ایتالیا، با تاریخ غنی، میراث فرهنگی و کیفیت بالای آموزشی، به مقصدی رو به رشد برای دانشجویان بین‌المللی به ویژه دانشجویان ایرانی تبدیل شده است. در سال های اخیر به دلیل شرایط عالی ایتالیا و وجود بورسیه های مختلف از جمله بورسیه استانی ایتالیا به مقصد محبوب دانشجویان ایرانی مخصوصا متقاضیان رشته های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی تبدیل شده است. این دانشجویان نه تنها تنوع فرهنگی و تبادل علمی را به ارمغان می‌آورند، بلکه سودهای اقتصادی قابل توجهی برای ایتالیا به همراه دارند. در این مقاله به بررسی منافع مالی ایتالیا از میزبانی دانشجویان بین‌المللی و تاثیرات آن بر اقتصاد ایتالیا می‌پردازیم.
بررسی کلی دانشجویان بین‌المللی در ایتالیا
در دهه گذشته، ایتالیا شاهد افزایش چشمگیر تعداد دانشجویان بین‌المللی بوده است. بر اساس داده‌های USTAT، تعداد دانشجویان خارجی ثبت‌نام‌شده در دانشگاه‌ها و مؤسسات AFAM (آکادمی های هنر، موسیقی و رقص) از ۷۰,۶۱۴ نفر در سال ۲۰۱۳ به ۱۲۲,۴۱۱ نفر در سال ۲۰۲۳ افزایش یافته است، که نشان‌دهنده رشد ۷۳ درصدی است. این رشد در دانشگاه‌ها ۶۶ درصد و در مؤسسات ۱۷۲ درصد بوده است.
دانشجویان بین‌المللی عمدتاً از آسیا (۵۳٪)، اروپا (۲۴٪)، آفریقا (۱۲٪) و آمریکا (۱۱٪) هستند. پنج کشور برتر مبدأ عبارتند از:
- چین: ۱۱٪
- رومانی: ۸٪
- ایران: ۸٪
- آلبانی: ۶٪
- هند: ۵٪
از نظر جغرافیایی، شمال ایتالیا بیشترین تعداد دانشجویان را میزبانی می‌کند، اما جنوب ایتالیا شاهد بیشترین افزایش درصدی بوده است. این رشد نشان‌دهنده جذابیت روزافزون ایتالیا به عنوان مقصد تحصیلی است.
مشارکت مالی مستقیم در اقتصاد ایتالیا
دانشجویان بین‌المللی از طریق پرداخت شهریه و هزینه‌های زندگی به اقتصاد ایتالیا کمک می‌کنند. اگرچه بسیاری از آنها بورسیه دریافت می‌کنند، تعداد قابل توجهی شهریه کامل پرداخت می‌کنند، به‌ویژه کسانی که واجد شرایط کمک‌هزینه نیستند. هزینه‌های مربوط به مسکن، غذا، حمل‌ونقل و اوقات فراغت نیز به اقتصاد محلی تزریق می‌شود.
پژوهشی که در سال ۲۰۲۳ توسط Uni-Italia و دانشگاه Bocconi انجام شد، نشان داد که ۲,۷۰۰ دانشجوی بین‌المللی مورد بررسی، حدود ۱۸ میلیون یورو تأثیر اقتصادی در شهرهای میزبان خود ایجاد کردند. این تأثیر در شهرهای مختلف به شرح زیر است:
این ارقام نشان می‌دهد که دانشجویان بین‌المللی منبع درامد مهمی برای شهرهای ایتالیایی هستند و از کسب‌وکارهای محلی مانند مسکن، رستوران‌ها و حمل‌ونقل حمایت می‌کنند.
تأثیر اقتصادی بر شهرها و مناطق میزبان
تأثیر اقتصادی دانشجویان بین‌المللی در شهرهای دانشگاهی مانند میلان، رم و تورین و به طور کلی در اقتصاد ایتالیا به وضوح قابل مشاهده است. برای مثال، میلان با دانشگاه‌های معتبری مانند Politecnico di Milano و Bocconi، بیشترین سود را با بیش از ۸.۵ میلیون یورو در سال ۲۰۲۳ به دست آورد. این تأثیر شامل هزینه‌های مستقیم دانشجویان و ایجاد شغل در بخش‌های مختلف مانند خدمات غذایی، حمل‌ونقل و گردشگری است.
در مناطق جنوبی مانند ناپل و باری، اگرچه تأثیر اقتصادی کمتر است، اما رشد سریع تعداد دانشجویان نشان‌دهنده پتانسیل بالای این مناطق برای بهره‌مندی اقتصادی در آینده است.
منافع بلندمدت برای اقتصاد ایتالیا
دانشجویان بین‌المللی نه تنها در کوتاه‌مدت به اقتصاد کمک می‌کنند، بلکه منافع بلندمدتی نیز ارائه می‌دهند. بسیاری از آنها پس از اتمام تحصیلات در ایتالیا می‌مانند و به نیروی کار ماهر تبدیل می‌شوند. بر اساس داده‌های وزارت کار ایتالیا، مهاجرانی که تحصیلات تکمیلی خود را در ایتالیا کسب کرده‌اند، نرخ اشتغال ۷۴ درصدی دارند، در مقایسه با ۶۲ درصد برای کسانی که در خارج تحصیل کرده‌اند و ۸۵ درصد برای بومیان.
علاوه بر این، تبدیل مجوزهای تحصیلی به مجوزهای کاری رواج دارد. بین سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۳، ملیت‌های برتر در این زمینه شامل چین (۲,۲۶۴ نفر)، ایران (۲,۱۰۸ نفر)، هند (۲,۰۸۴ نفر)، آلبانی (۱,۸۳۳ نفر) و روسیه (۸۵۵ نفر) بودند. این روند نشان‌دهنده ادغام اقتصادی بلندمدت دانشجویان در جامعه ایتالیا است.
تلاش‌های دولت و دانشگاه‌ها
ایتالیا با برنامه‌های مختلف، از جمله بورسیه‌ها، دانشجویان بین‌المللی را جذب می‌کند. بر اساس پژوهشی در سال ۲۰۲۳، ۵۷.۳۶٪ از دانشجویان بین‌المللی که برای تحصیل در ایتالیا اقدام کرده‌اند، بورسیه دریافت می‌کنند، که ۴۸٪ آن منطقه‌ای، ۲۵.۶٪ دانشگاهی و ۱۸.۹٪ از دولت ایتالیا است. همچنین، ۶۲٪ از این دانشجویان از معافیت شهریه بهره‌مند می‌شوند.
برنامه‌های Marco Polo و Turandot برای دانشجویان چینی از سال ۲۰۰۸ بیش از ۳۴,۴۲۰ دانشجو را جذب کرده و درآمدی بیش از ۲ میلیارد یورو ایجاد کرده‌اند، با میانگین هزینه سالانه ۲۸,۰۰۰ یورو برای دانشجویان Turandot و ۲۲,۰۰۰ یورو برای دانشجویان Marco Polo.
چالش‌ها و فرصت‌ها
افزایش تعداد دانشجویان بین‌المللی ممکن است فشارهایی بر منابع محلی مانند مسکن و خدمات عمومی وارد کند. با این حال، تأثیر اقتصادی مثبت، مانند ۱۷,۷۶۷,۶۱۱.۰۳ یورو پس از کسر هزینه‌های بورسیه، این چالش‌ها را جبران می‌کند.
فرصت‌ها در افزایش تعداد دانشجویان، به‌ویژه در مناطق کمتر توسعه‌یافته، نهفته است. سرمایه‌گذاری در بورسیه‌ها و بهبود خدمات می‌تواند ایتالیا را به مقصدی برتر برای آموزش عالی تبدیل کند.
نتیجه‌گیری
دانشجویان بین‌المللی دارایی ارزشمندی برای اقتصاد ایتالیا هستند. آنها از طریق هزینه‌های مستقیم و مشارکت در نیروی کار، به رشد اقتصادی کمک می‌کنند. با ادامه سرمایه‌گذاری در جذب دانشجویان، ایتالیا می‌تواند جایگاه خود را به عنوان مقصدی پیشرو در آموزش عالی تقویت کند.
خلیل زاده
تاریخ : 7 - ژوئن - 2025خیلی جالبه که این‌همه دانشجو از ایران به ایتالیا میرن. ولی واقعاً زندگی دانشجویی در ایتالیا از نظر مالی به‌صرفه هست؟ با این گرونی‌ها، حتی با بورسیه هم سخته، نه؟
کارشناس روابط عمومی
تاریخ : 7 - ژوئن - 2025سؤال خوبی مطرح کردید. درست می‌فرمایید، هزینه‌های زندگی در شهرهای بزرگ مثل میلان یا رم بالاست. اما بورسیه استانی ایتالیا یکی از مزایای بسیار بزرگه، چون علاوه بر معافیت شهریه، کمک‌هزینه سالانه‌ای برای پوشش هزینه‌های زندگی ارائه می‌ده. خیلی از دانشجویان ایرانی با مدیریت مالی مناسب و کار پاره‌وقت می‌تونن زندگی نسبتاً راحتی داشته باشن. به‌خصوص در شهرهای کوچک‌تر که هزینه‌ها پایین‌تره، زندگی با بورسیه کاملاً امکان‌پذیره.