برای نخستین بار، به‌دلیل تأخیرات در تعمیرات پالایشگاه‌های گازی در تابستان، این تعمیرات به مهر و حتی آبان ماه منتقل شد، که نتیجه آن کاهش تخصیص گاز به‌دلیل عدم فعالیت برخی پالایشگاه‌ها در دوره تعمیرات بود.
گاز طبیعی سوخت اصلی نیروگاه‌های حرارتی است و نیروگاه‌های حرارتی، منبع اصلی تأمین برق کشور است. بیش از ۹۰درصد برق مورد نیاز کشور از نیروگاه‌های حرارتی تأمین می‌شود و نیروگاه‌ها همواره راغب هستند که از به‌عنوان سوخت اصلی استفاده کنند، چرا که تجهیزات نیروگاه‌های حرارتی بر اساس گاز طبیعی طراحی شده و با مصرف گاز بالاترین بهره‌وری و کمترین خرابی را دارند. همچنین سوخت گاز نسبت به سوخت‌های دیگر، پاک‌ترین و کم‌آلاینده‌ترین سوخت است و علاوه بر کم‌اثری در آلودگی هوا، خورندگی و استهلاک کمتری نیز در تأسیسات نیروگاهی ایجاد می‌کند.
اما در زمستان که “ناترازی گاز” مهمان نامبارک روزهای سرد ایران شده، موجب می‌شود تا برای پوشش حداکثری تقاضای خانگی، نیروگاه‌ها و صنایع در تخصیص گاز محدود شوند و سوخت مایع مهمان ناخوانده و اجباری نیروگاه‌ها شود.
از بین ۱۴۶ نیروگاه حرارتی، در شرایط کسری گاز، ۱۴ نیروگاه بخاری به مازوت به‌عنوان سوخت جایگزین وابسته‌اند و بقیه نیروگاه‌ها که بیش از ۱۳۰ نیروگاه می‌شود به گازوئیل به عنوان سوخت جایگزینی و دوم در شرایط عدم تخصیص گاز یا کسری گاز، برای تولید برق زمستانه وابسته‌اند.
دلیل اصلی خاموشی‌های پاییزه امسال هم کسری قابل توجه ذخایر گازوئیل نیروگاه‌ها بوده که به مراتب با آمار و ارقام به‌آن پرداخته شده است، اما در کنار کسری ذخایر گازوئیل نیروگاه‌ها، عامل اصلی دیگری وجود دارد که شرایط کسری مخازن گازوئیل را تشدید کرده و می‌توان گفت اثر آن کمتر از اثر عدم تخصیص به‌اندازه گازوئیل به نیروگاه‌ها نبوده است.
این مسئله که از آن می‌توان به‌عنوان “نارسایی گازی” نام برد، موجب شده با تخصیص گاز کمتر از برنامه در ۶ ماهه نخست امسال و به‌تبع تأخیرات ایجاد شده، در دوماهه مهر و آبان، نیروگاه‌ها مجبور به استفاده بیشتر از مخازنی شوند که پرشدگی مطلوبی برای ورود به فصل سرما نداشته‌اند.
یکی از مشکلات عمده در بخش تولید برق کشور در نیمه نخست سال جاری، کاهش تخصیص گاز طبیعی به نیروگاه‌ها بود. در نیمه نخست سال ۱۴۰۲ بالغ بر ۹۴درصد سوخت نیروگاه‌ها با گاز طبیعی تأمین شد اما در نیمه نخست سال جاری این سهم به ۸۶درصد رسید، در واقع در نیمه نخست سال جاری ۱۴درصد سوخت نیروگاه‌ها با سوخت معادل یعنی سوخت مایع (گازوئیل و مازوت) تأمین شد.
بررسی‌های تسنیم از علل کاهش تخصیص گاز طبیعی به نیروگاه‌ها به طولانی شدن دوره تعمیرات پالایشگاه‌های گازی رسید؛ محاسبات تجمیع مصرف سوخت نیروگاهی (گاز طبیعی، گازوئیل و مازوت) در نیمه نخست سال جاری نشان می‌دهد که در مجموع ۶ درصد گاز کمتری به نیروگاه‌ها نسبت به مدت مشابه سال قبل تخصیص داده شده که این میزان بالغ بر ۳ میلیارد و ۳۰۰ میلیون مترمکعب است.
این روند در مهرماه هم ادامه داشت به‌طوری که نسبت به زمان مشابه سال قبل، حدود ۱.۹ میلیارد مترمکعب گاز کمتری به نیروگاه‌ها تحویل شد و در نیمه نخست آبان‌ماه نیز حدود یک‌میلیارد مترمکعب گاز کمتری به نیروگاه‌ها نسبت به زمان مشابه سال قبل، تخصیص پیدا کرد که به‌دلیل ادامه تعمیرات دوره‌ای و اساسی پالایشگاه‌ها و معوق شدن تعمیراتی که باید در تابستان انجام می‌شد به‌ماههای مهر و آبان بود.
بالاخره در آبان‌ماه تعمیرات پالایشگاه‌ها به اتمام رسید. غلامعباس حسینی، سرپرست مجتمع گاز پارس جنوبی از اتمام تعمیرات پالایشگاه‌های گازی پارس جنوبی در آبان‌ماه خبر داد و گفت: “تعمیرات اساسی همه پالایشگاه‌های مجتمع در سال ۱۴۰۳ با برنامه‌ریزی دقیق و با تلاش و همت متخصصان و کارکنان این مجتمع از تاریخ چهارم اردیبهشت با پالایشگاه دوازدهم آغاز و هفتم آبان با تعمیرات اساسی پالایشگاه پنجم با موفقیت پایان یافت.”
منبع:
مشرق
- نویسنده: گسترش نیوز
