر به شخصی پرداخت شده اما دریافت نشده است. این مطالبه می‌تواند از طریق ارائه اسناد معتبری مانند چک، سفته، رسید بانکی، فاکتور امضا شده یا شهادت شاهدان انجام شود. به طور کلی، مطالبه وجه زمانی مطرح می‌شود که فرد بدهکار، با وجود سررسید موعد پرداخت، از بازگرداندن وجه خودداری کند. در این شرایط طلبکار می‌تواند از طریق ابزارهای قانونی برای دریافت وجه خود اقدام کند.
وکیل موسسه حقوقی دادپایا بیان می‌کند که در هر شرایطی که فردی برای پول، طلب، یا مال کلی و مثلی از دیگری مطالبه داشته باشد، می‌تواند با طرح شکایت از بدهکار، خواسته خود را پیگیری کند. این دعاوی جزو دعاوی مالی محسوب شده و بسته به میزان و ارزش خواسته، در دادگاه عمومی حقوقی یا شورای حل اختلاف بررسی می‌شوند. از نظر صلاحیت محلی نیز، دادگاه اقامت خوانده صالح به رسیدگی است.
درخواست مطالبه وجه چیست؟
درخواست مطالبه وجه یکی از مراحل ابتدایی و رسمی برای دریافت مطالبات از فرد بدهکار است. طلبکار پس از جمع‌آوری شواهد و مدارک کافی می‌تواند از این روش برای پیگیری حقوق خود استفاده کند. این فرآیند شامل ارسال پیام قانونی به بدهکار یا طرح دعوی در مراجع قضایی است. در مرحله اول، طلبکار می‌تواند از اظهارنامه رسمی استفاده کند. اظهارنامه، نوعی اطلاع‌رسانی قانونی است که به بدهکار اعلام می‌کند طلبکار جدی بوده و قصد دارد حقوق خود را از طریق روش‌های قانونی دنبال کند. این اقدام معمولاً به بدهکار هشدار می‌دهد و او را تشویق می‌کند تا بدهی خود را پرداخت کند.
اگر اظهارنامه مؤثر واقع نشود، طلبکار می‌تواند از طریق دادخواست اقدام کند. دادخواست، سندی است که در آن جزئیات طلب به همراه مدارک اثبات‌کننده به دادگاه ارائه می‌شود. در این مرحله، مدارکی مانند چک برگشتی، سفته امضا شده یا رسید بانکی اهمیت زیادی دارند، زیرا باید نشان دهند که بدهی واقعاً وجود دارد و بازپرداخت نشده است.
مطالبه وجه با فرستادن اظهارنامه
یکی از نخستین و ساده‌ترین روش‌ها برای پیگیری قانونی مطالبات، استفاده از ابزار اظهارنامه است. اظهارنامه در واقع یک هشدار رسمی و قانونی محسوب می‌شود که از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به فرد بدهکار ارسال می‌گردد. هدف از این اقدام، اعلام جدیت طلبکار در پیگیری بدهی و اطلاع‌رسانی رسمی به بدهکار درباره وضعیت طلب است. اظهارنامه این پیام را به بدهکار می‌رساند که اگر در مدت زمان معقول اقدام به تسویه بدهی نکند، مراحل بعدی پیگیری قانونی آغاز خواهد شد.
این ابزار نه‌تنها باعث می‌شود بدهکار از وجود مطالبه مالی آگاه شود، بلکه ممکن است او را ترغیب به پرداخت سریع بدهی کند تا از ورود پرونده به مراجع قضایی و تحمیل هزینه‌های اضافی جلوگیری کند. از آنجایی که اظهارنامه به‌عنوان یک سند رسمی محسوب می‌شود، در صورت ادامه اختلاف می‌تواند به‌عنوان مدرک در دادگاه مورد استفاده قرار گیرد.
همچنین ارسال اظهارنامه جهت مطالبه وجه مزایایی دارد از جمه:
- اخطار به بدهکار پیش از طرح دعوی
- جلوگیری از پیشرفت تخلفات (مانند انتقال اموال توسط بدهکار)
- ارائه شواهد قانونی در دادگاه، در صورت عدم اقدام بدهکار
البته ارسال اظهارنامه زمانی موثر است که احتمال پرداخت بدهی از سوی بدهکار وجود داشته باشد. در غیر این صورت، ممکن است فرد بدهکار با تغییر آدرس یا پنهان کردن اموال، کار طلبکار را سخت‌تر کند.
البه وجه با دادخواست مطالبه وجه
اگر ارسال اظهارنامه به نتیجه مطلوب نینجامد و بدهکار همچنان از پرداخت بدهی خود خودداری کند، گام بعدی در فرآیند قانونی، تنظیم و ارائه دادخواست مطالبه وجه است. دادخواست به‌عنوان یک سند رسمی و حقوقی به دادگاه ارائه می‌شود و از طریق آن، طلبکار درخواست رسیدگی به حق خود را مطرح می‌کند. در این مرحله، طلبکار موظف است تمام مستندات و مدارک لازم برای اثبات طلب خود، نظیر چک‌های برگشتی، سفته‌ها، فاکتورها، یا رسیدهای بانکی را به همراه دادخواست ارائه دهد. این مدارک به قاضی کمک می‌کنند تا با استناد به شواهد موجود، درباره صحت ادعای طلبکار تصمیم‌گیری کند.
دادخواست باید به‌طور دقیق و مطابق با قوانین تنظیم شود، چرا که هرگونه نقص یا ابهام در آن ممکن است روند رسیدگی را به تأخیر بیندازد. پس از تنظیم دادخواست، این سند از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت و به دادگاه صالح ارجاع می‌شود. دادگاه پس از بررسی محتویات دادخواست و دلایل ارائه شده، اقدام به دعوت از طرفین دعوی کرده و جلسه رسیدگی را برگزار می‌کند.
مطالبه وجه در شورای حل اختلاف
شورای حل اختلاف یکی از مراجع قانونی است که برای رسیدگی به پرونده‌های مالی با ارزش کمتر و دعاوی ساده‌تر طراحی شده است. این مرجع به‌طور ویژه برای پرونده‌هایی مناسب است که مبلغ طلب مورد نظر از نظر قانون جزو دعاوی خرد محسوب می‌شود، یعنی کمتر از ۲۰ میلیون تومان ارزش دارد.
در چنین مواردی، شورای حل اختلاف وظیفه دارد پرونده را بررسی و راهکار مناسبی برای حل اختلاف ارائه دهد. فرآیند رسیدگی در شورای حل اختلاف عموماً ساده‌تر و سریع‌تر از دادگاه‌های عمومی حقوقی است و هزینه‌های دادرسی نیز در این مرجع نسبت به دادگاه پایین‌تر خواهد بود.
اما اگر مبلغ مورد مطالبه بیشتر از ۲۰ میلیون تومان باشد، موضوع از حوزه صلاحیت شورای حل اختلاف خارج شده و رسیدگی به پرونده به دادگاه عمومی حقوقی ارجاع داده می‌شود. دادگاه با استفاده از فرایندهای پیچیده‌تر و جزئیات بیشتر به پرونده رسیدگی می‌کند. بنابراین، پیش از اقدام به طرح دعوی، باید ارزش مالی طلب مشخص شود تا مشخص گردد که پرونده باید به شورای حل اختلاف ارجاع داده شود یا دادگاه.
هزینه دادرسی مطالبه وجه چقدر است؟
هزینه دادرسی بر اساس ارزش مالی طلب تعیین می‌شود. این هزینه معمولاً در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی محاسبه و پرداخت می‌شود.
هزینه دادرسی در شورای حل اختلاف و دادگاه‌ها بر اساس مبلغ طلب متفاوت است و درصد مشخصی از ارزش خواسته را شامل می‌شود. در شورای حل اختلاف، هزینه دادرسی معادل ۲.۵ درصد از مبلغ طلب محاسبه می‌شود، که به‌طور کلی برای پرونده‌های با ارزش کمتر از ۲۰ میلیون تومان به کار می‌رود.
اما در صورتی که پرونده به دادگاه ارجاع شود، هزینه‌ها به‌صورت پلکانی محاسبه می‌شوند. برای مطالبات تا سقف ۲۰ میلیون تومان، هزینه دادرسی مشابه شورای حل اختلاف بوده و برابر با ۲.۵ درصد مبلغ خواسته است. اما اگر ارزش طلب بیش از ۲۰ میلیون تومان باشد، برای بخش مازاد بر این مبلغ، هزینه دادرسی ۳.۵ درصد محاسبه می‌شود. این روش محاسبه هزینه دادرسی به منظور ایجاد تناسب بین ارزش خواسته و هزینه‌های رسیدگی طراحی شده است و کمک می‌کند تا عدالت اقتصادی در سیستم قضایی رعایت شود.در مراحل تجدیدنظر یا اعتراض، این مبلغ به ۴.۵ درصد ارزش طلب افزایش می‌یابد.
جمع‌بندی
در این مقاله، به بررسی موضوع مطالبه وجه و نحوه شکایت پرداختیم. از تعریف و مفهوم مطالبه وجه گرفته تا روش‌های قانونی آن، مانند ارسال اظهارنامه، تنظیم دادخواست و مراجعه به شورای حل اختلاف. همچنین هزینه‌های دادرسی و ….. نیز تشریح شد. امیدواریم این مطلب برای شما مفید بوده باشد و با اطلاعات ارائه‌شده بتوانید در شرایط مشابه، از حقوق خود به بهترین شکل دفاع کنید.
- نویسنده: تحلیل بازار
