رامین لایقی، مدیرعامل اسنپ گروسری، در رویداد نوآوران لجستیک ایران در نشستی با عنوان «گفت‌وگو درباره ایران»، به گفت‌وگو درباره وضعیت لجستیک در ایران و ضرورت رشد و توسعه راهکارهای نوآورانه در این حوزه پرداخت.
لایقی درباره نوآوری در لجستیک ایران گفت: «ارائه خدمات لجستیکی به شدت نیازمند نوآوری‌ست و راه این نوآوری همیشه از مسیر خود صورت مساله‌های موجود می‌گذرد. اگر امروز شاهد نوآوری‌هایی در صنعت لجستیک کشور هستیم، منشا آنها وجود صورت‌مساله‌هایی در تجارت الکترونیک کشور است که بزرگان تجارت الکترونیک کشور، تلاش کرده‌اند برای رفع موضوعات خود این صورت‌مساله‌ها را حل کنند. امروز ما نمی‌توانیم صورت مساله‌های فعلی اسنپ گروسری را در خارج از اسنپ گروسری حل کنیم و همین موضوع ما را به نوآوری و ساخت محصولات قابل رشد هدایت می‌کند.»
تجارت الکترونیک خاکستری، مهم‌ترین تهدید برای سرمایه‌گذاری در حوزه نوآوری
لایقی درباره ترندهای نوآوری در ایران و جهان و همچنین چالش‌های سرمایه‌گذاری در حوزه نوآوری در ایران گفت: «اضافه کردن هوش مصنوعی به سرویس‌های لجستیکی برای اثربخشی بیشتر این سرویس‌ها، روند اصلی لجستیک در دنیا و در کشور ماست که در حال حاضر بسط و گسترش آن به سرعت در حال انجام است و شرکت‌های مختلف از آن استفاده می‌کنند.
اما در بحث سرمایه‌گذاری موضوع اصلی این است که بخش بزرگی از تجارت الکترونیک در داخل ایران به صورت غیررسمی و به اصلاح به شکل خاکستری اتفاق می‌فتد و شرکت‌های زیادی در خارج از ایران وجود دارند که از محل سفارش‌های غیرقابل رهگیری و غیررسمی، درآمدهایی بیشتر از شرکت‌های داخلی به دست می‌آورند. این موضوع سرمایه‌گذاری را هرچند نوآورانه باشد، بسیار دشوار می‌کند. چرا که شرکت‌های داخلی باید با چیزی رقابت کنند که قابل رصد کردن و اندازه‌گیری نیست.
پیشرفت‌های لجستیکی در ایران حاصل تلاش شرکت‌هایی بوده است که یا از دل شرکت‌های تجارت الکترونیک زاده شده‌اند و یا برای حل مسائل این شرکت‌ها ایجاد شده‌اند و به ای‌کامرس‌ها نزدیک بوده‌اند.
ای‌کامرس‌های دیروز، ارائه‌کنندگان راهکارهای لجستیکی امروز
مدیرعامل اسنپ گروسری، در پاسخ به این سوال که غول‌های لجستیک جهان الان چه کسانی هستند، گفت: «در دنیا هم وضع به همین منوال است و غول‌های بزرگ لجستیکی جهان با تمرکز بر آنلاین‌کامرس‌ها و ای‌کامرس‌ها شکل گرفته‌اند. برای مثال اکادو و اینستاکارت شرکت‌هایی هستند که از ای‌کامرس شروع کردند و حالا ارائه کنندگان راهکارهای لجستیکی به ای‌کامرس هستند.
لجستیک فقط به first mile و mid mile و last mile محدود نمی‌شود، لجستیک مجموعه‌ای از عملیات پردازش، پخش و توزیع، انبارداری، نظارت بر ورود و خروج، جریان اطلاعات و حتی عملیات بعد از تحویل کالا در زنجیره تامین میشود و ای‌کامرس‌هایی مثل اسنپ و دیجی‌کالا دارند کمک می‌کنند که با ارائه راهکارهای هوشمندانه در لجستیک، تجربه تجارت الکترونیک در ایران را به یک تجربه رضایت‌بخش و کامل در همه کانال‌های فروش تبدیل کنند.
صورت‌مساله، کلید طرح نوآوری در اسنپ گروسری
لایقی در بخش بعدی گفت‌وگو درباره توسعه نوآوری در اسنپ گروسری گفت: «ما صورت مساله‌های خیلی بزرگی در ارائه خدمات داشتیم که باید برای آنها راهکار ارائه می‌کردیم. ما در حال حاضر، چندین انبار بالای ۵ هزارمتر، ۳۰ فروشگاه بدون ویترین (دارک‌ستور)، دو مرکز عملیات و پردازش متمرکز و ۳۰۰۰ سوپرمارکت همکار داریم. ما در روز یک میلیون و ۲۰۰ هزار آیتم سوپرمارکتی با همه ویژگی‌های کالای زودمصرف مثل تاریخ انقضا و دشواری‌های حمل و نقل را به دست کاربران می‌رسانیم. تلاش کرده‌ایم در فرهنگی که سطح خدمات ۶۰ درصد بوده است و تنها ۶۰ درصد از سفارش‌های آنلاین به موقع به دست کاربران می‌رسند، سطح خدمات خود را به بالای ۹۵ درصد برسانیم.
ما موفق شده‌ایم به کمک راهکارهای هوش مصنوعی، تامین کنندگان خدمات و شرکای تجاری، به ساخت یک زنجیره کامل تامین نزدیک شویم. همه این موفقیت‌ها را مدیون نوآوری‌هایی هستیم که به خاطر صورت مسائل‌مان مجبور به انجام آنها بوده‌ایم.»
راهکار لجستیکی مناسب سوپرمارکت اسنپ؛ ترکیبی از لجستیک اختصاصی و همکاری با شرکا
لایقی در پاسخ به این سوال که آیا در بحث لجستیک علاوه بر خود اسنپ سراغ سایر فعالان حوزه لجستیک هم رفته‌اید، گفت: «بله همکاری وجود دارد اما مساله بسیار پیچیده است. در بحث لجستیک داشتن پارتنر بد از بدون پارتنر بودن بدتر است. در حوزه لجستیک تجارت الکترونیک، نمونه‌های موفق زیادی در دنیا وجود ندارد. مشتری نهایی با ما در ارتباط است و ما را می‌شناسد و اینجاست که تجربه مشتری بسیار پیچیده میشود. ما شرکای لجستیکی داریم، اما هماهنگی با آنها دشوار است. با توجه به رشد سریع ما، پیش‌بینی نیازهای آینده دشوار است و انعقاد قرارداد بلندمدت با شرکا چالش‌برانگیز است. برای درک بهتر مثلا بیشترین چالش‌های ما با شریک اصلی‌مان در درون گروه یعنی اسنپ باکس، در همین زمینه است.
چالش دیگر، کیفیت خدمات است. همان‌طور که به مساله استانداردهایمان اشاره کردم، متاسفانه تا به امروز هیچ شرکتی توانایی مدیریت حجم بالای سفارش‌های ما در یک روز را ندارد. ما در این مقیاس، هنوز نتوانسته‌ایم همکاری را پیدا کنیم که از عهده این حجم سفارش برآید. ضمن اینکه همکاری با چندین شرکت حمل‌و‌نقل، باعث کاهش کارایی و افزایش هزینه‌ها میشود. ما مدل‌های مختلفی را آزمایش کرده‌ایم، اما هنوز راهکار مناسبی پیدا نکرده‌ایم. به همین دلیل هم علاوه استفاده از خدمات پارتنری مثل اسنپ باکس و شرکای خارج از گروه، لجستیک اختصاصی خود را هم راه‌اندازی کرده‌ایم.
می‌خواهیم به بازوی قدرتمند و قابل اتکای شرکا تبدیل شویم
مدیرعامل اسنپ گروسری، در تشریح برنامه‌های رشد و توسعه این شرکت گفت: «ما در اسنپ گروسری به رشد بسیار خوبی در کمتر از ۲ سال از زمان ادغام اسنپ مارکت و اسنپ اکسپرس رسیده‌ایم. ولی زیرساختی که برای پردازش ۵۰۰ هزار سفارش در روز نیاز داریم، فقط با همراهی و نزدیکی بسیار بیشتری با زنجیره تامین حاصل میشود. تمرکز اصلی امروز ما این است که نقش یک شریک قدرتمند را برای همه بازیگران صنعت FMCG که اکنون با ما همکاری می‌کنند، ایفا کنیم و سعی کنیم راهکارهایی را که با اتکا به دانش، تجربه و تخصص تولید کرده‌ایم در اختیار شرکایی مثل تامین‌کنندگان، خرده‌فروشان، سوپرمارکتها و فروشگاه‌های زنجیره‌ای قرار دهیم.
امروز برخی از فروشندگانی که در پلتفرم ما حضور دارند، تا ۵۰ درصد از فروش‌شان به صورت آنلاین در اسنپ گروسری انجام میشود. تامین‌کنندگانی داریم که بخش اعظم فعالیت‌شان در اسنپ گروسری صورت می‌گیرد و سوپرمارکت‌هایی که علاوه بر فروش آنلاین در پلتفرم، تامین کالاهای سوپرمارکتی‌شان را هم به ما سپرده‌اند. ما باید بازویی باشیم برای رشد و بزرگ‌تر شدن این شرکا.
ما امروز در ابتدای راه توسعه بازار FMCG ایران و گذار به مرحله بعد هستیم و احتمالا سال آینده با همکاری شرکای بیشتر و قدرتمندتر، از سوپرمارکتها تا تامین‌کنندگان، به نتایج بزرگی برای توسعه این بازار دست خواهیم یافت و به بهینه‌سازی لجستیک و زنجیره تامین برای شرکا کمک خواهیم کرد. همین امروز هم شرکایی داریم که از ابتدا تا انتهای زنجیره تامین آنها به کمک ما انجام میشود.
- نویسنده: استارتاپ ۳۶۰ startup360
