وضعیت بازنشستگی در کشورهای گوناگون تحت تأثیر عوامل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی متنوعی قرار دارد.در این گزارش، هدف ما بررسی شرایط بازنشستگان در سطح جهانی از جنبه های مختلف است.
بازنشستگی یکی از مراحل مهم زندگی است که به افراد این امکان را می‌دهد تا پس از سال‌ها کار و خدمت، به استراحت و استفاده از وقت آزاد خود بپردازند. با این حال، وضعیت بازنشستگی در کشورهای مختلف تحت تأثیر عوامل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی متفاوت است.
در این گزارش قصد داریم به بررسی شرایط بازنشستگان در جهان از جنبه های مختلف بپردازیم.
سن بازنشستگی در کشور های مختلف
سن بازنشستگی یکی از عوامل کلیدی در سیستم‌های بازنشستگی است و تأثیر زیادی بر وضعیت مالی و اجتماعی بازنشستگان دارد. در کشورهای مختلف، سن بازنشستگی به دلایل زیادی متفاوت است و ممکن است تحت تأثیر تغییرات جمعیتی و سیاسی قرار گیرد.
ایالات متحده و بسیاری از کشورهای توسعه یافته دیگر در برنامه‌های تأمین اجتماعی خود با بحران‌های مالی مواجه هستند. با افزایش امید به زندگی و کاهش نرخ زاد و ولد در بسیاری از کشورها، جمعیت به سمت پیری پیش می‌رود و این وضعیت، سن بازنشستگی افراد را به موضوعی حیاتی تبدیل کرده است.
در ادامه، به بررسی سیستم های بازنشستگی تعدادی از کشورهای مختلف خواهیم پرداخت.
استرالیا
طبق مطالعات انجام‌شده، استرالیا یکی از سیستم‌های بازنشستگی مناسب را در جهان دارد. این جایگاه پس از اجرای اصلاحاتی در سال‌های اخیر به‌دست آمده است. در ابتدا، طرح افزایش سن بازنشستگی در این کشور نگرانی‌هایی را برای سالمندان ایجاد کرد، اما به‌تدریج استرالیا اقدام به ایجاد سیستم‌های حمایتی کرد که شامل حمایت از سالمندان نیز می‌شد.
مطالعات نشان می‌دهد که برخی از حمایت‌های دولتی در قالب نظام بازنشستگی به سالمندان کمک کرده است تا عمر طولانی‌تری داشته باشند و در سال‌های پایانی زندگی خود از سطح سلامت بالاتری برخوردار شوند. این سلامت شامل بهبود وضعیت جسمی و روانی است که برای داشتن یک زندگی سالم ضروری است.
در سال ۲۰۱۳، تعداد افراد بالای ۶۵ سال در استرالیا ۵۳۳ هزار نفر بیشتر از سال ۲۰۰۸ بود و ۱۷ درصد از افراد بالای ۴۵ سال اعلام کردند که پس از ۷۰ سالگی همچنان به کار ادامه خواهند داد، زیرا از نظر جسمی و روانی توانایی لازم را دارند. سن بازنشستگی در این کشور تا ژوئیه ۲۰۲۳ به ۶۷ سال افزایش یافته است.
آلمان
در آلمان، افراد در تمامی سال‌های کاری خود حق بیمه و هزینه‌های درمانی را پرداخت می‌کنند و بخشی از دستمزد آنها نیز به بیمه‌های بیکاری اختصاص می‌یابد. سالمندان که در این کشور زندگی و کار کرده‌اند، از سال‌های اولیه شغلی خود برای دوران پیری و تأمین نیازهای این دوره برنامه‌ریزی کرده‌اند. آنها می‌توانند علاوه بر دریافت مستمری‌های ماهانه و بیمه‌های درمانی، از پوشش بیمه‌های بازنشستگی برای نسخه‌های پزشکی و دارو نیز بهره‌مند شوند.
سن معمول بازنشستگی در آلمان برای افرادی که پس از سال ۱۹۶۴ متولد شده‌اند، ۶۷ سال است. اما برای زنانی که بخشی از سال را به مرخصی زایمان و نگهداری از فرزند اختصاص داده‌اند، شرایط خاصی در نظر گرفته شده است. گزارش‌های تهیه‌شده توسط سازمان همکاری و توسعه اقتصادی نشان می‌دهد که بیشترین شکاف در پرداخت دستمزدهای بازنشستگی بین زنان و مردان در میان کشورهای صنعتی، در آلمان مشاهده می‌شود.
ژاپن
ژاپن یکی از پیرترین کشورهای آسیایی است، به‌طوری که از هر چهار نفر ساکن این کشور، یک نفر بالای ۶۵ سال دارد. پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۵، از هر سه نفر در ژاپن، یک نفر بالای ۶۵ سال خواهد بود. ژاپن رکورد بالاترین سن مرگ را داراست که به‌عنوان یکی از افتخارات دولت این کشور محسوب می‌شود. این موفقیت به‌دلیل حمایت‌های مالی و بهداشتی است که توانسته‌اند طول عمر مردم را افزایش دهند.
با این حال، افزایش طول عمر هزینه‌هایی را برای دولت به همراه دارد، زیرا باید برای مدت طولانی‌تری دستمزدهای بازنشستگی پرداخت شود. از سوی دیگر، با افزایش طول عمر و کاهش نرخ زاد و ولد، تا یک دهه آینده، تعداد افرادی که مشغول به کار و حق بیمه بازنشستگی پرداخت می‌کنند، کاهش یافته و تعداد بازنشستگان افزایش خواهد یافت. این وضعیت به دغدغه‌ای جدی برای مقامات دولتی تبدیل شده است و آنها به دنبال راهکارهایی برای مقابله با این چالش‌ها هستند.
آمریکا
با افزایش سن جمعیت در آمریکا، هر روز بر تعداد سازمان‌ها و نهادهایی که به وضعیت سالمندان رسیدگی می‌کنند و برای بهبود شرایط زندگی آنها تلاش می‌کنند، افزوده می‌شود. اما در مورد میزان دریافتی سالمندان پس از سن ۶۵ سال، نمی‌توان رقم واحدی اعلام کرد. میزان دریافتی آنها به ایالتی که در آن زندگی می‌کنند و اینکه آیا بعد از بازنشستگی به کار خود ادامه داده‌اند یا نه، بستگی دارد. همچنین، موقعیت شغلی این افراد در طول سال‌های کاری، میزان پس‌انداز و سرمایه‌گذاری‌های آنها نیز تأثیر زیادی بر دریافتی‌هایشان در دوران بازنشستگی دارد.
بالاترین و پایین‌ترین میزان حقوق بازنشستگی
مستمری‌های بازنشستگی به عنوان منبع اصلی درآمد برای افراد ۶۵ ساله و بالاتر در اروپا محسوب می‌شوند، کمتر از نیمی از شاغلان در اتحادیه اروپا از داشتن درآمد کافی برای زندگی راحت در دوران بازنشستگی خود اطمینان دارند.
در برخی کشورها، این سطح اعتماد به حدود ۳۰ درصد یا حتی کمتر کاهش می‌یابد. این در حالی است که حمایت از سالمندان در برابر فقر یکی از وظایف اساسی سیستم‌های بازنشستگی به شمار می‌رود.
هدف مستمری سالمندی، حمایت از استمرار درآمد افراد پس از بازنشستگی است، اما اختلافات بزرگی در میزان حقوق بازنشستگی در کشورهای مختلف اروپا وجود دارد. حقوق بازنشستگی سالمندان در اروپا به طور قابل توجهی از نظر مبلغ و قدرت خرید متنوع است.
در حالی که میانگین کل حقوق بازنشستگی در اتحادیه اروپا ۱۲۲۴ یورو است، ایسلند با ۲۷۶۲ یورو بالاترین میانگین را دارد و آلبانی با میانگین ۱۳۱ یورو، پایین‌ترین میزان را ثبت کرده است.در جدول زیر، به میانگین حقوق بازنشستگی در پنج کشور اروپایی با بیشترین پرداختی‌ها می‌پردازیم.
نام کشور
میانگین حقوق بازنشستگان (تومان)
ایسلند
۱۴۹,۱۱۶,۷۸۹
لوکزامبورگ
۱۳۹,۰۲۰,۹۰۲
نروژ
۱۳۱,۶۲۴,۴۵۰
دانمارک
۱۳۰,۴۹۰,۶۸۷
سوئیس
۱۱۵,۴۲۷,۸۴۰
۵ کشور دارای بهترین سیستم های بازنشستگی در جهان
در ادامه گزارش، به معرفی پنج کشور با بهترین سیستم‌های بازنشستگی که در جهان پیشرو هستند، می‌پردازیم. این کشورها به دلیل طراحی مؤثر و پایدار سیستم‌های خود، به عنوان الگوهایی برای دیگر کشورها شناخته می‌شوند و تأثیرات مثبتی بر زندگی بازنشستگان دارند.
ایسلند
بر اساس گزارش مرسر، ایسلند دارای سیستم بازنشستگی ممتاز با نمره A است که نه‌تنها مزایای قابل توجهی را ارائه می‌دهد، بلکه از پایداری و یکپارچگی بالایی نیز برخوردار است.
این کشور در شاخص GRI نیز با کسب امتیاز کلی ۸۱ درصد، نسبت به سال ۲۰۲۲ بهبود یافته است. ایسلند شاهد ارتقاء شاخص‌های کیفیت زندگی و رفاه بوده و به لطف سبک زندگی سالم و رژیم غذایی مناسب، همراه با سطوح پایین آلودگی، میانگین امید به زندگی در این کشور افزایش یافته است. ایسلندی‌ها بالاترین نرخ امید به زندگی را در اروپا دارند.
هلند
سیستم بازنشستگی هلند نمره A را کسب کرده است که نشان‌دهنده یک سیستم قوی و درجه‌یک است. این کشور از یک پایگاه دارایی مستحکم برخوردار بوده و دارای مقررات مؤثر و مزایای مناسبی برای بازنشستگان است.
نهاد گزارش‌دهی جهانی ناتیکسیس، هلند را در رتبه ششم قرار داده و این کشور در زمینه‌های کیفیت زندگی، مالی و رفاه نسبت به سال ۲۰۲۲ بهبود قابل توجهی داشته است.
نروژ
سیستم بازنشستگی نروژ نمره B را از شرکت مرسر دریافت کرده است. بهبود این سیستم شامل استراتژی‌هایی مانند افزایش پس‌انداز خانوارها و کاهش بدهی‌ها است.
نروژ در رتبه نخست شاخص جهانی بازنشستگی بانک سرمایه‌گذاری Natixis قرار دارد و در زمینه رفاه، مقام اول را به خود اختصاص داده است. همچنین، این کشور جایگاه نخست را در حوزه سلامت نیز حفظ کرده است.
استرالیا
سیستم بازنشستگی استرالیا به دلیل سطوح بالای پس‌اندازهای خصوصی، که به کاهش مخارج بازنشستگی دولتی کمک می‌کند، یکی از بهترین سیستم‌های بازنشستگی در جهان محسوب می‌شود.
این سیستم از سوی شرکت مرسر نمره B+ را کسب کرده است و پیشرفت‌های آتی می‌توانند به بهبود رتبه استرالیا در سال‌های آینده منجر شوند. این پیشرفت‌ها ممکن است شامل افزایش مستمری بازنشستگی دولتی برای مراقبین کودکان خردسال و ارائه پیش‌بینی سود در صورت‌های سالانه اعضا باشد.
همچنین، شاخص GRI استرالیا را در فهرست ۱۰ کشور برتر قرار داده است که این امر ناشی از بهبود زیرشاخص‌های مالی و سلامت در این کشور است.
سوئیس
سیستم بازنشستگی سوئیس شامل برنامه‌های داوطلبانه و اجباری است که در آن نرخ مشارکت با افزایش سن بیشتر می‌شود.
به گزارش روزیاتو، شاخص کیفیت زندگی مرسر به این کشور نمره B داده است. همچنین، شاخص GRI (شاخص جهانی بازنشستگی) سوئیس را به دلیل عملکرد قوی در تمامی زمینه‌ها، از جمله بهداشت، رفاه مالی و کیفیت زندگی، در رتبه دوم قرار داده است.
کاهش نرخ بیکاری و تورم، از جمله مهم‌ترین عواملی است که به بهبود وضعیت سوئیس در سال جاری کمک کرده‌اند.
- نویسنده: گسترش نیوز
