بعد از ابلاغ نرخ خوراک گاز به متانول‌سازان، برآن شدیم تا با بررسی کامل این محصول و بازارش، جایگاه آن را برای کشور شناسایی کرده و ببینیم که آیا این روند باید ادامه دار باشد یا خیر؟
اقتصادآنلاین – رجا ابوطالبی؛ در ابتدا شرکت‌های بورسی تولید کننده متانول و ظرفیت تولیدشان را در جدول زیر میبینیم.
شرکت‌های بورسی تولید کننده متانول
هزینه‌های تولید:
برای بررسی هزینه‌های تولید سراغ پتروشیمی زاگرس، به عنوان بزرگترین تولید کننده این محصول رفتیم. این شرکت در سال مالی منتهی به ۱۴۰۱/۱۲/۲۹ مبلغ ۱۳۳۶ میلیار تومان فروش متانول در داخل کشور را تجربه کرده‌است که ۱۱۱۶ میلیار تومان هزینه تولید آن شده؛ چیزی نزدیک به ۸۵%! این نسبت برای فروش صادراتی این محصول عددی نزدیک به ۷۰٪ است.
جدول فروش و هزینه متانول پتروشیمی زاگرس (میلیون ریال)
این بهای تمام شده فروش شامل هزینه‌های مواد مصرفی مستقیم، دستمزد مستقیم تولید و سربار تولید است که اگر هزینه‌های اداری و فروش نیز به عدد فوق اضافه شود، حاشیه سود خالص این محصول از این اعداد هم کمتر خواهد شد.
حال این نسبت‌ها را برای دو سال قبل یعنی سال مالی منتهی به اسفند ۱۳۹۹ بررسی میکنیم:
میتوان نتیجه گرفت که علیرغم افزایش بیش از ۲۰۰ درصدی نرخ خوراک، شرکت توانسته با مدیریت سایر هزینه‌ها، افزایش تقاضا و همچنین افزایش نرخ فروش (۹۷ درصد داخلی و ۸۵ درصد صادراتی) تا حدی این هزینه اولیه را کنترل کند. اما بر کسی پوشیده نیست که نرخ خوراک مصرفی شرکت کماکان مهمترین عامل تاثیر گذار در سودآوری است. در نتیجه به بررسی آن خواهیم پرداخت
بر اساس مصوبه حمایتی هیئت دولت در ۵ بهمن ماه ۱۴۰۰، سقف ۵۰٬۰۰۰ ریالی برای نرخ گاز خوراک تعیین شد و نرخ گاز مصرفی شرکت های تولیدکننده متانول و اوره از تاریخ مذکور برابر با ۵۰٬۰۰۰ ریال + هزینه های حمل محاسبه می شود. اما بر اساس لایحه بودجه سال ۱۴۰۲، نرخ گاز خوراک پتروشیمی ها حداکثر برابر با ۷۰٬۰۰۰ ریال تعیین شده است.
نحوه محاسبه نرخ گاز خوراک پتروشیمی‌ها
نرخ به دست آمده از فرمول فوق در دو فصل بهار و تابستان با ۱۰ درصد تخفیف و در دو فصل پاییز و زمستان به دلیل بالا رفتن مصرف گاز خانوار ۱۰ درصد بیشتر محاسبه میشود.
۴ هاب بزرگ دنیا هم شامل هنری هاب آمریکا، آلبرتا کانادا، Dutch TTF هلند و NBP انگلستان است.
اما همچنان چند ابهام در نحوه قیمت گذاری وجود دارد: اولا چرا هاب‌های اروپا که تنها مصرف کننده هستند و نه تولید کننده انرژی، در فرمول محاسبه نرخ گاز وارد شدند؟ دوما اگر بنا به محاسبه نرخ گاز با این فرمول باشد، تعیین عدد ثابت خنده دار است چراکه متغییرهای آن دائما در حال تغییر خواهند بود و ثالثا بر فرض استفاده از فرمول فوق برای تعیین نرخ خوراک، به عددی نزدیک همان ۵۰۰۰ تومان میرسیم. به نظر میرسد قیمت‌گذاری خوراک گاز به چیزی جز فرمول بالا بستگی دارد.
با این حال با توجه به ابلاغ نرخ خوراک ۷۰۰۰ تومان به پتروشیمی‌ها، هزینه‌ها و درآمد شرکت را با آن میسنجیم:
هزینه‌های تولید با توجه به نرخ خوراک جدید:
پتروشیمی زاگرس در سال گذشته، ۲,۱۵۱,۹۵۸,۳۵۳ متر مکعب گاز خوراک را با نرخ ۵۰,۰۹۹ ریال خریداری و مصرف کرده‌است. این حجم یعنی تحمیل هزینه ۱۰۷۸۱ میلیارد تومانی به شرکت!
شرکت اما انتظار مصرف ۲,۷۵۶,۸۴۴,۰۰۰ متر مکعب گاز خوراک را برای سال مالی ۱۴۰۲ داشته است که با توجه به ابلاغ نرخ ۷۰۰۰ تومان، هزینه‌ای ۱۹۲۹۷ میلیارد را در بر خواهد داشت. این عدد تقریبا برآورد شرکت از کل بهای تمام شده تولیدات در سال ۱۴۰۲ بوده است که با احتساب هزینه‌های حمل و نقل، اداری و فروش و سایر هزینه‌ها، این عدد به ۲۵۶۵۴ میلیارد تومان خواهد رسید.
از طرفی صادرات متانول بالغ بر ۹۷ درصد فروش شرکت را شامل میشود که به تبع، نرخ فروش آن براساس نرخهای جهانی تعدیل خواهد شد؛ نرخی که روند نزولی را طی میکند و قیمت آن نسبت به سال گذشته تقریبا نصف شده است. با این تفاسیر میزان سودآوری شرکت چگونه خواهد بود؟
حال با توجه به پوشش ۹۵ درصدی هزینه‌ها شرکت قادر به ادامه فعالیت خود خواهد بود؟
شرکتی که روند ارزآوری مطلوبی داشته است به طوری که ۴ درصد از بازار متانول جهان را به خود اختصاص داده است و توقف یا کاهش تولید آن بر تقاضا و قیمت جهانی نیز تاثیر گذار خواهد بود! همچنین، متانول و اوره سازان حداقل ۴ میلیارد دلار تزریق ارز داشته که سرنوشت تداوم این روند نا معلوم است.
حال باید دید که آیا همین روند ادامه دار خواهد بود که احتمالا به تعطیلی پتروشیمی ها منجر میشود یا اینکه تجدید نظری در نرخ خوراک و حتی نرخ فروش دلاری محصولات شرکت تسکین این درد خواهد شد!
- نویسنده: اقتصاد آنلاین
