به گفته رئیس دانشکده اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی، بازار آزاد ارز فقط در افکار عمومی بزرگ است و در واقع ظرفیت چندانی ندارد. او معتقد است که زمانی که دولت برای کالاهای اساسی ارز با نرخ ۲۸۵۰۰ تومانی تامین می‌کند و مرکز رسمی مبادله ارز و طلا وجود دارد، نگرانی برای نوسان در بازار غیررسمی وجود ندارد.
حسین صمصامی، رئیس دانشکده اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی عنوان کرد: بررسی‌ها نشان می‌دهد در حال حاضر بیشترین تقاضاهای ارز و طلا از طریق مرکز مبادله ارز و طلا ایران پوشش داده میشود. به نظر می‌رسد که نیازی به وجود بخش غیررسمی در کشور وجود ندارد.
وی با اشاره به قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز گفت: در قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز به صراحت آمده است که هرگونه خریدوفروش ارز باید از طریق صرافی‌های مجاز تحت نظارت بانک مرکزی فعالیت کنند و بازاری غیر از این رسمیت ندارد.
به گفته این استاد دانشگاه، زمانی که دولت ارز ۲۸۵۰۰ تومانی برای کالاهای اساسی پرداخت می‌کند جای نگرانی برای نوسان در بازار غیررسمی وجود ندارد. اغلب نیازها از طریق مرکز مبادله ارز و طلای ایران پوشش داده میشود و جای نگرانی از این بابت نیست، اما متاسفانه زمانی که این بازار نوسان پیدا می‌کند برخی کارشناسان تاکید دارند که نرخ پایه باید هم راستا با بازار غیررسمی حرکت کند در حالی که این موضوع کاهش قدرت خرید را به دنبال دارد.
صمصامی به نوسانات ارز در فصول زمستان سنوات گذشته اشاره کرد و توضیح داد: اغلب نوسانات ارز در طول سال‌های گذشته در زمستان اتفاق افتاده است، نزدیک‌ترین گرانی ارز به سال گذشته برمی‌گردد که تا بیش از ۶۰ هزار تومان قیمت هر دلار بالا رفت، اما پس از مدتی کاهش یافت.
وی افزود: زمانی که بانک مرکزی ارز ارزان‌تر در اختیار تولیدکنندگان و متقاضیان قرار می‌دهد باید نهادهای نظارتی دیگر وارد عمل شوند تا قیمت کالاها نیز بر اساس همان نرخ باشد.
این کارشناس اقتصادی ادامه داد: تنش‌های منطقه‌ای موجب بروز نوسانات در نرخ ارز شده است و به نظر می‌رسد اگر بانک مرکزی سیاست‌های خود را در این زمینه تقویت کند و شرایطی را فراهم کند که بازار غیررسمی قاچاق شناخته شود و فعالیتی در آن صورت نگیرد در مسیر بهتری قرار خواهیم گرفت و اینگونه نوسانات را شاهد نخواهیم بود.
وی پیشنهاد کرد که بانک مرکزی سیاست تثبیت نرخ ارز را به طور کامل اجرا کند و شرایط را به سمتی ببرد که ارز تک نرخی داشته باشیم.
صمصامی افزود: همچنین باید سیاست‌های بازگشت نرخ ارز حاصل از صادرات نیز به درستی اجرا شود، به این دلیل که اغلب بنگاه‌های تولیدی از انرژی یارانه‌ای بهره می‌برند و باید ارز خود را به کشور بازگردانند.
۳ اهرم اثرگذار بر دلار
سید کمال سیدعلی، معاون ارزی اسبق بانک مرکزی، توضیح داده است که در شرایط عادی، افزایش نرخ ارز به دلیل عدم توازن منابع و مصارف رخ می‌دهد و نوسانات نرخ ارز در بخش‌های مختلف را نشان می‌دهد. اما در حال حاضر، مشکل عدم توازن منابع و مصارف احساس نمی‌شود و می‌توان گفت که منابع و مصارف در تعادل هستند.
وی تاکید کرد: اما باید توجه داشت قیمت دلار با دو فاکتور و عامل نرخ تورم و نوسانات بین‌المللی دچار نوسان میشود و نرخ تورم در این بخش تاثیر خاص دارد. به غیر از این عامل اثرگذاری نرخ تورم، در کشورمان عامل اثرگذار دیگری بر نوسان نرخ ارز وجود دارد که آن هم تنش‌های سیاسی است و اثر اضافه‌ای بر روی عوامل موثر در افزایش نرخ ارز می‌گذارد.
این کارشناس ارزی ادامه داد: بنابراین انتظارات تورمی تحت تاثیر تنش‌های سیاسی با اخبار سیاسی که عامل دیگری در نوسان نرخ ارز محسوب میشود، حرکت می‌کند؛ شبیه به دورانی که با هر سخنرانی و اقدامی از سوی ترامپ نرخ ارز در ایران تغییر می‌کرد.
سیدعلی افزود: در ۹ ماه گذشته شاهد ثبات نرخ ارز در بازار بودیم که دلیل آن میتواند تزریق اضافه ارز در بازار باشد یا اینکه عرضه ارز پاسخگوی ثبت سفارش واردات بوده است. همچنین عامل دیگر این بود که انتقال ارز از سوی کشورهای همسایه راحت‌تر انجام شد و می‌توان گفت از دیگر دلایل این بود که از ابتدای سال تا یک ماه گذشته فیتله تنش‌ها پایین کشیده شده بود و شاهد افزایش فروش نفت در روز بالای یک میلیون بشکه بودیم. از این رو تقریبا این میزان عرضه ارز پاسخگوی مصارف بود.
وی گفت: سه موضوع تنش با آمریکا، تنش‌های منطقه و جنگ غزه دست به دست دادند که این افزایش حدود ۱۰ درصد نرخ ارز (با احتساب نرخ دلار امروز -۵۵ هزار و ۳۰۰ تومان) اتفاق بیفتد و بر روی افزایش نرخ ارز در ایران موثر بود اما نباید اثرگذاری نرخ تورم بر نوسانات نرخ ارز را فراموش کرد و با تورم بالای ۴۰ درصد در ایران، افزایش نرخ ارز غیرقابل پیش بینی نبود .
معاون اسبق ارزی بانک مرکزی با بیان اینکه فاکتور اقتصادی در افزایش نرخ ارز اثر گذار بوده و با این نرخ تورم، افزایش نرخ ارز پیش بینی می‌شد، تاکید کرد: هر کسی که می‌گوید، افزایش نرخ ارز عامل و فاکتور اقتصادی ندارد، حرف صحیحی بیان نکرده است چراکه در شرایطی که تمام کالاها تا ۴۰ درصد افزایش قیمت دارند، نرخ ارز را ثابت نگه داشت.
سیدعلی ادامه داد: ممکن است که در مقطعی با افزایش تزریق ارز و درآمد بیشتر ارزی، نرخ ارز را ثابت نگه داشت کمااینکه در ۹ ماه گذشته نرخ ارز ثابت بود و باید توجه داشت افزایش ۱۰ درصدی نرخ ارز در شرایط تورم بالای ۴۰ درصد افزایش قابل توجهی محسوب نمی‌شود.
منبع:
فارس
- نویسنده: گسترش نیوز
