پول یکی از مهمترین مفاهیم اقتصادی است که افراد در ابتدای آموزش اقتصاد با آن مواجه می‌شوند. این متغیر اقتصادی آثار بسیار زیادی بر روی بازارها و زندگی شخصی فعالان اقتصادی می‌گذارد. بنابراین یادگیری آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
پول چیست؟
کالاها و دارایی‌های مختلفی در زمان‌ها و مکان‌های مختلف به عنوان پول استفاده شده‌اند. کالاها اقلامی هستند که ارزش دارند زیرا نیازها یا خواسته‌های افراد را برآورده می‌کنند، مانند غذا ، پوشاک یا کتاب . از سوی دیگر، پول یک دارایی سرمایه‌ای ارزشمند است زیرا می توان از آن برای تولید کالاها یا خدمات دیگر استفاده کرد. با توجه به این موضوع، تعیین اینکه چه چیزی باید به عنوان پول طبقه‌بندی شود میتواند تا حدی پیچیده باشد. یک رویکرد رایج برای تعریف پول در نظر گرفتن عملکرد آن است که شامل سه نقش کلیدی میشود.
آموزش اقتصاد و وظایف پول
ذخیره‌ی ارزش ، اولین وظیفه‌ی پول است. افراد کار می‌کنند و در ازای این کار ارزشی را خلق می‌کنند و این ارزش را در قالب پول دریافت کرده و آن را ذخیره می‌کنند تا بتوانند در زمان لازم آن را به کالا یا خدمتی که نیاز دارند تبدیل کنند.
پول وسیله‌ای برای سنجش است. این وظیفه به استانداردی اشاره دارد که کالاها و خدمات بر اساس آن قیمت‌گذاری می‌شوند. همچنین وسیله‌ی مبادله بودن سومین نقش پول است.
کارکردهای پول به هم مرتبط هستند. به عنوان مثال، اگر ارزش دارایی نامشخص باشد، به عنوان یک وسیله مبادله کارایی کمتری دارد و از نقش آن به عنوان یک ذخیره‌ی قابل اعتماد ارزش می‌کاهد. نمونه‌هایی از این را می توان در کشورهایی مشاهده کرد که پول محلی به دلیل ابرتورم به یک وسیله‌ی ذخیره‌ی ارزش غیرقابل اعتماد تبدیل میشود. در چنین مواردی، ارزهای خارجی اغلب جایگزین ارز محلی به عنوان وسیله مبادله ترجیحی می شوند. به عنوان مثال، پس از جنگ جهانی اول ، ارزش مارک آلمان به شدت کاهش یافت و منجر به استفاده گسترده از ارزهای جایگزین برای معاملات شد.
بسیاری از دارایی هایی که ارزش خود را در طول زمان حفظ می کنند ممکن است برای استفاده به عنوان وسیله مبادله عملی نباشند. به عنوان مثال، املاک ارزش خود را در بلندمدت حفظ کنند، اما استفاده از آنها برای معاملات روزانه بسیار دشوار است.
پول و بدهی
برای آشنایی با دارایی، بدهی، فیات مانی و ارتباط آنها با یکدیگر مقاله جامع آموزش اقتصاد: آنچه از پول نمی‌دانید را مطالعه کنید.
پس از پایان عصر پول طلا-پایه ، دوران پول فیات آغاز شد. ساختار اقتصادی و نهادهای مرتبط با آن پس از این رخداد متحمل تغییرات بسیار زیادی شده‌اند و لازم است به صورت دقیق با ساختار اقتصادهای امروزی که تا حد زیادی مبتنی بر بدهی است آشنا شد.
در دنیای امروز، پول از مفهومی به نام IOU ( I owe you ) مشتق شده است. اساس پول امروزی بر پایه‌ی اعتبار و بدهی است. پول امروزی برخلاف طلا یا نقره یا سایر کالاها، دارایی حقیقی نیست و ماهیتی مالی به خود گرفته است. مالی بودن دارایی یعنی همزمان که دارایی شخص دارنده است، بدهی شخصی است که آن را منتشر کرده است.
از آنجایی که دارایی‌های مالی بیانگر ادعاهایی از واحدهای اقتصادی در اقتصاد هستند، به‌عنوان بدهی مالی نیز عمل می‌کنند. اساساً، دارایی مالی یک شخص همیشه با بدهی شخص دیگری مطابقت دارد. در یک اقتصاد بسته ، اندازه کل بدهی‌های مالی برابر با اندازه کل دارایی‌های مالی است. به عنوان مثال، اگر فردی وام مسکن بگیرد، این تعهد را می‌دهد که در طول زمان مبلغ مشخصی را به بانک بپردازد. همزمان، بانک حق دریافت آن پرداخت‌ها را به دست می‌آورد، بنابراین به همان اندازه دارایی در اختیار دارد. به طور مشابه، اگر شخصی صاحب اوراق قرضه شرکتی باشد، شرکت در برابر این دارایی فرد مذکور به تناظر به همان اندازه بدهی دارد.
در مقابل، دارایی‌های غیرمالی نشان‌دهنده ادعایی از هیچ نهاد دیگری نیست. وقتی فردی صاحب املاک و مستغلات یا مقداری طلا باشد، بدهی مربوط به آن مبلغ وجود ندارد و در نتیجه بدهی‌های غیر مالی وجود ندارد. اگر همه افراد در اقتصاد همه دارایی‌ها و بدهی‌های خود از جمله پول را با هم ترکیب کنند، در نهایت یکدیگر را جبران می‌کنند و فقط دارایی‌های غیر مالی باقی می‌مانند.
پول مسئله عدم اعتماد را را جامعه حل می‌کند. در تسهیل مبادلات موثر است زیرا نشان‌دهنده شکل منحصر به فردی از IOU است که اعتماد گسترده‌ای را در اقتصاد جلب کرده است. در نتیجه، مردم مایل به پذیرش آن در ازای کالاها و خدمات هستند و در نتیجه آن را به عنوان یک وسیله مبادله در سطح جهانی قابل قبول می‌کنند. با این حال، همه انواع IOU سطح اعتماد یکسانی ندارند و آنهایی که بازپرداخت آنها به طور گسترده قابل اعتماد نیست، کمتر در مبادلات قابل قبول هستند، بنابراین احتمال کمتری دارد که به عنوان پول در نظر گرفته شوند.
آموزش اقتصاد و انواع پول
در یک اقتصاد مدرن ، انواع مختلفی از پول در گردش است که هر یک نشان دهنده IOU های مبادله شده بین گروه‌های مختلف مردم است. درک تمایز بین این اشکال مختلف پول میتواند بینش بیشتری در مورد نحوه عملکرد اقتصاد ارائه دهد. سه گروه اصلی در این زمینه در نظر گرفته می‌شوند: بانک مرکزی (مانند بانک مرکزی ایران، فدرال رزرو آمریکا و …) بانک‌های تجاری (بانک تجارت، بانک سامان، بانک خاورمیانه و …) و سایر بخش‌های اقتصاد متشکل از خانوارها ، شرکت‌ها و دولت که در این مطلب تحت عنوان مصرف‌کنندگان به آنها اشاره خواهد شد.
پایه پولی یا پول پرقدرت شامل IOU های بانک مرکزی است (بدهی به بانک‌های تجاری و مصرف‌کنندگان ). پایه پولی از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا بانک‌های مرکزی می‌توانند از آن برای اجرای موثر سیاست‌های پولی که در دوره جامع سیاست‌گذاری پولی کلینیک اقتصاد توضیحات کامل درباره آن ارائه شده است، استفاده کنند. به عنوان مثال، بانک مرکزی میتواند نرخ بهره پرداخت شده به ذخایر را برای تأثیرگذاری بر هزینه‌ها و تورم در اقتصاد، همراه با مدیریت مقادیر کل‌های پولی، تغییر دهد.
خلق پول
شاید مهمترین بحث در حوزه‌ی تحلیل‌های پولی، مفهوم خلق پول باشد. مفهومی که برداشت غلط از آن چه برای فعالان اقتصادی و چه سیاستگذاران ممکن است نتایج جبران‌ناپذیری داشته باشد. توجه به این نکته که بخش عمده‌ای از نقدینگی در گردش، از نوع سپرده‌های بانکی است دارای اهمیت فراوانی است. یعنی در تحلیل‌ها می‌توان از نقش اسکناس و مسکوک صرف نظر کرد.
بانک‌ها صرفاً واسطه‌ای برای انتقال پول از پس‌اندازکنندگان به وام‌گیرندگان نیستند. در حقیقت، بانک‌ها نقش مهمی در خلق پول دارند. هنگامی که خانوارها پس‌انداز می‌کنند، این پول از چرخه مبادلات خارج میشود. بنابراین پس‌انداز بیشتر، خود به خود منجر به افزایش وام‌دهی بانک‌ها نمی‌شود. در عوض، بانک‌ها با اعطای وام، نقدینگی خلق می‌کنند. به عبارت دقیق‌تر، تمام پرداخت‌های بانک‌ها از قبیل خرید دارایی، پرداخت دستمزد و … همه و همه از محل خلق نقدینگی صورت می‌گیرد. عکس این موضوع نیز صادق است، یعنی بازپرداخت وام، فروش دارایی یا دریافت کارمزد نیز از مصادیق محو پول است.
کنترل حجم پول توسط بانک مرکزی، لزوماً به معنای کنترل میزان وام‌دهی و پس‌انداز بانک‌های تجاری نیست. امروزه بانک‌های مرکزی از طریق تنظیم نرخ بهره ، سیاست‌های پولی را اعمال می‌کنند.
بانک‌های تجاری بر اساس سودآوری وام‌دهی ، به طور مستقل تصمیم می‌گیرند چه میزان وام بدهند. این وام‌دهی منجر به ایجاد سپرده‌های بانکی میشود. سپس بانک مرکزی در صورت نیاز این سپرده‌ها را ذخیره می‌کند و عرضه پول را تنظیم می‌کند. بنابراین تصور رایج که بیان می‌کند تنها خلق پایه‌پولی علت خلق نقدینگی است و بانک‌ها صرفا واسطه‌گر مالی هستند، دقیق نیست. در این مقاله با بررسی پول، نقش‌های آن، پول در اقتصادهای مدرن و خلق و محو پول در پاسخ به پرسش اقتصاد چیست؟ تلاش کردیم تا شما را با این مفهوم آشنا کنیم.
آموزش اقتصاد نه تنها در بهبود زندگی فردی بلکه به بهبود زندگی کاری نیز منجور خواهد شد. سرمایه‌گذاران، فعالان اقتصادی و سایر اقشار جامعه همگی در یک محیط اقتصادی در حال زندگی هستند و بهتر است تا شیوه‌ی عملکرد آن را به خوبی بیاموزند. بدین منظور در کلینیک اقتصاد با طراحی دوره‌های متنوع و انتشار مقالات به‌روز تلاش شده است تا در مسیر آموزش اقتصاد و یادگیری آن به تمام علاقه‌مندان مطالبی ارزنده ارائه شود.
مینا سعادت
تاریخ : 8 - نوامبر - 2023مقاله های آموزش اقتصادتون واقعا حرف نداره حتما به منبعی که معرفی کردید سر میزنم
اقتصاد ژورنال
تاریخ : 8 - نوامبر - 2023خوشحالیم که از آموزش های ما استفاده میکنید مینا جان، ممنون از توجهتون