یک متخصص بیماریهای کودکان در همدان با بیان اینکه افزایش موارد تب، لرز، سرفه و بی‌حالی در همدان، موج جدیدی از ویروس‌های تنفسی به‌ویژه آنفلوانزا در حال گسترش است، افزود: مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک بسیار خطرناک است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از همدان، در روزهای اخیر مراکز درمانی همدان با افزایش چشمگیر بیماران مبتلا به علائم سرماخوردگی و بیماریهای تنفسی روبه‌رو شده‌اند؛ وضعیتی که به گفته پزشکان ناشی از گردش ویروس‌های آنفلوانزای فصلی است. هم‌زمان نگرانی خانواده‌ها از شدت بیماری، مصرف بی‌رویه دارو و شلوغی مراکز درمانی بیشتر شده است. در چنین شرایطی آگاهی از علائم هشدار، مراقبت‌های خانگی و پرهیز از خوددرمانی می‌تواند بار بیماری و مراجعات غیرضروری را به‌طور قابل توجهی کاهش دهد. در این گفت‌وگوی تفصیلی، دکتر محمد صادق صبا، متخصص کودکان به سؤالات خبرگزاری تسنیم درباره علل شیوع، علائم هشدار، نحوه مراقبت خانگی، خطرات خوددرمانی، نقش تغذیه، وضعیت واکسیناسیون و مدیریت مدارس توضیح مفصلی ارائه می‌کند.
تسنیم: بفرمایید علت افزایش ناگهانی ویروس‌های تنفسی در زمان تغییر فصل چیست؟
صبا: هر سال با شروع پاییز و زمستان، الگوی گردش ویروس‌ها تغییر می‌کند و ما شاهد افزایش عفونت‌های ویروسی در جامعه هستیم. این مسئله طبیعی است و به شرایط هوا، کاهش دما، حضور بیشتر افراد در محیط‌های بسته، ضعیف شدن سیستم ایمنی در اثر خستگی و استرس و حتی شروع مدارس ارتباط دارد. معمولاً نیازی نیست نوع دقیق ویروس مشخص شود، چون درمان اولیه در اکثریت موارد علامتیاست. اما از نظر اپیدمیولوژی، مراکز بهداشتی ویروس را شناسایی می‌کنند تا اگر نوع خاصی نیازمند اقدام ویژه باشد، برنامه‌ریزی انجام شود.
تسنیم: علائمی که این روزها در همدان دیده می‌شود بیشتر به کدام ویروس مربوط است؟
صبا: بر اساس مشاهدات بالینی و الگوی موارد، محتمل‌ترین عامل آنفلوانزاست. تب و لرز، آبریزش و گرفتگی بینی، سرفه، عطسه، بی‌حالی، بی‌اشتهایی، کوفتگی عضلانی و گلودرد علائمی هستند که بیشترین تکرار را دارند. احتمال کووید هم وجود دارد اما کمتر است؛ زیرا بعد از واکسیناسیون گسترده شدت موارد کووید مثل سال‌های گذشته نیست و معمولاً خفیف‌تر بروز می‌کند.
تسنیم: این بیماری در چه گروه‌هایی خطرناک‌تر است؟
صبا: تمام گروه‌های سنی درگیر می‌شوند؛ اما کودکان زیر سه تا چهار ماه، کودکان دارای بیماری زمینه‌ای، سالمندان و افراد دارای نقص ایمنی در معرض خطر بیشتری هستند. در این گروه‌ها، تب طولانی، بی‌حالی شدید، کاهش سطح هوشیاری، تنگی نفس و بی‌اشتهایی می‌تواند نشانه شروع عارضه جدی باشد و باید سریع مراجعه کنند.
تسنیم: والدین معمولاً با دیدن تب کودک نگران می‌شوند. نحوه صحیح کنترل تب چیست؟
تب دشمن نیست؛ واکنش دفاعی بدن است
صبا: مهم‌ترین کار این است که بدانیم تب دشمن نیست؛ بلکه واکنش دفاعی بدن است. برای کنترل تب استامینوفن بهترین و کم‌عارضه‌ترین داروست. دوز صحیح آن برای کودک ۱۰ تا ۱۵ میلی‌گرم به ازای هر کیلو وزن هر ۴ تا ۶ ساعت است. از بروفن هم میتوان استفاده کرد اما عوارض بیشتری دارد و معمولاً ترجیح نمی‌دهیم در مراحل اولیه استفاده شود.
در زمان تب باید مایعات کافی باید مصرف شود تا کم‌آبی رخ ندهد. پاشویه با آب خنک نیز بسیار مؤثر است. دمای اتاق باید ۱۹ تا ۲۳ درجه باشد. گرم‌کردن زیاد، تب را تشدید می‌کند. پوشش کودک باید سبک باشد حتی اگر لرز دارد؛ لرز جزء روند طبیعی بیماری است.
تسنیم: در مورد سرفه کودکان، بسیاری از خانواده‌ها از شربت سینه استفاده می‌کنند. آیا این کار درست است؟
ممنوعیت شربت سرفه برای کودکان کمتر از ۲ سال
صبا: در کودکان زیر دو سال به‌خصوص زیر یک سال و مخصوصاً زیر شش‌ماه به هیچ عنوان نباید شربت‌های ضدسرفه استفاده کرد. این داروها می‌توانند خطرناک باشند. سرفه مکانیسم دفاعی بدن برای پاکسازی راه تنفسی است.
بهترین کار در این زمان شست‌وشوی بینی با سرم، مرطوب نگه داشتن محیط، خواب کافی و افزایش مصرف مایعات است. در اکثر موارد، سرفه ظرف چند روز کاهش می‌یابد و نیازی به دارو نیست.
تسنیم: چه زمانی باید به پزشک مراجعه فوری انجام شود؟
صبا: معیارهای هشدار بسیار مهم هستند، بازگشت تب پس از چند روز بهبودی، سرفه بسیار شدید یا افزایش آن بعد از بهبود، بی‌حالی و خواب‌آلودگی غیرطبیعی، تنفس تند یا دشوار، خس‌خس سینه، استفراغ مکرر و کاهش تعداد دفعات ادرار (نشانه کم‌آبی) از علائم خطر هستند. این‌ها ممکن است نشان‌دهنده پنومونی، گوش‌درد چرکی، سینوزیت یا عفونت ریه باشد.
تسنیم: برخی والدین بدون معاینه، با پیام یا تلفن دنبال نسخه هستند. این چه خطراتی دارد؟
صبا: تشخیص بالینی بدون معاینه تقریباً غیرممکن است. ممکن است کودک دچار گرفتگی ریه، گوش‌درد یا عفونت ثانویه شده باشد و اگر درمان اشتباه انجام شود مشکل تشدید می‌شود. متأسفانه مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک، شربت سینه، آنتی‌هیستامین‌ها و کورتون‌ها از شایع‌ترین خطاهاست. هیچ‌کدام بدون معاینه جایز نیستند.
تسنیم: وضعیت مراجعات در همدان چگونه است؟
مراجعه بیش از حد به مراکز درمانی کاری بیهوده است
صبا: موج فعلی باعث شده مطب‌ها و مراکز درمانی بسیار شلوغ شوند. بخشی از این ازدحام ناشی از مراجعات متعدد یک بیمار در یک روز است. والدین گاهی صبح به یک مطب، بعدازظهر به درمانگاه دیگری مراجعه می‌کنند درحالی‌که بیماری ویروسی یک سیر طبیعی پنج تا شش‌روزه دارد و باید طی شود. این مراجعات مکرر هم فشار روی سیستم درمان می‌گذارد و هم باعث تجویزهای غیرضروری می‌شود.
تسنیم: درباره مصرف آنتی‌بیوتیک توضیح دهید؛ چرا این‌قدر تأکید می‌کنید که لازم نیست؟
صبا: چون علت بیماری «ویروس» است و آنتی‌بیوتیک‌ها روی ویروس‌ها هیچ اثری ندارند. مصرف بی‌مورد آنها مقاومت دارویی ایجاد می‌کند، عوارض گوارشی و آلرژیک دارد، می‌تواند تعادل میکروبی بدن را به‌هم بزند،در کودکان ممکن است آسیب‌های شدید ایجاد کند. فقط اگر عارضه‌ای مانند پنومونی یا عفونت گوش ایجاد شده باشد، آن هم با تشخیص پزشک باید آنتی‌بیوتیک تجویز شود.
تسنیم: نقش تغذیه در طول بیماری چقدر اهمیت دارد؟
صبا: سوءتغذیه مقاومت بدن را کاهش می‌دهد و ممکن است شدت بیماری را بیشتر کند. اما لازم نیست خانواده‌ها هزینه‌های سنگین کنند. نکته مهم این است که «داروی تقویتی» وجود ندارد. این اصطلاح بیشتر تبلیغاتی است.
پیشنهاد ما مصرف میوه و سبزی به میزان توان، پرهیز از مصرف نوشابه، چیپس و تنقلات،استفاده از سوپ، شله‌زرد، ماست و مایعات گرم، خواب کافی و آرام است. بدن خودش با رعایت موارد ساده، بهتر از هر مکملی تقویت می‌شود.
تسنیم: درباره واکسیناسیون آنفولانزا چه توضیحی دارید؟
صبا: برای کودکان زیر ۹ سال، سالمندان، بیماران قلبی، دیابتی و آسمی واکسن بسیار توصیه می‌شود.حتی اگر دیر تزریق شود هنوز هم ارزشمند است و از ابتلا یا شدت بیماری به‌طور قابل توجهی می‌کاهد. فقط در کسانی که حساسیت شدید به تخم‌مرغ دارند باید در مراکز مجهز تزریق شود.
تسنیم: درباره وضعیت مدارس و احتمال تعطیلی، چه نظری دارید؟
صبا: تعطیلی مدارس نه‌تنها مشکل را حل نمی‌کند بلکه اثرات منفی آموزشی و روانی دارد.مسئله اصلی تهویه مناسب، آموزش بهداشت فردی، شست‌وشوی مرتب دست‌ها، استفاده از ماسک در زمان شیوع بالا و تشویق والدین به نگه‌داشتن کودک بیمار در خانه برای ۳ تا ۴ روز است.
مشکل اینجاست که کودک در دو روز قبل از ظاهر شدن علائم هم ناقل است و این روند کنترل را سخت می‌کند. اما آموزش به کودکان بهترین راهکار است.
تسنیم: درباره تزریق آمپول‌های تقویتی، کورتون‌ها و درمان‌های سنتی چه نظری دارید؟
عدم تاثیر داروهای تقویتی در بهبود بیماریهای ویروسی
صبا: متأسفانه در جامعه ما مصرف این داروها بسیار شایع است. آمپول‌های تقویتی هیچ ارزش علمی در درمان بیماری ویروسی ندارند. کورتون‌ها فقط در شرایط خاص و معمولاً در بیمارستان تجویز می‌شوند. داروهای سنتی ترکیبی اگر ناشناخته باشند می‌توانند باعث مسمومیت یا تداخل دارویی شوند. درمان بیماری ویروسی ساده است: استراحت، مایعات، کنترل تب، رعایت بهداشت.
تسنیم: پیام شما برای خانواده‌ها چیست؟
صبا: اگر والدین چند اصل ساده را رعایت کنند، ۹۰ درصد مشکلات برطرف می‌شود، که شامل عدم مصرف داروهای غیرضروری، پیشگیری از کم‌آبی، کنترل تب با روش‌های صحیح، حفظ آرامش و پرهیز از استرس، شناخت علائم خطر، مراجعه به‌موقع در صورت بدتر شدن است. در این صورت نه‌تنها کودک سریع‌تر بهبود می‌یابد، بلکه از فشار بر سیستم درمان نیز کاسته می‌شود.
انتهای پیام/
- نویسنده: تسنیم tasnimnews
