هفته پیش در بندر بالتیمور بدلیل اصابت یک کشتی به یکی از دو پایه بتنی، عرشه خرپایی آن فرو ریخت و تعدادی هم در اثر این اتفاق جان خود را از دست دادند. فرو ریزش این پل اثرات اقتصادی غیر قابل جبرانی را برای منطقه در پی داشته و تا مدتها خواهد داشت.
در طراحی پل ها حداکثر سعی طراحان به استفاده بهینه از مقاطع سازه ای و کنترل تمامی رفتار های بحرانی در حین بارگذاری و سرویس جهت بهینه سازی اقتصاد طرح می باشد. این امر تا قبل از فروریزش ساختمانهای بانک جهانی در قالب نوین آن یعنی طراحی برای اتفاقات خاص مثل وارد شدن یک نیروی بزرگ و غیر منتظره عموما چک نمی شد. در اصطلاح خرابی پیش رونده ! در صورت علاقه به مقالات خرابی های پیش رونده و روش ابداعی منحنی های عنکبوتی توسط نگارنده در ۱۵ همین کنفرانس جهانی مهندسی زلزله در شهر لیسبون در کشور پرتقال و مجلات دیگر بشرح ذیل مراجعه بفرمایید.
قابل ذکر است که هفته پیش در بندر بالتیمور بدلیل اصابت یک کشتی به یکی از دو پایه بتنی، عرشه خرپایی آن فرو ریخت و تعدادی هم در اثر این اتفاق جان خود را از دست دادند. فرو ریزش این پل اثرات اقتصادی غیر قابل جبرانی را برای منطقه در پی داشته و تا مدتها خواهد داشت.
در همین راستا یکی از دانشجویان قدیم نگارنده که هم اکنون در یکی از دانشگاه های معتبر امریکا استاد دانشگاه می باشد و قرار شده است این رویداد را مطالعه بفرماید از معلم پا بسن گذاشته خود در ایران خواست تا در این تحقیق به تیم آنها بپیوندم، با کمال خوشحالی قبول کردم.
البته تا اینکه کارها بصورت رسمی شروع، مدلسازی های سازه‌ای صورت پذیرد، بررسی ها تکمیل و مقالات آن چاپ شود که حتما به اطلاع عموم خواهم رسانید، با بررسی فریم به فریم فیلم کوتاه در اختیار، از جوانب مختلف چند نکته را به تیم تحقیقاتی فعلا برای جمع آوری داده های میدانی تا این اطلاعات مخدوش نشده اند بشرح و دلایل زیر سفارش دادم:
۱- پل در اثر ضربه باید می ریخت ! چون اشتباه نکنم سال ۱۹۷۰ ساخته و کنترل های لازم برای نامعینی بیشتر در آن می بایستی انجام نشده باشد ؟ نقشه ها و گزارشات را کنترل بفرمایند ؟ و در مدلسازی مد نظر باشد،
۲ – پایه را چک کنند اگر بصورت مورب از سطح بستر به بالا با تغییر شکل ملایم طراحی و ساخته نشده باشد که احتمالا نشده است بدون شک مقدار و محل ضربه باید دقیق محاسبه و تغییر سختی پایه کنترل شود احتمالا خاموت ها منطقه ضربه تدریجی کم نشده و یا بصورت اسپایرال بوده است که در اثر وارد آمدن نیروی برشی غیر منتظره از هم پاشیده است، تقریبا مثل پدیده ستون کوتاه در زلزله ؟
۳ – مقاومت اعضای شکسته و اتصالات بصورت برداشت های تصویری و آزمایشگاهی بخصوص در روی پایه کنترل شود بدون شک، شکست الکلنگی عرشه اثرات فرسودگی (aging) را در سازه و اتصالات محتمل می سازد که می بایستی در مطالعات دقیقا دیده شود ؟
امیدوارم پس از مطالعات کامل گزارش مبسوطی از رفتار این سازه حیاتی بتوانیم ارائه نماییم که درسی برای طراحی در آینده باشد، ولیکن تا آن زمان انچه مسلم است:
الف) تمامی سازه ها باید برای نامعینی طراحی شوند به مقالات نویسنده در بالا رجوع شود،
ب) مقاطع فولادی و حتی بتنی و مهمتر اتصالات در سازه ها بدلیل قدمت و نیرو های مداوم دینامیکی باد و زلزله و لرزش و امواج دچار خستگی و فرسودگی می شوند (aging) لذا می بایستی با نصب هسگرها بصورت برخط دایما مانیتور شوند،
پ) برای طراحی پلهای در معرض خطر حتما باید پایه های کوتاه کمکی بصورت سیستم ثانویه در کنار و دور پایه های اصلی لحاظ شوند تا در صورت رخداد چنین حوادثی آنها تخریب و سیستم اصلی دچار مشکل نشوند،
ت) توصیه می شود در چنین شرایطی بهتر است محدود کوتاه زیر گذر توسط کشنده هایی به صورت تاکسینگ انجام پذیرد تا کنترل بیشتری بروی مانورهای لازم وجود داشته باشد، البته با موتور روشن کشتی ها برای شرایط اضطراری !
- نویسنده: اکوایران
