اکوایران : باغ گیاه شناسی ملی ایران با قدمت طولانی ۵۵ ساله بالغ بر ۴۰۰۰ گونه گیاهی از ۴ جبهه مورد هجوم ساخت و ساز قرار گرفته به تازگی اعلام شده یکی ساخت و سازهای ارتش درحریم این پارک رفع خطر شده اما هنوز این پارک درمعرض خطر است .
به گزارش اکوایران ، باغ گیاه شناسی ملی ایران با قدمت طولانی ۵۵ ساله بالغ بر ۴۰۰۰ گونه گیاهی بومی، انحصاری، نادر و در معرض خطر انقراض را در خود جای داده و طی دهه های اخیر به یک اثر ملی منحصر به فرد تبدیل شده است؛ به گونه ای که صرفا ارزش خدمات تفرجی – حفاظتی به این گنجینه ملی، ۵۴۳ میلیون دلار در سال برآورد می شود.
درپژوهشی که به تازگی مرکز پژوهش های مجلس منتشر کرده آمده درخصوص آسیب هایی که ساخت و سازهای منطقه ۲۲ به باغ گیاه شناسی ملی وارد کرده پرداخته شده و آمده است : بر خلاف سیاستهای طرحهای جامع شهری تهران در سالهای (۱۳۸۶ و ۱۳۷۱) و ضوابط مصوب حریم باغ ملی گیاه شناسی که حداکثر ارتفاع مجاز ساخت برای کاربریهای مجاز در این محدوده با رعایت سایر ضوابط حریم ۱۵ متر تعیین کرده ؛ توسعه نامتوازن شهری در منطقه ۲۲ و بلند مرتبه سازی ها نگرانی هایی را بابت زوال این باغ ایجاد کرده متأسفانه این گونه بلند مرتبه سازی می تواند پیامدهای ناگواری نظیر کاهش شدید سفره های آب زیرزمینی منطقه و باغ، خزان زودرس گونه های گیاهی خشکیدگی گیاهان حساس و نیمه حساس اخلال در تبادل گازی و فتوسنتز در گیاهان افزایش آلودگیهای صوتی و در نتیجه کوچ و نابودی جانوران موجود در این اکوسیستم را به همراه داشته باشد .
دربخشی ازاین پژوهش ارزش های باغ گیاه شناسی به دو دسته ارزشهای بهره برداری شامل موجودیت میراث آیندگان و نوع دوستی و ارزشهای غیر بهره برداری شامل استفاده مستقیم و غیر مستقیم طبقه بندی شده است .
در خصوص باغ ملی گیاه شناسی ایران اگر چه تاکنون ارزش گذاری اقتصادی رسمی توسط هیچ یک از دستگاههای متولی در کشور انجام نشده اما بر اساس مطالعات پیشین در صورتی که این باغ به عنوان ثروت ملی کلی ایرانیان در نظر گرفته شود، صرفاً ارزش خدمات تفرجی حفاظتی به این گنجینه ملی برابر با ۵۴۳.۸۳۵,۸۵۰ دلار در سال برآورد می شود.
دربخش دیگری از این مطالعه به رعایت حریم باغ های گیاه شناسی دردنیا پرداخته شده و آمده است : رعایت حریم باغهای گیاه شناسی به واسطه حفاظت از این باغها به عنوان زیستگاههای انسان ساخت در سطح جهان همواره مورد توجه بوده. به طور مثال در باغ گیاه شناسی کیو در لندن که ۱۳۲ هکتار وسعت دارد. یک منطقه حائل با وسعت ۳۵۰ هکتار در نظر گرفته شده که نشان از اهمیت منطقه حائل برای حفظ کار کرد و حفاظت فیزیکی باغهای گیاه شناسی دارد در ایران نیز مطابق با رویه انجام گرفته در سایر کشورها، حریم باغ ملی گیاه شناسی در سال ۱۴۰۱ به تصویب رسیده که بر اساس آن ضلع شمالی باغ گیاه شناسی در جنوب اتوبان شهید همدانی جزء حریم باغ بوده و حداکثر ارتفاع مجاز ساخت برای کاربریهای مجاز در این محدوده با رعایت سایر ضوابط حریم ۱۵ متر تعیین شده است.
بلند مرتبه سازی در مجاورت باغ ملی گیاه شناسی میتواند پیامدهای ناگواری نظیر کاهش شدید سفره های آب زیرزمینی منطقه و باغ خزان زودرس گونه های گیاهی به دلیل کاهش وزش باد و جریانهای خنک کننده، تشکیل جزایر حرارتی و افزایش دما در میکرو کلیماهای باغ و خشکیدگی گیاهان حساس و نیمه حساس، افزایش میزان و گستره گردوغبار، اخلال در تبادل گازی و فتوسنتز و بروز ضعف در گیاهان افزایش آلودگی های صوتی و در نتیجه کوچ و نابودی جانوران موجود در این اکوسیستم به هم خوردن تعادل نوری و اکولوژیکی و در نهایت زوال درختان و نابودی منظر را به همراه داشته باشد.
با توجه به اینکه درختان و گیاهان باغ ملی گیاه شناسی ایران دارای تنوع زیادی دریافت شکل و رنگ هستند. از این رو هسته مرکزی بوم شناختی یک چشم انداز را رقم می زنند و علاوه بر جنبه های زیبایی شناسی، منفک کننده کاربری های مختلف و از بین برنده سیمای نامطلوب عوامل مصنوع هستند. در شرایطی که ساختمانهای بلند مرتبه و توده های فشرده بناهای سیمانی و فولادی نمای این پهنه سبز ارزشمند را از بین ببرند، لذا امکان خلق و تأکید بر توجه و نگاه به عناصر طبیعی که در به نظم کشیدن سیمای محیط تأثیر روان شناختی دارد. از بین خواهد رفت.
پژوهش گران پیشنهاد داده اند برای جلوگیری از زوال تدریجی باغ ملی گیاه شناسی ایران طی سالیان آتی ، حفظ حریم و رعایت ضوابط استقرار واحدهای گروه خدماتی در اطراف باغ ملی گیاه شناسی، توقف ساخت و ساز و ابطال پروانه های صادره با رعایت حقوق و جلوگیری از تضرر مالکان، آموزش، آگاهی رسانی و تبیین جایگاه باغ گیاه شناسی به عنوان یک سرمایه و گنجینه ملی برای عموم مردم ایران اسلامی ، ثبت باغ ملی گیاه شناسی به عنوان میراث جهانی یونسکو ،تصویب ضوابط حریم برای دیگر باغهای گیاه شناسی کشور انجام شود .
اما درحال حاضر به جز جبهه ساخت و ساز ارتش ،از سه جبهه دیگر این باغ مورد هجوم است از جمله ساخت و سازهای تربیت مدرس ، این ملک در سه بخش و مساحت ۴۲۰۰۰ متر قطعه جنوبی و ۵۴۰۰۰ متر قطعه غربی مجاور مسیل کن و قطعه سوم که جدیدا الحاق شده در مجموع ۱۳۳۶۰۳ متر است .
در خواست ۲۵۵ درصد تراکم در کل اراضی و ۴۸ درصد خدماتی ومجموعا بیش از ۳۲۴۰ واحد مسکونی برای اساتید و کارکنان دانشگاه و جمعیت پذیری ۸۸۰۲ نفر در طرح دیده شده درحالی که قطعه غربی در پهنه G312 است .
در طرح تفصیلی قدیم اراضی دولتی و آموزشی بوده قطعه جنوبی در طرح فضای سبز وطرح پیشنهادی بدون در نظر گرفتن سرانه ها و واگذاری قدرالسهم شهرداری نسبت به بارگزاری اقدام کرده است .این پرونده در جلسه کمیسیون ماده ۵ مطرح و به شورای عالی معماری و شهر سازی ارسال شده و مجدد به کمیسیون ماده ۵ جهت افزایش درخواست ارجاع شده و آخرین اقدام در ۸ اسفنده ماه در کارگروه بررسی شده است .
یکی دیگر از تهدید های باغ گیاه شناسی مجوز افزایش بارگزاری های جدید در پیکان شهر است .ملک مجموعا ۲۲۰۹۱۲٫۰۰ متر مربع است و در حال حاضر مسکونی با تراکم بسیار کم است . طرح پیشنهادی باز آفرینی شهرک پیکانشهر واقع در محدوده منطقه ۲۲ – تراکم ۲۴۷ % وبند ۲۱- ۶۴۴ مورخ ۱۴۰۱/۰۵/۳۱ در کمیسیون ماده ۵ مصوب شده است . این طرح با بارگزاری مسکونی تعداد واحد ۵۰۴۱ و جمعیت ۱۴۱۶۱ را در این محدوده تحمیل می کند .
یکی دیگر از جبهه های ساخت و ساززمین های دکتر همتی است ،ملک مجموعا بیش از ۲۰۰۰۰۰ متر مربع است و در حال حاضر بصورت بخش غربی پارک و بخش شرقی بصورت زمین بایر است .
این ملک بصورت ۵ قطعه حدودا ۵۰ هزار متری درآمده است و درخواست تراکم ۲۴۰ درصدی دارد که در حال حاضر موضوع چند بار در کمیسیون ماده ۵ و کارگروه کمیسیون مطرح شده است و تا کنون مصوب نشده و حداقل جمعیت طرح ۱۲۰۰۰ هزار نفر خواهد بود.
- نویسنده: اکوایران
