معرفی اقتصاددانان مهم
در طول تاریخ، اقتصاددانان زیادی بودند که با افکار و ایدههای خود به شناخت انسان و رفتار او کمک کردند. تلاش این اقتصاددانان باعث شد تا چگونگی شکلگیری و عملکرد نهادهایی که انسان در بستر آنها زندگی میکند بهتر مشخص شود. آشنایی با افکار اقتصاددانان باعث میشود تا در آموزش اقتصاد مسیر بهینهتری را طی کرده و شناخت بهتری پیدا کنیم.
آدام اسمیت
برخلاف تصور عموم، آدام اسمیت بیش از آنکه یک اقتصاددان باشد یک فیلسوف اخلاق است. او از تشریح انسانیت در معنای واقعی آن کار خود را آغاز کرد. اسمیت تلاش کرد طرحی را توصیف کند تا انسان آنگونه که واقعا هست بررسی شود و هدایت آن به چیزی که باید باشد صورت گیرد. این عمل را با کشف نهادهایی که انسان ساخته بود و با آنها تعامل داشت انجام داد. اسمیت دو اثر مهم را به رشته تحریر درآورد. در میان اقتصاددانان کتاب « ثروت ملل » او بسیار معروفتر از دیگر نوشتهی اسمیت، نظریهی احساسات اخلاقی ، است. نکتهی قابل توجه آنکه نظریهی احساسات اخلاقی پیش از ثروت ملل منتشر شده است.
ثروت ملل آدام اسمیت
اسمیت در ثروت ملل، به تشریح فرایندهای تجارت پرداخته است. این کتاب بر روی تحلیل فرایندهای بازار، فرایندهایی که منفعتطلبی شخصی آن را به جلو میراند، میپردازد. اسمیت در کتاب ثروت ملل بیان میکند که « اقتصاد بازار به بهترین شکل قادر است تا سطح زندگی اکثریت افراد را بهبود ببخشد .» این فیلسوف اخلاق معتقد بود که خوشبختی زمینی امر پسندیدهایست و رفاه مادی به معنای زندگی تجملاتی نیست. ابزار سنجش ثروت ملل به زعم اسمیت قدرت خرید مصرفکنندگان بود. او استدلال میکرد که گسترش جامعهی تجاری در نهایت به آزادی فردی بیشتر و روابط مسالمتآمیز بین ملتهای مختلف منجر خواهد شد.
بازار به اعتقاد اسمیت، انسانها را خوددارتر میکرد زیرا احتمال اینکه رفتارهای ضداجتماعی خود را براساس نیازهای دیگران بازبینی کنند بیشتر بود. اسمیت ۲ اصل مهم را تبیین کرد:
۱- گرایس انسانها به مبادله برای رسیدن به نفع شخصی
۲- تقسیم کار برای افزایش ظرفیت تولید انسان
کینز
نام کینز با رکود بزرگ ۱۹۲۹ گره خورده است. او را پدر اقتصاد کلان میدانند، برخی نیز کینز را ناجی سرمایهداری پس از بحران اقتصادی میدانند. کینز و سیاستهای پیشنهادی او اما منتقد نیز کم نداشت. اولین بار نام کینز پس از انتشار کتاب « پیامدهای اقتصادی صلح » بر سر زبانها افتاد. کینز در این کتاب به انتقاد از رفتار کشورهای پیروز جنگ جهانی اول در برابر آلمان پرداخت. او معتقد بود که سیاست تضعیف آلمان در نهایت منجر به ایجاد مشکلات جدی در سایر نواحی خواهد شد.
کشورهای درگیر در جنگ جهانی اول هنگام آغاز این جنگ از استاندارد طلا خارج شده و با خلق پول اصطلاحا بیپشتوانه تلاش داشتند تا هزینههای جنگ را تامین کنند. پس از پایان جنگ کشورها تلاش کردند تا به سطح استاندارد پیش از جنگ بازگردند که امکانپذیر نبود. کینز در انگلستان راهحل را کاهش ارزش پوند در مقابل طلا میدانست اما با مخالفت جدی سیاستمداران بریتانیایی مواجه شد. مسیری که در نهایت به بحران انجامید.
اثر کینز بر دخالت دولت
کینز افکاری جدید در تحلیلهای اقتصادی ارائه کرد و راه را برای گسترش حضور دولت در اقتصاد باز کرد. ایدههای کینز برای اقتصاددانان جوان انگلیسی جذاب بود. کینز علیه اقتصاد متعارف آن زمان دست به انقلاب بزرگی زد که سربازان آن اقتصاددانان جوان بودند. اما اینکه رویکرد او صحیح بوده است یا خیر محل تردید برخی از اقتصاددانان در دهههای بعد شد.
فریدمن
نام فریدمن با دانشگاه و مکتب شیکاگو گره خورده است، او در سال ۱۹۳۲ وارد دانشگاه شیکاگو شد. فردی که سیاستهای پشنهادی او تا امروز همیشه از نظر برخی افراطی پنداشته میشود. مشاورههای شیکاگوییها به پینوشه ، چین و اجرای سیاستهای پیشنهادی او توسط تاچر در انگلستان و ریگان در آمریکا تا نظریات او در حوزهی اقتصاد پول ( پولگرایی ) و کتاب « تاریخ پولی ایالات متحده »، فریدمن را به اقتصاددانی بزرگ و اثرگذار در تاریخ اقتصاد بدل کرد. اما فریدمن در کتاب خاطرات خود مینویسد: «عموم مردم مرا بیش ار هرچیز به دلیل حضورم در عرصهی سیاستگذاری عمومی و فلسفهی سیاسی میشناسند. با این حال، این موارد فقط یک سرگرمی بودهاند، نه یک کار حرفهای. سیاستگذاری عمومی برای من همیشه یک فعالیت نیمه وقت بوده است.»
نقل قولهای مشهور فریدمن
کتاب « سرمایهداری و آزادی » فریدمن مجوز ورود او را به حوزهی فلسفهی سیاسی لیبرال کلاسیک بود. فریدمن در این کتاب نوشته است: « منفعت جامعه یکی از عامیانهترین اصطلاحاتی است که میتواند در عبارتپردازی دربارهی اخلاقیات استفاده شود. جامعه یک بدنهی خیالی متشکل از افرادی است که تشکیلدهندگان آن و اعضای آن در نظر گرفته میشوند. در نتیجه منفعت جامعه یعنی چه؟ مجموع منافع افرادی که آن را تشکیل میدهند.» این کتاب فریدمن را شاید بتوان در ادامهی کتاب « در باب آزادی » جان استورات میل دانست.
« تورم ، همیشه یک پدیدهی پولی است.» و جملهی «اگر مدیریت بیابان را به دولت بسپاریم، بعد از چندسال با کمبود شن مواجه خواهیم شد.» شاید در بین عموم مردم از معروفترین جملات این اقتصاددان باشد. همین امر را میتوان دلیلی بر توانایی فریدمن در ارائهی ایدههای خود به زبان ساده برای عموم دانست.
کروگمن
پس از تورم بالای دهه هفتاد که ناشی از سیاستهای کینزی بودند، ایدههای کینز کم کم رنگ باختند و پولگرایان و نئوکلاسیکها تبدیل به جریان اصلی اقتصاد شدند. سیاستهای مقرراتزدایی ریگان و تاچر در ایالات متحده و بریتانیا اجرا شدند و بار دیگر رویای آمریکایی برای ساکنین آمریکا معنا یافته بود. دوران اعتدال بزرگ که تحت رهبری الن گرینسپن ، رییس اسبق بانک مرکزی آمریکا، تا سال ۲۰۰۶ ادامه داشت شرایط را برای ریسکپذیری بالای والاستریت ایجاد کرد. اقتصاد در رونق بود، شرایط به میزانی عالی بود که اقتصاددانان معتقد بودند که دوران بحرانهای مالی به پایان رسیده است و سیاستگذاران فرمول جادویی مدیریت اقتصاد را یافتهاند. دیری نپایید که حباب مسکن در ایالات متحده ترکید و در نهایت بازارهای مالی دچار فروپاشی شد. شدت بحران به قدری بزرگ بود که حتی شرکتهای خودروسازی نیز دچار مشکلات جدی شدند. دامنهی بحران به سرعت از خاک آمریکا فراتر رفت و اروپا نیز درگیر آن شد. چین، اقتصاد نوظهور آن دوران نیز خطر را احساس میکرد. در شرایط بحرانی مشابه سال ۱۹۲۹ بود که اثر خود را در اقتصاد گذاشت و سال ۲۰۰۸ زمان مناسبی بود که بار دیگر سیاستگذاران با آغوش باز به سراغ ایدههای او حرکت کنند.
کروگمن یکی از اقتصاددانانی بود که مشتقانه از این فرصت استفاده کرد تا به توسعه و اجرای سیاستهای کینز بپردازد. او در کتاب « نبرد با رکود » خود، به بررسی علل این بحران و همچنین اقداماتی که انجام شد و اقداماتی که باید انجام میشد ولی به دلیل محافظهکاری سیاسی انجام نشدند پرداخت. کروگمن در دوران کرونا و رکود ناشی از آن نیز فعالانه به تبیین ایدههای خود پرداخت، اما این بار علاوه بر روشهای سنتی ، رویکردهای اقتصادیاش را با کمک شبکههای اجتماعی منتشر کرد.
رضا محمدی
تاریخ : 24 - اکتبر - 2023عالی بود ممنون از اطلاعات خوبتون
اقتصاد ژورنال
تاریخ : 24 - اکتبر - 2023خوشحالیم که این مقاله براتون مفید بوده، ممنون از نظر ارزشمندتون